Όταν το περιβάλλον σκοτώνει

Γάλλοι και Αμερικανοί επιστήμονες συμφωνούν ότι τα δύο τρίτα των καρκίνων

οφείλονται στο περιβάλλον – εφόσον θεωρήσουμε το περιβάλλον με την ευρεία

έννοια και περιλάβουμε σ’ αυτό τον τρόπο ζωής.

Στο περιβάλλον μας υπάρχουν πολυάριθμοι καρκινογόνοι παράγοντες: ακτινοβολίες,

χημικές ουσίες κ.λπ. Ευθύνονται για ένα μέρος των 280.000 νέων κρουσμάτων

καρκίνου και των 150.000 θανάτων που καταγράφονται κάθε χρόνο στη Γαλλία. Αλλά

σε ποια αναλογία; Και είναι δυνατόν να αποφευχθούν;

Για τους εμπειρογνώμονες που συνέταξαν, κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης, το

προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την Υγεία και το Περιβάλλον «7% ώς 20% των

καρκίνων αποδίδονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες». Οι αριθμοί αυτοί

πλησιάζουν εκείνους της κυβερνητικής επιτροπής για τον καρκίνο, η οποία είχε

βασιστεί στις εργασίες των Βρετανών επιδημιολόγων Ρίτσαρντ Ντολ και Ρίτσαρτ

Πίτο. Σύμφωνα μ’ αυτούς η έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες λόγω επαγγέλματος

ευθύνεται για το 4% μόνο των θανάτων από καρκίνο, η μόλυνση για μόνο το 2% και

οι γεωφυσικοί παράγοντες (ήλιος, ραδόνιο) για το 3%. Το 70% των θανάτων από

καρκίνο αποδίδονται σε ατομικές συμπεριφορές (κάπνισμα: 22%· αλκοόλ: 12%·

διατροφή: 35%).

Ο καθηγητής Ντομινίκ Μπελπόμ αμφισβητεί την εκτίμηση αυτή. Στο βιβλίο του με

τίτλο «Αυτές οι ασθένειες που δημιουργεί ο άνθρωπος» (εκδ. Albin Michel)

εκτιμά ότι «μπορούμε τελικά να θεωρήσουμε πως 80% ώς 90% των καρκίνων

προκαλούνται από την υποβάθμιση του περιβάλλοντός μας», όπου το περιβάλλον

«εννοείται με την ευρεία έννοια της λέξης» στην οποία περιλαμβάνεται ο τρόπος

ζωής.

Οι Αμερικανοί

Το φυλλάδιο με τίτλο «Καρκίνος και το Περιβάλλον» (www. nci. nih. gov) που

εκδόθηκε από το αμερικανικό υπουργείο Υγείας και τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας

(ΝΙΗ) των ΗΠΑ, επιβεβαιώνει τη θέση αυτή. «H έκθεση σε ένα ευρύ φάσμα φυσικών

ουσιών και άλλων με ανθρώπινη προέλευση στο περιβάλλον είναι», γράφουν οι

συντάκτες του φυλλαδίου, «υπεύθυνη για τα δύο τρίτα τουλάχιστον του συνόλου

των καρκίνων στις ΗΠΑ». Και εδώ ο όρος «περιβαλλοντικοί παράγοντες»

περιλαμβάνει τόσο τον τρόπο ζωής (κατανάλωση καπνού και οινοπνευματωδών) όσο

και την τροφή, τις συνθήκες εργασίας, τα φάρμακα, τις ορμόνες, τις

ακτινοβολίες, τους ιούς, τα βακτηρίδια, τους χημικούς παράγοντες, αλλά και τον

αέρα και το νερό.

H σχέση ανάμεσα στο περιβάλλον και τον καρκίνο επιβεβαιώνεται από τις μελέτες

οι οποίες συγκρίνουν πληθυσμούς που έχουν μεταναστεύσει με εκείνους που έχουν

παραμείνει στη χώρα καταγωγής. Στην Ασία ο πληθυσμός εμφανίζει χαμηλά ποσοστά

καρκίνου του προστάτη και του μαστού, αλλά αυξημένη συχνότητα καρκίνων του

στομάχου. Οι Ασιάτες που εγκαθίστανται στις ΗΠΑ εμφανίζουν αντίθετα αυξημένα

ποσοστά καρκίνων του προστάτη και του μαστού, ενώ οι καρκίνοι του στομάχου

μειώνονται με το πέρασμα του χρόνου και τα ποσοστά τους τείνουν να γίνουν

αντίστοιχα με εκείνα που αφορούν τον αμερικανικό πληθυσμό.

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ

7.000 κρούσματα στην Ευρώπη

H ΕΥΘΥΝΗ του περιβάλλοντος έχει αποδειχθεί σε έναν ορισμένο αριθμό

περιπτώσεων. Έτσι η ρύπανση της ατμόσφαιρας από σωματίδια «αυξάνει

περιορισμένα, αλλά πολύ πιθανόν πραγματικά, τον κίνδυνο του καρκίνου του

πνεύμονα», λέει ο δρ Πάολο Μποφέτα του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας για τον

Καρκίνο (Λυών). «Εξηγεί το 3,7% των καρκίνων του πνεύμονα, δηλαδή 7.200

κρούσματα ετησίως στην Ευρώπη, εκ των οποίων 1.300 στη Γαλλία».

Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος