Αναζήτηση
Τον παλιό καλό καιρό είχαμε δύο κανάλια στην τηλεόραση, τρία στο ραδιόφωνο,
πέντε – δέκα εφημερίδες, καμιά εικοσαριά περιοδικά, ελάχιστες εκδόσεις
βιβλίων, μέτριους κινηματογράφους και ελάχιστες συναυλίες. Πολύ λίγοι είχαν
ένα καλό στερεοφωνικό, ενώ όλων η ζωή έτρεχε με χαλαρούς ρυθμούς και λιγότερη
πίεση.
Σήμερα, ένα τέταρτο του αιώνα μετά την τηλεοπτική εδραίωση στην Ελλάδα, έχουμε
δεκάδες κανάλια στην ανοικτή τηλεόραση και μερικές εκατοντάδες στα
συνδρομητικά, δεκάδες ραδιοφωνικά, δεκάδες εφημερίδες, εκατοντάδες περιοδικά
διά πάσαν τέρψιν, εκατοντάδες εκδόσεις καλών βιβλίων, πολλούς καλούς
κινηματογράφους και πολλές καλές συναυλίες. Παράλληλα, όλοι έχουν πολλά
ηχητικά μηχανήματα και δυο τρεις τηλεοράσεις, ενώ αρκετοί είναι πλέον οι
περήφανοι κάτοχοι οικιακού κινηματογράφου. Δίπλα σ’ αυτά, έρχονται οι
παιχνιδοκονσόλες, οι υπολογιστές με τα άπειρα εξαρτήματα, οι βιντεοκάμερες
και, βεβαίως, το ατελείωτο Internet. Σαν να μην έφταναν όλ’ αυτά, η ζωή μας
είναι πιο γρήγορη, πιο ανταγωνιστική και πιεστική.
Αποτέλεσμα; Ο ολοένα και λιγότερος ελεύθερος χρόνος μας γίνεται ολοένα και
μικρότερα κομματάκια. Δεν ξέρουμε τι να πρωτοδιαλέξουμε. Αυτά που μας ελκύουν
είναι πολύ περισσότερα από αυτά που προλαβαίνουμε να θεραπεύσουμε. Η πρόδηλη
απάντηση είναι ότι καθένας πρέπει να κάνει τις επιλογές του και μάλιστα πρέπει
να αισθάνεται ευτυχής γιατί έχει πολλαπλάσιες επιλογές από τους γονείς του.
Ωστόσο, αυτό απαιτεί μια οργάνωση του ελεύθερου χρόνου, μια προσέγγιση δηλαδή
που να μας υποχρεώνει με κάποιο τρόπο να αφιερώσουμε τον χρόνο σε αυτά που
έχουμε επιλέξει η πιο καλή «αυτοϋποχρεωτική» προσέγγιση μοιάζει να είναι οι
παρέες με φίλους που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα. Για πολλούς, βεβαίως, η ιδέα
της οργάνωσης του προσωπικού χρόνου μπορεί να θεωρηθεί βλασφημία και έχουν
κάθε δικαίωμα να το βλέπουν έτσι.
Η υπερπροσφορά ευκαιριών για τον ελεύθερο χρόνο και η ανάγκη για προσωπικές
επιλογές και οργάνωση έχουν φέρει στις συζητήσεις των ερευνητών την ιδέα του
«ιντερνετικού υπηρέτη», αυτό που μερικοί ονομάζουν Personal Operating System
(POS). Πρόκειται για μια υπηρεσία μέσω Internet, όπου διάφορα έξυπνα
προγράμματα (agents) αναλαμβάνουν να συγκεντρώσουν όλες τις πληροφορίες και
ευκαιρίες που μπορεί να ενδιαφέρουν τον καθένα μας προσωπικά και να τις
παρουσιάζουν απλά, με συνεχή ανανέωση. Σε μια οθόνη, κάθε μέρα και κάθε
στιγμή, μας παρουσιάζονται τα νέα που μας ενδιαφέρουν περισσότερο από την
ειδησεογραφία, τα τηλεοπτικά προγράμματα που μας αρέσουν σήμερα και τα
δημοσιεύματα του Τύπου που θέλουμε να διαβάσουμε, οι εκδηλώσεις και οι
συναυλίες που μάλλον θέλουμε να πάμε, οι νέες κυκλοφορίες βιβλίων, CD και
βίντεο που μάλλον θέλουμε να αγοράσουμε. Σε ένα παραθυράκι μπορεί να μας
εμφανίζεται μια λίστα των φίλων μας που είναι διαθέσιμοι απόψε, κάποιοι για
σινεμά και άλλοι για ταβέρνα! Πιο δίπλα μπορεί να μας έχει τις δουλειές που
εκκρεμούν να κάνουμε στο σπίτι και μια επιλογή από τα e-mail που εκτιμά ότι
μπορεί να μας ενδιαφέρουν.
Η μαγική λέξη σε όλη αυτή την υπηρεσία είναι η λέξη «προσωπική». Το πρόγραμμα
δηλαδή μαντεύει τι μας ενδιαφέρει περισσότερο, συνδυάζοντας τις απαντήσεις μας
σε μια σειρά από ερωτήσεις με την ιστορική συμπεριφορά μας. Για παράδειγμα αν
ένας γνωστός μας έχει παρουσιαστεί δέκα φορές στη λίστα διαθέσιμων για σινεμά
και δεν τον έχουμε προτιμήσει, θα καταλάβει ότι δεν τον πολυγουστάρουμε και
δεν θα μας τον ξαναπροτείνει εκτός και του δώσουμε συγκεκριμένη εντολή. Οι
υπηρεσίες αυτές, βεβαίως, δεν περιορίζονται στον υπολογιστή, αλλά είναι
διαθέσιμες από κάθε σημερινό και αυριανό μέσο, δηλαδή ο «υπηρέτης» μας θα
δουλεύει στο PC του γραφείου, στο κινητό με οθόνη, στον υπολογιστή παλάμης,
στην αμφίδρομη τηλεόραση και στην άγνωστη μελλοντική συσκευή που είναι βέβαιο
ότι θα έλθει.
Το σενάριο δεν είναι επιστημονική φαντασία, είναι στο στάδιο της έρευνας των
εταιρειών αλλά μικρά του κομμάτια ήδη υπάρχουν. Ακόμα και όταν θα το έχουμε
όμως, η ανάγκη για επιλογές θα είναι ίδια, όπως ίδια θα είναι και η ανάγκη για
φίλους ομοϊδεάτες στον ελεύθερο χρόνο.
Ο Θεόδωρος Σπίνουλας είναι επικεφαλής του Ιντερνετικού Προγράμματος του
Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη και της Πύλης ΙΝ. GR.
