Με πρωτοβουλία του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου – K.A.M., χρηματοδότηση

του Ευρωπαϊκού προγράμματος Leonardo da Vinci και οικονομική στήριξη του Δήμου

Χανίων, πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη από 15 Ιουνίου έως 1η Ιουλίου

σεμινάριο-εργαστήριο με θέμα: «Χανιά – Βαρκελώνη από τον δημόσιο χώρο στο

τοπίο».

Την επιστημονική ευθύνη του σεμιναρίου στο οποίο συμμετείχαν σαράντα

επιλεγμένοι νέοι Έλληνες αρχιτέκτονες, ανέλαβε το τμήμα landscape της

Αρχιτεκτονικής Σχολής της Βαρκελώνης με την υπευθυνότητα της καθηγήτριας

Μαρίας Γούλα και του διευθυντή του τμήματος J. Bellmmunti Chiva.

Ο όρος landscape παραπέμπει στην αναζήτηση της ιδιαίτερης ταυτότητας ενός

τόπου, αναφέρεται σε ποιότητες χωροχρονικές, έχει άμεση σχέση με την υλικότητα

και με εικόνες που περιλαμβάνουν πάντα το φυσικό ως χρόνο, διαδικασία και

ιδεολογία.

Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονταν επισκέψεις σε δημόσιους χώρους και περιοχές της

πόλης οι οποίες αναπλάστηκαν με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 1992.

Οι καθηγητές της Σχολής αλλά και οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες μελετητές

παρουσίασαν με κριτική ματιά τα έργα, τις προθέσεις τους και τη

«μεταολυμπιακή» εμπειρία τους. Οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο, παράλληλα με

τις επισκέψεις, τις παρουσιάσεις των παρεμβάσεων και τις θεωρητικές

προσεγγίσεις της αρχιτεκτονικής του τοπίου, είχαν αναλάβει σύμφωνα με το

πρόγραμμα να αναγνωρίσουν και να επεξεργαστούν συγκεκριμένες κρίσιμες περιοχές

της πόλης των Χανίων, τις οποίες επέλεξαν το K.A.M. και ο Δήμος Χανίων.

Φορτισμένοι από το περιβάλλον αυτής της «αρχιτεκτονημένης» πόλης, με την

καθοδήγηση και τη γόνιμη κριτική των καθηγητών, οι αρχιτέκτονες απέδειξαν μέσα

από τις διαφορετικές προσεγγίσεις των θεμάτων που επεξεργάστηκαν τη σημασία

που έχει ο συγκερασμός της θεωρίας και της πράξης, η βιωματική σχέση με την

πόλη, η σημασία της σωστής κατανομής της δουλειάς αλλά και η αξιοποίηση του

δυναμικού της ομάδας μέσα σε δεδομένα ελάχιστα χρονικά πλαίσια. Οι θεωρητικές

αναλύσεις και οι συγκεκριμένες προτάσεις που παρουσίασαν οι νέοι αρχιτέκτονες

χωρισμένοι σε δέκα ομάδες, με σχέδια, κείμενα και φωτογραφίες, άφησαν τις

καλύτερες εντυπώσεις στους Ισπανούς καθηγητές, οι οποίοι πρότειναν μια

«μεθοδολογία» για να αντιμετωπιστούν οι δημόσιοι χώροι των Χανίων.

H Βαρκελώνη αποτελεί ένα μάθημα συνέπειας και συνέχειας της αρχιτεκτονικής,

μια πόλη στην οποία οι αρχιτέκτονες έχουν τη δημόσια αναγνώριση αλλά και τη

δυνατότητα να προτείνουν και να εφαρμόσουν τολμηρές λύσεις τόσο για τον

δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό χώρο.

H επέκταση της πόλης της Βαρκελώνης βασίστηκε στο σχέδιο cerda (Ildenfonso

1859).

H ανάδυση του landscape στην Ισπανία συμπίπτει με τη νέα πραγματικότητα έπειτα

από 25 χρόνια δημοκρατικής διακυβέρνησης.

Στον κανονικό καμβά της πόλης που καταλήγει στη θάλασσα έχουν ενταχθεί με

ευαισθησία περιοχές πρασίνου, πλατείες, μικρές ανάσες στον αστικό ιστό, αλλά

και μνημειακοί χώροι, χώροι αναψυχής και μετάβασης από την πόλη στο θαλάσσιο

μέτωπο. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι σε μια πόλη σαν αυτή η αρχιτεκτονική έχει

ανθήσει και οι αρχιτέκτονες συνεχίζουν να αναζητούν με πάθος μέσα από το

τοπίο, τη σύζευξη της κατασκευής με τη φύση του τεχνητού και του φυσικού

περιβάλλοντος. Οι νέοι αρχιτέκτονες που συμμετείχαν στο σεμινάριο είναι

σίγουρο ότι έφυγαν με πλούσιες εμπειρίες, ας ευχηθούμε ότι θα υπάρξουν

ευκαιρίες να τις αξιοποιήσουν μεταφέροντας στην Ελλάδα όσα με τόσο ενθουσιασμό

και υπευθυνότητα είχαν την ευκαιρία να αναγνωρίσουν στην Ισπανία.

H επιτυχία του εντατικού σεμιναρίου-εργαστηρίου αποτελεί πρόκληση για μια

συστηματική οργάνωση της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των αρχιτεκτόνων αλλά και

μια ευκαιρία για τη νέα Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης που θα

υποδεχθεί τον Σεπτέμβριο τους πρώτους φοιτητές της στα Χανιά.

Οι καθηγητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής της Βαρκελώνης ικανοποιημένοι από το

αποτέλεσμα του σεμιναρίου, είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τις προθέσεις του

K.A.M. και του Δήμου Χανίων για τη δημιουργία προϋποθέσεων που θα συμβάλλουν

στη συγκρότηση μιας τεκμηριωμένης στρατηγικής παρεμβάσεων στη γοητευτική πόλη

των Χανίων.

H Σουζάνα Αντωνακάκη είναι αρχιτέκτονας.