Παγιδευμένοι σε τείχη από πάγο

Παραλίγο… Τιτανικός. Οι Ρώσοι επιστήμονες που έμειναν για έναν μήνα

παγιδευμένοι πίσω από τα τείχη πάγου της Ανταρκτικής στο πλοίο «Μαγκνταλένα

Όλντεντορφ», γλίτωσαν από θαύμα. Φοβήθηκαν για τη ζωή τους, αλλά όχι τόσο ώστε

να μην τολμούσαν ακόμη ένα ταξίδι στο μέλλον…

Αυτό που έβλεπε από το κατάστρωμα του πλοίου ο Γιούρι Μεντουνίτσιν, Ρώσος

επιστήμονας, δεν του άρεσε καθόλου. Ο ουρανός ήταν μουντός, όπως πάντα αυτή

την εποχή του χρόνου, αλλά δεν υπήρχε αμφιβολία ότι το γιγαντιαίο πλοίο

πλησίαζε ένα ψηλό παγόβουνο, ικανό να τσακίσει το σκάφος με τους 107

επιβαίνοντες.

Καθώς το ρεύμα οδηγούσε το «Μαγκνταλένα Όλντεντορφ» ακόμη πιο κοντά στην

τεράστια παγωμένη μάζα, ο Μεντουνίτσιν και κάποιοι σύντροφοί του αισθάνθηκαν

ότι θα συνέβαινε το χειρότερο. Τότε ξαφνικά το πλοίο έστριψε, κατευθυνόμενο

από το ρεύμα, και πέρασε το παγόβουνο χωρίς να το ακουμπήσει. «Θα μπορούσαμε

να έχουμε κοπεί στα δύο, όπως ο «Τιτανικός»», είπε ο Μεντουνίτσιν.

Δεν ήξερε όμως ότι θα έμενε εκεί «αιχμάλωτος» ολόκληρο τον Ιούνιο, μαζί με την

ομάδα των Ρώσων επιστημόνων, αλλά και το πλήρωμα του πλοίου που εστάλη να τους

πάρει. Έμειναν παγιδευμένοι στην Ανταρκτική, στην άκρη του κόσμου,

προσπαθώντας να αποφύγουν μια καταστροφή που, αν συνέβαινε, θα ξεπερνούσε τις

υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ.

Περικυκλωμένο από τείχη πάγου, τα οποία το πλοίο δεν είχε τη δυνατότητα να

σπάσει, αφέθηκε στο έλεος των στοιχείων της φύσης. Οι προμήθειες σε φαγητό

τέλειωναν, το ηλεκτρικό μειωνόταν. Μόνο στα τέλη του Ιουνίου έφθασε βοήθεια

για τη διάσωσή τους: ελικόπτερα που προσπαθούσαν να προσεγγίσουν το πλοίο παρά

τους δυνατούς ανέμους.

«Ξεπαγώνουν»

Τώρα που επέστρεψαν στα σπίτια τους, οι Ρώσοι επιστήμονες προσπαθούν να…

ξεπαγώσουν και να αναλογιστούν τη δοκιμασία που πέρασαν. «Δεν είναι ένα

επάγγελμα», λέει ο Βάλερι Λούκιν, επικεφαλής της ρωσικής αποστολής στην

Ανταρκτική και του Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Ανταρκτικής που εδρεύει στην

Αγία Πετρούπολη. «Είναι τρόπος ζωής».

Για κάποιους άλλους πάντως, το μήνυμα ήταν σαφές. «Είναι άσκοπο να παλεύουμε

με τη φύση». Αυτό πιστεύει ο Βίκτορ Βεντέροβιτς, ένας 50χρονος μετεωρολόγος

που βρισκόταν ήδη στην Ανταρκτική πριν ακολουθήσει τους άλλους επιστήμονες

πάνω στο πλοίο.

Από το 1959, βάσει διεθνούς συμφωνίας, η Ανταρκτική είναι φυσική περιοχή,

ανοιχτή στην επιστημονική εξερεύνηση από όλες τις χώρες. Στην ενδοχώρα του

σταθμού Βοστόκ, όπου έχει καταγραφεί η χαμηλότερη θερμοκρασία της Γης – 89,4

βαθμοί Κελσίου κάτω από το μηδέν – οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει μια λίμνη

τεσσάρων χιλιομέτρων κάτω από τον πάγο. Περιέχει νερό ηλικίας εκατομμυρίων

χρόνων, το οποίο δεν έχει εκτεθεί ποτέ στην ατμόσφαιρα και πιθανολογείται ότι

περιέχει άγνωστα μέχρι σήμερα βακτήρια και μικρόβια.

Το τίμημα για τέτοιου είδους επιστημονικές ανακαλύψεις είναι μερικές φορές

ακριβό, καθώς κατά καιρούς οι επιστήμονες μπορεί να το πληρώσουν ακόμη και με

τη ζωή τους.

Η Τζέρι Νίλσεν, μια Αμερικανίδα γιατρός, ανακάλυψε ότι είχε καρκίνο του μαστού

την εποχή που ζούσε στην αμερικανική βάση στον Νότιο Πόλο το 1999 κι έπρεπε να

μεταφερθεί κάτω από αντίξοες συνθήκες. Ένας άλλος Αμερικανός γιατρός, ο

Ρόναλντ Σεμένσκι, έπρεπε να φύγει από τον Πόλο πέρυσι, αφού ανέπτυξε πέτρα στη

χολή και παγκρεατίτιδα.

Το «Μαγκνταλένα» δεν ήταν το πρώτο πλοίο που παγιδεύτηκε στον πάγο. Αυτή,

όμως, ήταν η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που οργανώθηκε μια τόσο μαζική

αποστολή διάσωσης. Καθώς ο χειμώνας του νότιου ημισφαιρίου πλησίαζε, οι 74

Ρώσοι, χωρίς να το γνωρίζουν, έκλειναν την πόρτα της επιστροφής όταν

επιβιβάζονταν στο πλοίο μαζί με το πλήρωμα των 33 ναυτών και πιλότων στις 30

Μαΐου.

Μέσα σε λίγες ώρες από την αποχώρησή του από το Νοβολαζαρέβσκαγια, έναν

παράκτιο σταθμό που διατηρεί η Ρωσία στην Ανταρκτική, το γερμανικής

ιδιοκτησίας «Μαγκνταλένα» παγιδεύτηκε. Από τη μια πλευρά ορθωνόταν το

ηπειρωτικό φράγμα του πάγου ύψους 40 μέτρων κι από την άλλη ένας παγωμένος

ωκεανός και περισσότερα από εκατό παγόβουνα να αναδύονται από το νερό σε ύψος

18 μέτρων, ενώ ένα από αυτά εκτιμάται ότι είχε μήκος 47 χιλιόμετρα.

Το «Μαγκνταλένα» υποτίθεται ότι ήταν κατάλληλα εξοπλισμένο παγοθραυστικό, αλλά

τίποτα δεν λειτούργησε. Για 11 μέρες οι επιβαίνοντες ήταν αβοήθητοι, ανίκανοι

να ελέγξουν τους όγκους πάγου που πίεζαν το πλοίο και να βρουν τρόπο διαφυγής.

Έλεγξαν τις προμήθειες – επαρκούσαν για τρεις εβδομάδες – και άρχισαν να

παραλείπουν γεύματα. Γρήγορα ξέμειναν από ζάχαρη, βούτυρο, ακόμα και ψωμί,

μέχρι που έφτιαξαν μόνοι τους. Μετά τέλειωσαν και τα τσιγάρα και η απελπισία

τους μεγάλωσε.

Μερικοί δεν μπορούσαν να κοιμηθούν, ενώ άλλοι έγιναν αψίθυμοι. Οι περισσότεροι

βρήκαν τρόπο να περάσουν την ώρα τους παίζοντας σκάκι ή ντόμινο και βλέποντας

αμερικανικές ταινίες. «Υπήρχαν άνθρωποι που αναστατώθηκαν ιδιαιτέρως, αλλά όχι

σε βαθμό που να αρχίσουν να χτυπούν τα κεφάλια τους στον τοίχο», λέει ο

Βεντέροβιτς, που ολοκληρώνει την όγδοη αποστολή του στην Ανταρκτική.

Πάντως, παρά τις έντονες αντιρρήσεις των συζύγων τους στο να συμμετάσχουν σε

επόμενη αποστολή στην περιοχή, οι περισσότεροι δηλώνουν ότι θα καταφέρουν…

να τις πείσουν!

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Αριστοτελία Πελώνη