H Ουκρανία και η Τουρκία είναι τα δύο πιο βασανιστικά ζητήματα που η γεωγραφία

και η ιστορία κληροδότησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. H Ουκρανία είναι ένα πρόβλημα

και για τη Ρωσία, αφού βρίσκεται κοντά της. Αλλά πόσο κοντά;

H προέλευση της Ρωσίας έχει τις ρίζες της στη σλαβική ένωση που για πρώτη φορά

σχηματίστηκε τον ένατο αιώνα στο Κίεβο. Έκτοτε δεν υπάρχουν πια διακριτά

πολιτισμικά – και κατ’ επέκταση πολιτικά – σύνορα μεταξύ των δύο κοινωνιών.

Γι’ αυτό, οι προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία χαρακτηρίζονται ως δοκιμασία

στις σχέσεις Ανατολής και Δύσης.

H θεώρηση των εκλογών ως σύγκρουσης μεταξύ Ανατολής και Δύσης θυμίζει

ψυχροπολεμική εποχή, αλλά είναι μια υπερ-απλούστευση. Όμως, το βασικό ερώτημα

παραμένει: πού ανήκει η Ουκρανία στο αναδυόμενο νέο γεωπολιτικό σχήμα της

Ευρώπης; Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πρόβλημα είναι: πού τελειώνει πραγματικά

η «Ευρώπη» της και τι ακριβώς πρόκειται να γίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση;

H Τουρκία εγείρει μία διαφορετική εκδοχή του ίδιου ερωτήματος. Μολονότι οι

Τούρκοι κυριαρχούσαν στο παρελθόν σε μία μεγάλη περιοχή της Νοτιοανατολικής

Ευρώπης, η ίδια η Τουρκία δεν είναι μία ευρωπαϊκή κοινωνία. Το έδαφός της

ανήκει κυρίως στην Ασία. H γλώσσα της δεν έχει κανένα δεσμό με τις ευρωπαϊκές

γλώσσες. Το θρήσκευμά της δεν είναι χριστιανικό. Και οι γείτονές της είναι

Μεσανατολίτες και Καυκάσιοι.

Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ Ντ’Εστέν πρότεινε ότι, καθώς είναι

σχεδόν βέβαιο πως θα ασκηθεί βέτο στην πλήρη ένταξη της Τουρκίας (γι’ αυτόν

και για άλλους λόγους), μία νέα μορφή σχέσης θα πρέπει να επινοηθεί από την

Ευρώπη για την Τουρκία και τις άλλες μεγάλες γειτονικές χώρες που δεν είναι

ευρωπαϊκές ή που η ένταξή τους θα αλλοίωνε σημαντικά τη φύση της Ευρωπαϊκής

Ένωσης. Ο Ζισκάρ θα επιθυμούσε «μόνιμες δομές» για την οικονομική και πολιτική

συνεργασία και «προνομιακή σχέση». Προφανώς έχει υπόψη του και τη Ρωσία, εκτός

από την Τουρκία. Όμως, μία Ουκρανία που ο πληθυσμός της είναι διαιρεμένος σε

«Ανατολή» και «Δύση» όσον αφορά τους πολιτισμικούς και ιστορικούς δεσμούς του

μπορεί να βρει τη λύση σε μία τέτοια διευθέτηση.

Είναι μία πορεία που είναι αναγκαίο να διερευνηθεί. H επικρατούσα πεποίθηση

στη Ρωσία ότι η Δυτική Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες καταπατούν σκοπίμως

εδάφη ρωσικού εθνικού ενδιαφέροντος – πρόσφατα στη Γεωργία και αλλού στον

Καύκασο και τώρα με την υποστήριξη που παρέχουν στον Γιούσενκο στην Ουκρανία –

είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Είναι επικίνδυνη τόσο για τη Ρωσία του προέδρου

Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και για όλους τους άλλους.

Τελευταία Νέα