Σήμερα οι εξελίξεις επιτάσσουν μια νέα κουλτούρα, έναν νέο τρόπο δράσης του

συνδικαλιστικού κινήματος. α) Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και του

εμπορίου αναδιατάσσει την άσκηση της πολιτικής και τη συγκρότηση των

συλλογικών μορφών αντιπροσώπευσης. β) Η προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τη

δημιουργία κοινού εργασιακού χώρου και αλληλοσυσχέτισης επαγγελματικών

δικαιωμάτων, δημιουργεί ισχυρές οσμώσεις και συνδεσμώσεις στις εθνικές

εκφράσεις του συνδικαλιστικού κινήματος, πέραν των παραδοσιακών συνευρέσεων.

γ) Η τεχνολογική εξέλιξη έχει διεθνοποιημένο χαρακτήρα και επηρεάζει ένα τμήμα

του όλου πολιτισμικού εποικοδομήματος, ενώ μέρος τής επιστημονικής έρευνας και

της γνώσης είναι κοινό για τις περισσότερες χώρες του πλανήτη. Όλες αυτές οι

διεργασίες δεν συνιστούν μια ουδέτερη τομή στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά

αντίθετα ανοίγουν νέα πεδία συγκρούσεων και αλλαγών στο ιδεολογικό σύμπαν

μεταξύ των κλασικών πολιτικών θεωρήσεων, της προοδευτικής και της συντηρητικής

κοσμοαντίληψης.

Υπάρχουν διαφορές στις νοοτροπίες, στις πρακτικές και στις οργανωτικές δομές

μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών κινημάτων. Ωστόσο δεν ξεκινάμε από το μηδέν,

αφού υπάρχουν ήδη προπλασματικές μορφές που μπορούν να αποτελέσουν τους τόπους

μιας δυναμικής αφετηρίας για να διαμορφωθεί μια ενιαία θεώρηση και δράση. Μια

ουσιαστική υπερ-μεθοριακή αλληλεγγύη μεταξύ των εργαζομένων δεν μπορεί να

εδραιωθεί σε αθροιστικές συνθέσεις των σημερινών δομών.

Η ίδια η συνδικαλιστική συγκρότηση δεν μπορεί να γίνεται με βάση μόνον τις

λογικές των εργασιακών χώρων. Πρέπει να περιλαμβάνει το όλο σχήμα του πολίτη,

με το σύνολο των δικαιωμάτων του και με έμφαση στο περιεχόμενο της σημερινής

αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Να συνδέεται με τα κινήματα των ανέργων, των

οικονομικών προσφύγων, με την πολυπολιτισμική διάρθρωση των κοινωνιών και με

τις σύγχρονες αναζητήσεις των νέων. Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένο τον

καθοριστικό ρόλο της γνώσης, τα κοινωνικά κινήματα για να αποκτήσουν

διεθνιστικό χαρακτήρα πρέπει να έχουν και μορφωτικό περιεχόμενο.

Η ουσιαστική αντιμετώπιση του σημερινού κρατούντος κλίματος του

φιλελευθερισμού και της διάχυτης εμπορευματοποίησης των κοινωνικών λειτουργιών

μπορεί να γίνει μόνο με την ανάπτυξη ενός νέου διαφωτιστικού ρεύματος, που θα

συνδεθεί με την ανέλιξη ευρέων κοινωνικών στρωμάτων και με το περιεχόμενο ενός

σύγχρονου ανθρωπισμού, όπου οι αξίες της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, της

ισότητας και της πραγματικής ελευθερίας θα βρίσκουν εύφορο έδαφος υλικής

έκφρασης. Υπάρχει σήμερα δυναμική από το συνδικαλιστικό κίνημα όταν τίθενται

βασικά κοινωνικά ζητήματα, όπως δείχνουν και οι κινητοποιήσεις για το

ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας. Και είναι απολύτως αναγκαίο να αναπτυχθούν

από τη διανόηση νέα θεωρητικά εργαλεία κατανόησης, αλλά και αλλαγής του

κόσμου.

Σήμερα απαιτείται μια ολιστική κοσμοθεωρία για το πώς θέλουμε μια κοινωνία.

Έχουμε, άλλωστε, μια βεβαιότητα: δεν μπορεί να υπάρξει καμιά κοινότητα

ανθρώπων, καμιά έννοια πολίτη αν δεν αναπτύσσεται η συλλογική δράση.

Και το όλο σχήμα της συλλογικής δράσης αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα των

κοινωνικών κινημάτων απέναντι στον φιλελευθερισμό και στην ιδιώτευση.

Ο Νίκος Τσούλιας είναι πρόεδρος της ΟΛΜΕ.