Επιστήμες γένους αρσενικού

Πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Συμβούλιο των Υπουργών της Ε.Ε.

υιοθετήθηκε η πρόταση, «όλα τα κράτη-μέλη να έχουν μειώσει κατά 50%

τουλάχιστον μέχρι το 2010 την ανισορροπία που διαπιστώνεται μεταξύ ανδρών και

γυναικών, που αφορά στην κατοχή τίτλου σπουδών στα Μαθηματικά, στις Θετικές

Επιστήμες και στην Τεχνολογία».

Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να δοθούν εφόδια και κίνητρα μέσα από τα

εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών-μελών, έτσι ώστε να στραφούν προς τους

τομείς των Μαθηματικών, της Τεχνολογίας, αλλά και των Θετικών Επιστημών

περισσότερα κορίτσια, σε όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης (Πρωτοβάθμια –

Δευτεροβάθμια – Ανώτερη).

Σε πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας «Sueddeutsche Zeitung», η Γερμανία

χαρακτηρίζεται ως χώρα δύο ταχυτήτων, καθώς το ποσοστό των γυναικών που

σπουδάζουν σε κάποιον από τους κλάδους Πληροφορικής είναι 20% ενώ των ανδρών

80%. Παράλληλα, σύμφωνα με στατιστικές έρευνες στις ΗΠΑ, μόνο το 17% των

Αμερικανίδων δίνουν εξετάσεις στο μάθημα της Πληροφορικής. Σύμφωνα πάλι με

έρευνα του ΜΙΤ για την Πληροφορική στις ΗΠΑ το ποσοστό των γυναικών που

σπουδάζουν Πληροφορική είτε αυξάνεται με υπερβολικά αργούς ρυθμούς είτε σε

ορισμένες περιπτώσεις μειώνεται.

Περίπου ίδια είναι η κατάσταση και στη χώρα μας στον τομέα αυτό. Στον

φοιτητικό πληθυσμό των πανεπιστημιακών Τμημάτων των Επιστημών των Υπολογιστών

κυριαρχούν σαφώς τα αγόρια, καθώς τα κορίτσια μόλις φθάνουν το 20% των

εγγεγραμμένων. Η αριθμητική υπεροχή των αγοριών είναι ιδιαίτερα καταλυτική στα

Πολυτεχνικά Τμήματα Μηχανικών Η/Υ, σε ορισμένα από τα οποία φθάνουν το 85% ενώ

στα Τμήματα Πληροφορικής η γυναικεία συμμετοχή είναι μεγαλύτερη, αλλά

παραμένει ανεμική καθώς αρχίζει από 15% (Τμήμα Πληροφοριακών και

Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου) και φθάνει, ως εξαίρεση,

το 47%, περίπου, στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής του Πανεπιστημίου

Μακεδονίας.

Το «γονίδιο» των… Μαθηματικών

Ο ισχυρισμός ότι τα αγόρια είναι καλύτερα από τα κορίτσια στα Μαθηματικά, ότι

έχουν κλίση, ενώ τα κορίτσια δεν διαθέτουν μαθηματική σκέψη, υφίσταται εδώ και

χρόνια και δεν φαίνεται ότι θα πάψει να μας απασχολεί και στο μέλλον. Κι όμως,

από καμιά έρευνα δεν συμπεραίνεται αυτό που θεωρείται περίπου ως αυτονόητο:

ότι δηλαδή τα αγόρια τα καταφέρνουν καλύτερα στα Φυσικομαθηματικά.

Σύμφωνα με την 3η διεθνή έρευνα της Διεθνούς Ένωσης για την Αξιολόγηση

της Εκπαιδευτικής Επίδοσης οι διαφορές της επίδοσης στα Μαθηματικά ανάμεσα στα

αγόρια και τα κορίτσια στατιστικά είναι ασήμαντες. Αλλά και τα δεδομένα

νεώτερων εμπειρικών ερευνών σε μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας

Εεκπαίδευσης (Γ. Φιλίππου – Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Αθηνών –

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο κ.λπ.) σε μαθητές και μαθήτριες Δημοτικών Σχολείων και

Γυμνασίων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας αποδεικνύουν με σαφήνεια ότι τα κορίτσια

τα καταφέρνουν εξίσου καλά με τα αγόρια στα Φυσικομαθηματικά και ότι δεν

παρουσιάζονται διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.

Η αλήθεια είναι ότι η «αρσενική» εικόνα της πανεπιστημιακών Τμημάτων

Μαθηματικών ή Φυσικών ή των Ελληνικών και Διεθνών Μαθηματικών διαγωνισμών δεν

αντικατοπτρίζει τον βαθμό επιτυχίας του κάθε φύλου αλλά το βαθμό συμμετοχής

του.

Με λίγα λόγια, αυτό που χρειάζεται να ερμηνεύσουμε δεν είναι μια δήθεν

αυξημένη αποτυχία των κοριτσιών στα Φυσικομαθηματικά, αλλά μια πραγματική

υστέρηση στην επιλογή τους.

Για του λόγου το αληθές αρκεί μια μόνο μία ματιά στον πίνακα 1 όπου

καταγράφονται τα ποσοστά συμμετοχής και επιτυχίας στα Επιστημονικά Πεδία όπου

κυριαρχούν τα Μαθηματικά και η Φυσική. Η ανάγνωσή του οδηγεί σε δύο βασικές

διαπιστώσεις:

α. Τα κορίτσια έχουν μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας από τα αγόρια, αφού

αποτελούν το 27,8% των υποψηφίων και το 29,3% των εισαχθέντων. Συμπέρασμα;

Μύθος η πλατιά διαδεδομένη άποψη ότι τα κορίτσια «δεν παίρνουν τα Μαθηματικά».

β. Υπάρχει, πράγματι, μια σταθερή και επίμονη αποφυγή των κοριτσιών να

παρουσιαστούν ως υποψήφιες σε διαγωνισμούς, στους οποίους επικρατούν τα

Μαθηματικά και η Φυσική.

Η οικογένεια δεν υποστηρίζει ισότιμα αγόρια και κορίτσια στις νέες τεχνολογίες

Από τη σχετική βιβλιογραφία προκύπτει ότι τα κορίτσια υστερούν σημαντικά σε

σχέση με τα αγόρια τόσο στο γνωστικό όσο και στον συναισθηματικό τομέα της

μάθησης στους Η/Υ. Για παράδειγμα, οι επιδόσεις των κοριτσιών στους Η/Υ, το

ενδιαφέρον τους στην εκμάθηση και χρήση Η/Υ και η παρότρυνση που δέχονται από

το κοινωνικό, οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον είναι μειωμένη σε σύγκριση

με αυτήν που δέχονται τα αγόρια.

Έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας από τον ερευνητή του

Πανεπιστημίου Πατρών Στέλιο Γεωργακάκη αποδεικνύει ότι οι στάσεις των αγοριών

έναντι των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι πιο θετικές από τις αντίστοιχες

στάσεις που αναπτύσσουν τα κορίτσια, τα οποία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση για

τις ικανότητές τους στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και συνεπώς σε προσωπικό

επίπεδο αναπτύσσουν αρνητική στάση απέναντι στη χρήση τους. Σύμφωνα με την

έρευνα, οι διαφορετικές στάσεις κοριτσιών και αγοριών μπορούν να θεωρηθούν και

ως «νομοτελειακό αποτέλεσμα» της λειτουργίας των κυρίαρχων κοινωνικών

στερεοτύπων. Συγκεκριμένα, το κυρίαρχο ανδρικό στερεότυπο (ενασχόληση με

οτιδήποτε έχει σχέση με τις μηχανές, την πρακτική, τις κατασκευές κ.λπ.)

μπορεί να θεωρηθεί ότι συμπεριλαμβάνει «εξ ορισμού» και την ενασχόληση με τους

ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η σημαντικότερη επίπτωση μιας τέτοιας θεώρησης

είναι ότι ουσιαστικά διευκολύνει την επέκταση και την παγίωση των κλασικών

στερεοτύπων και ανισοτήτων και στον χώρο των νέων τεχνολογιών.

Παράλληλα, όμως, αξίζει να τονιστεί ότι η οικογένεια δεν υποστηρίζει ισότιμα

τα αγόρια και τα κορίτσια στην προσέγγιση των νέων τεχνολογιών. Η ύπαρξη

ηλεκτρονικού υπολογιστή στο σπίτι είναι ένα από τα κύρια στοιχεία αυτής της

ανισότιμης υποστήριξης και έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι επηρεάζει σημαντικά

τις επιδόσεις των μαθητών στη χρήση υπολογιστών. Το ποσοστό των αγοριών τα

οποία έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή στο σπίτι είναι αρκετά

μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό των κοριτσιών.