Αναζήτηση
Στο νέο περιβάλλον που δημιούργησε η 11η Σεπτεμβρίου, η αποκατάσταση των
ευρωαμερικανικών σχέσεων θα αποδειχθεί περίπλοκη διαδικασία με αβέβαιο χρονικό
ορίζοντα και, προς το παρόν, περιορισμένες πιθανότητες επιτυχίας.
Μια πρώτη αποτίμηση της πρόσφατης περιοδείας του προέδρου Μπους στην Ευρώπη
και των επαφών του με τους κ.κ. Σιράκ, Σρέντερ και την E.E. είναι αναμφίβολα
θετική. H ατμόσφαιρα άλλαξε, ενώ και επί της ουσίας όλες οι πλευρές αναζήτησαν
και βρήκαν σημεία σύγκλισης και, σε μερικές περιπτώσεις, ταύτισης. Όμως, το
πρόβλημα είναι βαθύτερο και για τη συνέχιση και εμβάθυνση αυτής της
επαναπροσέγγισης – εάν όλοι την επιθυμούν ειλικρινά – χρειάζεται να
ενεργοποιηθούν όχι μόνο οι ηγεσίες, αλλά και οι λαοί. Θα πρέπει οι κοινωνίες
στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να εγκαινιάσουν έναν πολυεπίπεδο διάλογο, που
θα τους επιτρέψει να κατανοήσουν η μία τις προτεραιότητες και ευαισθησίες της
άλλης. Μόνο έτσι μπορεί να οικοδομηθεί σταδιακά ένα κλίμα αδιατάρακτης
εμπιστοσύνης, που θα καθιστούσε εν συνεχεία εφικτή μια ειλικρινή και
αποτελεσματική συνεργασία. Το κενό επικοινωνίας έχει τις ρίζες του στην
απώλεια του συνεκτικού κρίκου που δημιουργούσε η σοβιετική απειλή, αλλά
γιγαντώθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Όπως επισήμανε ο Τζορτζ Μπους, για τους
Ευρωπαίους ήταν μια άσχημη στιγμή της Ιστορίας η οποία πέρασε, ενώ για τους
Αμερικανούς ήταν μια καταστροφή που άλλαξε για πάντα τον τρόπο που βλέπουν τον
κόσμο. Τη διαχείριση των ευαίσθητων ισορροπιών δεν διευκόλυνε το γεγονός ότι
ηγέτες όπως ο Μπιλ Κλίντον και ο Φρανσουά Μιτεράν είχαν αντικατασταθεί από
τους κ.κ.κ. Μπους και Σιράκ.
Το τελευταίο διάστημα είναι γεγονός ότι συχνά ο μέσος Αμερικανός αντιμετωπίζει
τη γηραιά ήπειρο με δυσπιστία. Αποδίδει στους «μεγάλους» της Ευρώπης
αποικιοκρατικά αντανακλαστικά που έχουν αφήσει στη συνείδηση λαών και
κυβερνήσεων κατάλοιπα κυνικής συμπεριφοράς. Για τους Ευρωπαίους, που θεωρούν
ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο, η παραπάνω επισήμανση ηχεί περίεργα. Ιδεώδη
όπως ο εκδημοκρατισμός χωρών και η ελευθερία λαών, στα οποία πιστεύουν οι
Αμερικανοί πολίτες και συχνά επικαλούνται οι ηγέτες τους για να δικαιολογήσουν
τις ενέργειές τους, οι Ευρωπαίοι τα θεωρούν ως έναν παραπλανητικό μανδύα που
χρησιμοποιείται επιλεκτικά για την επικάλυψη οικονομικών συμφερόντων.
Αντίστροφα, αυτό που οι Ευρωπαίοι θεωρούν ρεαλιστική πολιτική, ερμηνεύεται από
πολλούς Αμερικανούς ως έλλειψη ευαισθησίας και ψυχρή αποδοχή του status quo,
που επίσης εξυπηρετεί συμφέροντα. Εκτός από τις διεθνείς προτεραιότητες που
αποκλίνουν, διαφέρουν και οι εσωτερικοί κοινωνικοί προβληματισμοί. Όσο οι
κοινωνίες στις δύο πλευρές του Ατλαντικού προσεγγίζουν τον σύγχρονο κόσμο
διαφορετικά, η διατλαντική συνεργασία θα παραμένει προβληματική και τα
αποτελέσματά της θα είναι περιορισμένα.
