Σωσίβιο οι τράπεζες

Σε περίοδο αδυναμίας η κυβέρνηση, με τα μέτωπα όλα ανοιχτά, διαρκώς

αμφισβητούμενη από τις Βρυξέλλες, εκτεθειμένη από τους δικούς της παιδαριώδεις

χειρισμούς, αναζητεί εναγωνίως τρόπους να κλείσει τα μέτωπα του παρελθόντος

και να αρχίσει σιγά σιγά να κτίζει τη δική της εκδοχή για τη χώρα.

Όσοι το τελευταίο διάστημα είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν τον Πρωθυπουργό

Κώστα Καραμανλή ένιωσαν αυτή την αγωνία ταχείας απεμπλοκής από τα βάρη της

απογραφής, του βασικού μετόχου και των αμφισβητήσεων για τους κοινοτικούς

πόρους. Όπως μεταδίδεται, ο Πρωθυπουργός αισθάνεται τον εγκλωβισμό και τη

δέσμευση που δημιουργεί αυτός ο ευρύς κύκλος εκκρεμοτήτων και αντιλαμβάνεται

πως έναν χρόνο μετά είναι υποχρεωμένος να δημιουργήσει τον δικό του μύθο.

Ευκαιρίες ανάπτυξης. Στις συναντήσεις που είχε τελευταίως ο κ.

Καραμανλής με τραπεζίτες του κρατικού τομέα, μετέφερε ακριβώς αυτή την αγωνία,

αναζητώντας ταυτόχρονα και τις περιοχές δραστηριότητας οι οποίες θα μπορούσαν

να προσφέρουν ευκαιρίες ανάπτυξης, αναδιάρθρωσης και μεγέθυνσης.

Οι περισσότεροι μίλησαν για την ανάγκη να προωθηθούν πολλές μικρές ή μεγάλες

αλλαγές σε πλήθος δραστηριοτήτων του κράτους και προσδιόρισαν τον τραπεζικό

τομέα ως όχημα, ως τον μηχανισμό ο οποίος θα μπορούσε να παρασύρει την

οικονομία σε νέους δρόμους.

Οι τραπεζίτες πιστεύουν ότι ο χώρος τους, λόγω της ευθείας διασύνδεσης με τον

ιδιωτικό τομέα και τις επιχειρήσεις, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα ή,

καλύτερα, τον μοχλό επανεκκίνησης της οικονομίας. Κατά την άποψή τους, κάτι

τέτοιο επιτρέπεται από τις συνθήκες, ευνοείται από το περιβάλλον.

Ισχυρές προσβάσεις. Γενική είναι η εντύπωση ότι η ελληνική τραπεζική

αγορά αυτήν τη στιγμή πολιορκείται από μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Και αυτό

γιατί οι μεγαλύτερες ελληνικές εμπορικές τράπεζες, δημόσιες και ιδιωτικές,

έχουν διαμορφώσει ισχυρές προσβάσεις στις χώρες της Βαλκανικής και επιπλέον

έχουν προοπτικές επέκτασης στη μεγάλη αναδυόμενη αγορά της Τουρκίας και σε

επόμενο διάστημα στην ευρύτερη ζώνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Αυτό, σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες κερδοφορίας που θα διατηρηθούν για τα

επόμενα 4-5 χρόνια στην εγχώρια τραπεζική αγορά, διαμορφώνουν συγκριτικό

πλεονέκτημα και καθιστούν ελκυστικές τις ελληνικές τράπεζες. Ουσιαστικά οι

ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζουν τις ελληνικές ως προγεφυρώματα για την

επέκτασή τους σε μια αναπτυσσόμενη και με προοπτικές οικονομική ζώνη περίπου

150 εκατομμυρίων κατοίκων.

Οι εξαγορές. Έτσι εξηγείται, άλλωστε, το ενδιαφέρον των γαλλικών

τραπεζών για την ελληνική τραπεζική αγορά. Ισχυροί τραπεζικοί όμιλοι, όπως η

Credit Agricole, η Societe Generale και η ΒΝΡ Paribas, έχουν ήδη παρουσία στη

χώρα μας και είναι διατεθειμένοι να την ενισχύσουν σημαντικά. Τραπεζικές πηγές

θεωρούν βέβαιη την εξαγορά του 51% της Εμπορικής Τράπεζας από την Gredit

Agricole. Εκτιμούν επίσης ότι η Societe έχει σχέδια επέκτασης, τα οποία θα

ενεργοποιήσει με την πρώτη ευκαιρία και αφού επιτύχει την εξυγίανση της

Γενικής Τράπεζας που εξαγόρασε προσφάτως. Παράλληλα, η ΒΝΡ επεχείρησε

ανεπιτυχώς να εξαγοράσει την Alpha Bank, αλλά διερευνά τρόπους ενίσχυσης της

παρουσίας της στην ελληνική αγορά.

Όπως εξηγούν ανώτερα τραπεζικά στελέχη, αν τόσο μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι

κατακτήσουν ισχυρές θέσεις στην Ελλάδα, το τραπεζικό τοπίο θα αλλάξει ταχύτατα

παρασύροντας σε αναζητήσεις όλες τις τράπεζες, καθώς θα επικρατήσουν έντονα

ανταγωνιστικές συνθήκες. Λόγω του μεγέθους και των μεγάλων δυνατοτήτων

άντλησης φθηνών κεφαλαίων, οι γαλλικές τράπεζες θα είναι σε θέση να προσφέρουν

χαμηλότερα επιτόκια για τα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια και να

τιμολογήσουν φθηνότερα πακέτα μοντέρνων τραπεζικών υπηρεσιών προς τις

επιχειρήσεις.

Αν επικρατήσουν τέτοιες ανταγωνιστικές συνθήκες, τράπεζες όπως η Εθνική, η

Eurobank και η Alpha θα είναι υποχρεωμένες να κινηθούν και να αναζητήσουν

ευκαιρίες είτε μεγέθυνσης είτε διασύνδεσης με άλλους ισχυρούς ευρωπαϊκούς

ομίλους. Όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα αναμένουν ακόμη και επιθετικές

κινήσεις εξαγοράς, όπως έγινε στο παρελθόν με την Εργασίας.

To Ασφαλιστικό. Οι τραπεζίτες διεμήνυσαν στον Πρωθυπουργό K. Καραμανλή

ότι, αν υπάρξουν οι συνθήκες και η κυβέρνηση αντιμετωπίσει ορισμένα καίρια

προβλήματα όπως το ασφαλιστικό των τραπεζών, θα επιταχυνθούν οι κινήσεις στην

τραπεζική αγορά και θα υπάρξει ντόμινο εξελίξεων. Υπολογίζουν πως είναι

δυνατόν μέχρι το τέλος του 2005 να έχει πλήρως αναδιαρθρωθεί η τραπεζική

αγορά, δίδοντας τον τόνο συνολικά στην οικονομία.

Έλλειμμα προσώπων και διαχείρισης

Και στο πρόσφατο παρελθόν ο τραπεζικός τομέας υπήρξε πρωτοπόρος αλλαγών και

διαδικασιών μεγέθυνσης στη χώρα μας. Όπως αναφέρουν οι υποστηρικτές τέτοιων

κινήσεων υπάρχει το έδαφος, οι συνθήκες το επιτρέπουν και η πολιτική ωριμάζει,

συνειδητοποιώντας πόσο καταστροφικές είναι οι συνέπειες του δογματισμού και

της αμεριμνησίας.

Διαρθρωτικές παρεμβάσεις. Το ερώτημα που θέτουν οι τραπεζίτες είναι πώς

η κυβέρνηση θα μετακινηθεί συνολικά σε τέτοιες διαρθρωτικού χαρακτήρα

παρεμβάσεις. Πώς, δηλαδή, θα μπορέσει να τις βρει και να τις υπερασπίσει, ώστε

να εφαρμοστούν το ταχύτερο. Και εδώ διαπιστώνονται δύο ειδών προβλήματα: το

πρώτο έχει να κάνει με τα πρόσωπα και το δεύτερο με τα βάρη της τρέχουσας

διαχείρισης.

Τα πρόσωπα που πλαισιώνουν την κυβέρνηση και στηρίζουν το έργο των υπουργών

δεν είναι τα καταλληλότερα. Παρότι είχε μεγάλα περιθώρια προπαρασκευής η Νέα

Δημοκρατία, επενδύοντας στη λογική του ώριμου φρούτου, δεν κατάφερε να

συγκεντρώσει άξια στελέχη, ικανά να υπηρετήσουν σύνθετες και μεταρρυθμιστικές

πολιτικές. Όπως αποδείχθηκε και με τις τοποθετήσεις στελεχών στη Δημόσια

Διοίκηση, κυριαρχείται από το κομματικό σύνδρομο, δεν μπορεί να απαλλαγεί από

την πίεση της ΔΑΚΕ. H μεγάλη πλειονότητα των τοποθετήσεων στο κράτος και τις

επιχειρήσεις του δεν είναι επαγγελματικές. Από τις γενικές διευθύνσεις των

υπουργείων, τις Εφορίες και τα νοσοκομεία, μέχρι τα ασφαλιστικά ταμεία και τις

κρατικές επιχειρήσεις τα επιλεγέντα πρόσωπα διαθέτουν απλώς κομματικό

διαβατήριο και συχνά τίποτε άλλο.

Τούτο είναι έλλειμμα μέγα, δεν επιτρέπει αισιοδοξία για πολιτικές οραματικές

και μεταρρυθμιστικές.

H διαχείριση επίσης, ακριβώς επειδή στηρίζεται σε πρόσωπα ανεπαρκή, στην

πλειονότητά τους, δεν μπορεί να είναι αποδοτική. Θα χωλαίνει πάντα, θα

αναδεικνύει προβλήματα, δεν θα προσφέρει καμιά ασφάλεια στην κυβέρνηση, θα την

δεσμεύει και θα την εμποδίζει να κινηθεί αποφασιστικά στον δρόμο των αλλαγών

και των τομών που υπόσχεται ο Πρωθυπουργός. Φαίνεται ήδη αυτό στις Εφορίες.

Έκτακτα μέτρα. Οι έφοροι που επέλεξε ύστερα από δέκα μήνες αναζήτησης ο

υφυπουργός Αδάμ Ρεγκούζας δεν είναι σε θέση ούτε τον ΦΠΑ να εισπράξουν.

Βαρύνουν έτσι τη διακυβέρνηση, προσθέτουν άγχη, επιβάλλουν έκτακτα μέτρα,

αφαιρούν εισόδημα και δυνάμεις από την οικονομία, δεν επιτρέπουν αφοσίωση στις

αλλαγές και στις μεταρρυθμίσεις. Αυτό είναι, δυστυχώς, το βαρύ τίμημα του

κομματισμού που επέβαλε κατά τρόπο σαρωτικό ο Προκόπης Παυλόπουλος, διά της

περιλάλητης, αλλά ψευδεπίγραφης «επανίδρυσης του κράτους», που μοιάζει με

βύθιση στο μπλε και στο γκρίζο τού παρελθόντος.