AΦIEPΩMA: ANΔPEAΣ ΠAΠANΔPEOY 1919-1996: MIA ΠΟΛYKYMANTH ZΩH

1919

Γέννηση του Ανδρέα στις 5 Φεβρουαρίου στη Χίο από τη Σοφία Μινέικο και τον

Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος είχε διορισθεί από την κυβέρνηση Ελευθερίου

Βενιζέλου διοικητής Νήσων Αιγαίου.

1923

H οικογένεια Παπανδρέου επιστρέφει στην Αθήνα, ύστερα από ένα χρονικό διάστημα

παραμονής στη Λέσβο, όπου ο Γεώργιος Παπανδρέου εκλεγόταν βουλευτής.

1936

H δικτατορία της 4ης Αυγούστου τον συλλαμβάνει – μαθητή – για πρώτη φορά, για

την αντιστασιακή του δράση.

1939

Συλλαμβάνεται, για δεύτερη φορά, από τη δικτατορία τον Μάρτιο. Αφού πέρασε

αρκετές ημέρες στην απομόνωση, αποφυλακίζεται και τον Ιούλιο αναχωρεί για τις

ΗΠΑ, με ελάχιστα χρήματα στην τσέπη του. Λίγο καιρό μετά την άφιξή του στην

Αμερική αρχίζει να κάνει λαμπρές σπουδές στα Οικονομικά και στη Φιλοσοφία, στο

Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

1942

Εργάζεται ως βοηθός στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

1943

Μετά τέσσερα χρόνια παραμονής στις ΗΠΑ παίρνει την αμερικανική υπηκοότητα και

την ίδια χρονιά κατατάσσεται εθελοντής στο αμερικανικό Ναυτικό στον πόλεμο των

Συμμάχων κατά του ναζισμού και του φασισμού.

1945

Εκλέγεται επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

1950

Εκλέγεται τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα.

1951

Ο Ανδρέας Παπανδρέου παντρεύεται τη Μαργαρίτα Τσαντ. Είναι ο δεύτερος γάμος

του ύστερα από αυτόν που είχε συνάψει με τη Χριστίνα Ρασιά. Από αυτόν τον

δεύτερο γάμο αποκτά 4 παιδιά. Τον Γιώργο, τη Σοφία, τον Νίκο και τον Ανδρίκο.

1955

Μετακομίζει στην Καλιφόρνια, όπου εκλέγεται τακτικός καθηγητής στο

Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, στην περιοχή του Σαν Φρανσίσκο.

1959

Ταξιδεύει στη Γιουγκοσλαβία, όπου συμμετέχει καθοριστικά σ’ ένα πρόγραμμα του

ΟΗΕ για την ανάπτυξη της χώρας. Εκεί γνωρίζει τον Μπροζ Τίτο, με τον οποίο και

συνδέεται με μεγάλη φιλία.

1960

Επιστρέφει στην Αθήνα, όπου γίνεται, κατ’ αρχήν, σύμβουλος στην Τράπεζα της

Ελλάδος. Στη συνέχεια, ιδρύει, ύστερα από συνεννόηση με τον Κωνσταντίνο

Καραμανλή, το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών.

1963

Αποφασίζει να ασχοληθεί με την πολιτική και το γνωστοποιεί στους φίλους του,

αμέσως μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου που φέρουν ως πρώτο κόμμα την Ένωση

Κέντρου.

1964

Στις εκλογές του Φεβρουαρίου εκλέγεται πρώτος, με μεγάλη διαφορά, βουλευτής

της Ένωσης Κέντρου στον Νομό Αχαΐας. Στη συνέχεια ορκίζεται υπουργός

Προεδρίας. Αργότερα, ορίζεται αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού, ενώ περνάει

την πρώτη μεγάλη δοκιμασία όταν η EPE τον κατηγορεί – χωρίς τελικώς να

αποδειχθεί – πως ανέθεσε χαρισματικά σε φίλο του το πολεοδομικό σχέδιο της

Πάτρας.

1965

H αποστασία του Ιουλίου, η ανατροπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου και

ο ανένδοτος αγώνας που αρχίζει κατά της Δεξιάς και των συνεργατών της

αποστατών παίζουν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ισχυρής κεντροαριστερής

τάσης στην Ένωση Κέντρου, της οποίας και ηγείται.

1966

Οι εξελίξεις στην Ένωση Κέντρου επισπεύδονται, ενώ μια ισχυρή ομάδα βουλευτών

της στηρίζει ανοιχτά τον Ανδρέα Παπανδρέου.

1967

Ιδρύει τους Δημοκρατικούς Συνδέσμους, ενώ ήδη του έχει απαγγελθεί κατηγορία

ότι πρωτοστάτησε στη δημιουργία οργάνωσης στον στρατό με την ονομασία

«Ασπίδα». Οι χουντικοί τον συλλαμβάνουν το βράδυ του πραξικοπήματος και τον

φυλακίζουν στη συνέχεια στις Φυλακές Αβέρωφ. Κάτω από τη διεθνή κατακραυγή

αποφυλακίζεται.

1968

Αναχωρεί την 1η Ιανουαρίου για το εξωτερικό και ένα μήνα αργότερα ιδρύει το

ΠΑΚ στη Στοκχόλμη. Αναπτύσσει έντονη δράση στο εξωτερικό και πρωτοστατεί σε

αντιχουντικές εκδηλώσεις, κάνοντας διάβημα ακόμη και στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Προχωρεί σε συνεργασία με το ΠΑΜ, αλλά γρήγορα διαφαίνονται διαφωνίες με τις

άλλες αντιστασιακές οργανώσεις, κυρίως για τον χαρακτήρα που θα έπρεπε να

λάβει ο αντιδικτατορικός αγώνας. Ξημερώματα της 1ης Νοεμβρίου πεθαίνει ο

πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου, αλλά η χούντα δεν του επιτρέπει να έρθει στην

κηδεία του. Άφησε μόνον τη σύζυγό του και τα παιδιά του να πάνε στη μεγαλειώδη

κηδεία, στις 3 Νοεμβρίου.

1973

Ο Ανδρέας Παπανδρέου οργώνει την Ευρώπη και την Αμερική. Σε μεγάλες

συγκεντρώσεις του ΠΑΚ κηρύσσει τον αγώνα κατά της χούντας, με όλα τα μέσα.

1975

Είκοσι πέντε ημέρες μετά την πτώση της δικτατορίας ο Ανδρέας Παπανδρέου

επιστρέφει στην Ελλάδα και ιδρύει το ΠΑΣΟΚ. Στις πρώτες εκλογές, της

μεταπολίτευσης, στις 17 Νοεμβρίου, το νεοϊδρυθέν κόμμα συγκεντρώνει το 13,58%

των ψήφων και 13 βουλευτές.

1975

Συγκρούεται με στελέχη της Δημοκρατικής Άμυνας (Σάκης Καράγιωργας, Νίκος

Κωνσταντόπουλος κ.ά.), πολλά από τα οποία διαγράφονται ή απομακρύνονται από το

ΠΑΣΟΚ.

1976

Διαγράφει σειρά στελεχών του ΠΑΚ (Γιάννη Τσεκούρα, Πάνο Βουρνά κ.ά.) της

Νεολαίας και τροτσκιστές.

1977

Το ΠΑΣΟΚ πραγματοποιεί την πρώτη του Συνδιάσκεψη. Λίγους μήνες μετά

διπλασιάζει την εκλογική του δύναμη (25,34% και 93 βουλευτές) και παίρνει τη

θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή, την οποία είχε την περίοδο

’74-’77 η Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις.

1981

Στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου ο Ανδρέας Παπανδρέου κερδίζει περηφανή νίκη.

Το ΠΑΣΟΚ παίρνει το 48,06% των ψήφων και 174 έδρες.

1982

Παίζει καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση της Κίνησης των «6» για την Ειρήνη, ενώ

αναπτύσσει πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο υπέρ των Παλαιστινίων, αλλά και

αραβικών κρατών (π.χ. της Λιβύης).

1985

Προτείνει στις 9 Μαρτίου, στην K.E. του ΠΑΣΟΚ, τον Χρήστο Σαρτζετάκη για

Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ανατρέποντας όλα τα προγνωστικά. Και κερδίζει τις

εκλογές με 45,82% (162 βουλευτές). Ακολουθεί στη συνέχεια ένα πρόγραμμα

οικονομικής λιτότητας. Αποχωρεί από την κυβέρνηση ο Γεράσιμος Αρσένης.

Γνωρίζει τη Δήμητρα Λιάνη.

1987

Αντιμετωπίζει με επιτυχία την ελληνοτουρκική κρίση. Αποσοβείται ο πόλεμος.

1988

Κάνει το μεγάλο βήμα προσέγγισης της Τουρκίας. Χαράζει τη γραμμή για «μη

πόλεμο» και συναντάται στο Νταβός τον Ιανουάριο με τον Οζάλ. Οκτώ μήνες

αργότερα ασθενεί σοβαρά και φεύγει για την Αγγλία, όπου χειρουργείται στο

νοσοκομείο του Χέρφιλντ, τον Σεπτέμβριο. Ένα μήνα αργότερα η υπόθεση Κοσκωτά

φουντώνει. Και ο Κοσκωτάς διαφεύγει στο εξωτερικό.

1989

Παίρνει, τον Μάιο, διαζύγιο από τη Μαργαρίτα Παπανδρέου.

Χάνει τις εκλογές στις 18 Ιουνίου.

Εισέρχεται και πάλι στο νοσοκομείο – στο Γενικό Κρατικό – τρεις ημέρες μετά

τις εκλογές.

Συγκροτείται κυβέρνηση N.Δ. – Συνασπισμού. Παραπέμπεται για την υπόθεση

Κοσκωτά και για την υπόθεση των υποκλοπών από τους βουλευτές της N.Δ. και του

Συνασπισμού. Παντρεύεται τη Δήμητρα Λιάνη. Χάνει για δεύτερη φορά τις εκλογές,

στις 5 Νοεμβρίου. Συγκατατίθεται για τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ σε οικουμενική

κυβέρνηση υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα.

1990

H N.Δ. κερδίζει τις εκλογές στις 8 Απριλίου και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

γίνεται πρωθυπουργός.

1991

Αρχίζει τον Απρίλιο η δίκη στο Ειδικό Δικαστήριο. Πεθαίνει ο Μένιος

Κουτσόγιωργας.

1992

Το Ειδικό Δικαστήριο αθωώνει τον Ανδρέα Παπανδρέου για όλες τις κατηγορίες,

ενώ αναστέλλεται η δίωξη εναντίον του για την υπόθεση των τηλεφωνικών

υποκλοπών.

1993

Κερδίζει για τρίτη φορά τις εκλογές τον Οκτώβριο με 46,8 % των ψήφων (και 170

έδρες στη Βουλή).

1994

Συναντάται με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον – πρώτη επίσκεψή του ως

πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο. Ορισμένοι τον κατηγορούν για το πόθεν έσχες της

οικίας του στην Εκάλη.

1995

Δίνει το πράσινο φως για την Ενδιάμεση Συμφωνία με τα Σκόπια, η οποία

υπογράφεται τον Σεπτέμβριο. H σύζυγός του Δήμητρα Λιάνη αντιμετωπίζει

επιθέσεις για την πρόθεση που εκδηλώνει να αναμειχθεί στην πολιτική. Ασθενεί

σοβαρά μετά το ταξίδι στην Πάτμο και εισάγεται στο Ωνάσειο στις 20 Νοεμβρίου.

Δίνει σκληρή μάχη για τη ζωή κυρίως στα μέσα του Δεκεμβρίου και στα τέλη του

μήνα δείχνει να επανακάμπτει.

1996

Παραιτείται από πρωθυπουργός στις 15 Ιανουαρίου με γραπτή επιστολή του. Τρεις

ημέρες μετά εκλέγεται από την Κοινοβουλευτική Ομάδα πρωθυπουργός ο Κώστας

Σημίτης.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου εξέρχεται από το Ωνάσειο στις 21 Μαρτίου 1996. Δύο μήνες

μετά, δέχεται τον Γιασέρ Αραφάτ στην Εκάλη και λίγες ημέρες αργότερα δέχεται

σε συνεργασία το προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ. Εκφράζει την

πρόθεσή του να μιλήσει στο 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ.

Συζητεί σε καθημερινή βάση με συνεργάτες του, όπως ο Αντώνης Λιβάνης, ο

Τηλέμαχος Χυτήρης και ο Νίκος Αθανασάκης.

Ξημερώματα της 23ης Ιουνίου, δυόμισι ώρες μετά την τελευταία συνεργασία με

κομματικά στελέχη για το Συνέδριο, χάνει τη μάχη με τον θάνατο.