Αναζήτηση
Οι ηγετικοί κύκλοι των Βρυξελλών ανησυχούν έντονα, γιατί στα μυαλά των απλών
κατοίκων αυτής της ηπείρου το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ταυτίζεται – δικαίως – με
κάποιους καλοπληρωμένους γραφειοκράτες. Όμως, το δικό μας πρόβλημα με το
Σύνταγμα είναι εντελώς διαφορετικό.
Τι εννοώ; H περίφημη «κάθαρση» στην Εκκλησία ήταν υποκριτική και ο
Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος δεν ένιωσε την αναγκαιότητα να απολογηθεί σοβαρά
για τις συστατικές επιστολές που έστελνε (συχνά) στις συντεταγμένες δικαστικές
αρχές υπέρ ανυπόληπτων προσώπων, τα οποία είχαν διενεργήσει εμπορία
ναρκωτικών.
H κυβέρνηση, επιπλέον, αρνήθηκε ακατανόητα να ενεργοποιήσει τον σταδιακό
χωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος, που θα αποφόρτιζε τη «δημόσια σφαίρα» από
τα ποικίλα σκάνδαλα των νεόπλουτων (και διεφθαρμένων) ιερέων.
Όμως, το δραματικό ερώτημα που μπαίνει πια είναι το εξής: Πόσο συμβιβάζεται η
ελάχιστη θρησκευτική ελευθερία που έχουν οι ετερόθρησκοι στη χώρα μας με την
αναντίρρητη «κοσμική» φιλοσοφία που εκπέμπει το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα (και με
τα βασικά κοινωνικά δικαιώματα τα οποία καθιερώνονται από αυτό);
Με άλλα λόγια: Μήπως είμαστε τελικά ένα (ιδιόμορφο) θεοκρατικό καθεστώς και
όχι ένα «εκκοσμικευμένο» δυτικό κράτος; Και κάνω αυτές τις δυσάρεστες
παρατηρήσεις, γιατί είναι γνωστό ότι στο προοίμιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος
έγινε απλώς αναφορά στην ουμανιστική κληρονομιά της Ευρώπης και όχι στις
χριστιανικές της καταβολές, όπως ζητούσε πιεστικά η «ομάδα του θεού», που
εκπροσωπούνταν από τους Πολωνούς («Economist», 4/12/2003).
Όμως, πώς μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά ότι η χώρα μας κριτικάρεται
αδιάλειπτα (και δυσφημιστικά) για τη βάναυση παραβίαση της θρησκευτικής
ελευθερίας των μουσουλμάνων και των άλλων ετεροθρήσκων που κατοικούν στην
Ελλάδα;
Έτσι, στις 17 Μαΐου 2004 κυκλοφόρησε από ένα γνωστό νορβηγικό ινστιτούτο
λεπτομερής έκθεση, που παρουσίαζε τεκμηριωμένα τις ανυπέρβλητες δυσκολίες που
συναντούν οι αλλοδαποί στον τόπο μας κατά την άσκηση των λατρευτικών τους
καθηκόντων (Forum 18, Greece: Religious freedom, the Achilles’ Heel).
Ανέφερε, μάλιστα, ως απεχθές κατάλοιπο μιας θεοκρατικής ιδεολογίας την
περίπτωση των Φιλιατρών της Πελοποννήσου, όπου ο οικείος Μητροπολίτης είχε
αρνηθεί το 2002 να συναινέσει στην ίδρυση μιας Ευαγγελικής εκκλησίας, παρά το
γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας είχε προηγουμένως χορηγήσει τη σχετική
άδεια!
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η ετήσια έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών
της Αμερικής για τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσα στο 2003 (που δεν πρέπει να
«δαιμονοποιηθεί», επειδή εκπορεύεται απλώς από την κυβέρνηση του Μπους).
Μεταξύ των άλλων η προκείμενη έκθεση καταγγέλλει φανερά τις απαράδεκτες
κρατήσεις πολλών αλλοθρήσκων στα αστυνομικά κρατητήρια (για προσηλυτισμό).
Επομένως, για όσο καιρό δεν θα διαχωρίζεται ακατανόητα η Εκκλησία από το
Κράτος, οι παραπάνω μεσαιωνικές πρακτικές θα προσκρούουν ευθέως στον Χάρτη των
θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έτσι, η ίδρυση του μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα, η αποποινικοποίηση του
προσηλυτισμού, η κατάργηση του θρησκευτικού όρκου και η καύση των νεκρών είναι
ορισμένα από τα μέτρα τα οποία θα συμβάλουν στοιχειωδώς στην άρση της παραπάνω
παράλογης κατάστασης.
Πάντως, η κατάργηση της υποχρεωτικής διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία
είναι, κατά τη γνώμη μου, o πιο σημαντικός στόχος, γιατί έτσι θα εκκολαφθεί
μια νέα γενιά ανθρώπων, που δεν θα είναι διαπαιδαγωγημένη μόνο με τη θεολογική
ερμηνεία του κόσμου, αλλά και με τις απόψεις για τη φυσική δημιουργία αυτού
του πλανήτη του Στ. Χώκιγκ.
Επιπλέον, η Κοινότητα δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα «χριστιανικό κλαμπ». H
Ευρώπη σήμερα είναι η Ευρώπη των πολλαπλών ταυτοτήτων και ο πολιτικός έλεγχος
αυτής της πολλαπλότητας δεν μπορεί να αφεθεί αυθαίρετα στον θρησκευτικό
(χριστιανικό) χώρο (Ε. Balibar, H Ευρώπη, η Αμερική, ο πόλεμος).
Ποιο είναι το συμπέρασμα από όλα αυτά; H Ελλάδα δεν μπορεί να διασύρεται
διεθνώς λόγω της παραβίασης κάποιων βασικών ατομικών δικαιωμάτων. Όλα αυτά τα
πράγματα δεν έχουν δυστυχώς καμία σχέση με την ιδεαλιστική τοποθέτηση του
Τόμας Μαν: Με άλλα λόγια, «ότι υπάρχει μια σφαίρα υπεράνω του
κράτους… στην οποία ανήκει η θρησκεία…, δηλαδή όλη η βαθύτερη ηθικότητα».
Για ποια ηθικότητα μπορεί να μιλήσει κανείς σήμερα;
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
