«Άσυλο» για χρέη προς το Δημόσιο

Στον «αέρα» τινάζουν τα διοικητικά δικαστήρια το μέτρο της προσωποκράτησης

για χρέη προς το Δημόσιο, κρίνοντας ότι κανείς φοροοφειλέτης δεν μπορεί να

φυλακιστεί στη χώρα μας όσο δεν υπάρχουν ειδικοί χώροι κράτησης. Ελλείψει

ειδικών φυλακών, το Διοικητικό Εφετείο της Αθήνας άνοιξε την περασμένη

εβδομάδα την πόρτα της φυλακής για κρατούμενο με χρέη προς το Δημόσιο

συνολικού ύψους 14 δισ. δραχμών.

Η δικαστική απόφαση ακυρώνει, ουσιαστικά, το έσχατο ­ και ισχυρότερο ­ μέτρο

κύρωσης που διαθέτουν οι φορολογικές αρχές, για όσο διάστημα τα συναρμόδια

υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης δεν θα έχουν εξασφαλίσει ειδικούς χώρους

κράτησης για τους χρεοφειλέτες του Δημοσίου. Κατά την απόφαση (399/2000) η

προσωποκράτηση ­ διάρκειας έως ένα έτος για κάθε βεβαιωμένο χρέος ­ των

οφειλετών του Δημοσίου στον ίδιο χώρο με ποινικούς κρατουμένους, ακόμη και εάν

οι τελευταίοι έχουν καταδικαστεί για οικονομικά εγκλήματα (υπεξαιρέσεις,

ακάλυπτες επιταγές κ.ά.), είναι αντισυνταγματική.

Το Εφετείο με την απόφασή του διέταξε την άμεση αποφυλάκιση από τις Φυλακές

Κορυδαλλού διαχειριστή-εκπροσώπου σαπουνοποιίας από τη Ζάκυνθο, ο οποίος με

προγενέστερη δικαστική απόφαση εκρατείτο για βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο

που ανέρχονται σε 9 δισ. δραχμές και με τους προβλεπόμενους τόκους αγγίζουν τα

14 δισ. δρχ. Όπως τονίζεται στην απόφαση, η προσωποκράτηση του συγκεκριμένου

χρεοφειλέτη μπορεί να συνεχισθεί μόνον εάν και όταν δημιουργηθεί ειδικός χώρος

κράτησης, εντός ή εκτός σωφρονιστικών καταστημάτων.

Είναι αξιοσημείωτο ότι με την εφετειακή απόφαση ανετράπη η πρωτόδικη απόφαση

με την οποία είχε απορριφθεί το αίτημα αποφυλάκισης. Το Πρωτοδικείο είχε

δεχθεί ότι αποτελεί παράβαση της Πολιτείας το γεγονός πως ακόμη (μία δεκαετία

από την ψήφιση του σχετικού νόμου) δεν υπάρχει ειδικός χώρος κράτησης για

φοροοφειλέτες, αλλά έκρινε ότι η «παράβαση αυτή δεν επιφέρει από μόνη της

ακυρότητα της κράτησης». Τόνιζε δε ότι μια απόφαση υπέρ της αποφυλάκισης του

φοροοφειλέτη «θα οδηγούσε σε αναίρεση του δικαιώματος του Δημοσίου να

επιδιώξει ικανοποίηση της απαίτησής του με τη λήψη του μέτρου της

προσωποκράτησης εις βάρος των οφειλετών του, ενέργεια που εξυπηρετεί δημόσιο

σκοπό…».

Κάνοντας στροφή 180 μοιρών στη σχετική νομολογία, ωστόσο, το Εφετείο έκρινε

ότι «η παράλειψη της διοίκησης να διαμορφώσει στα σωφρονιστικά καταστήματα

ιδιαίτερους χώρους για την κράτηση των χρεοφειλετών, καθιστά την κράτησή τους

μαζί με τους ποινικούς κρατουμένους αντίθετη προς τις συνταγματικές επιταγές,

εφόσον πρόκειται για περιορισμό της προσωπικής ελευθερίας των χρεοφειλετών, ο

οποίος ενεργείται κατά τρόπο διαφορετικό από εκείνον που ορίζει ο νόμος… Η

αντισυνταγματική συμπεριφορά των ιδιωτών δεν νομιμοποιεί σε καμία περίπτωση

αντίστοιχη αντισυνταγματική συμπεριφορά των αρμόδιων κρατικών οργάνων…».

Η νέα απόφαση ανοίγει πλέον τον δρόμο για την αποφυλάκιση κάθε οφειλέτη του

Δημοσίου. Απόφαση για τη διακοπή προσωποκράτησης, ελλείψει χώρου, εξέδωσε

πρόσφατα και το Διοικητικό Εφετείο Ιωαννίνων, ενώ η στροφή αυτή θεωρείται

βέβαιο ότι θα ακολουθηθεί στο εξής και από τα Πρωτοδικεία, με αποτέλεσμα να

συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης να καλούνται άμεσα να λάβουν

αποφάσεις.

Για την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθήνας το υπουργείο Οικονομικών θα

προσφύγει τις επόμενες ημέρες στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά θεωρείται

πιθανότερο ότι το Δημόσιο θα κληθεί τελικώς να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις

του και να δημιουργήσει ειδικό χώρο κράτησης για τους φοροφειλέτες. «Αν το

Δημόσιο διεκδικεί 14 δισ. δρχ. από φορολογούμενο, ας ξοδέψει 5 δισ. για να

κατασκευάσει ειδικούς χώρους για τους οφειλέτες του», σημείωναν χαρακτηριστικά

στα «ΝΕΑ» ανώτατοι δικαστές, προσθέτοντας ότι «οι έλεγχοι των φορολογικών

αρχών θα έπρεπε να είναι τακτικοί και πιο ουσιαστικοί, ώστε να μη

δημιουργούνται τεράστια χρέη, από πρόστιμα και προσαυξήσεις, που είναι σχεδόν

αδύνατο να ικανοποιηθούν…».

«Η δικαστική απόφαση θέτει την Πολιτεία προ των ευθυνών της, καθώς είναι

υποχρεωμένη, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους, να ιδρύσει ειδικό χώρο

κράτησης για όσους καταδικάζονται για χρέη προς το Δημόσιο, το ΙΚΑ και άλλα

ΝΠΔΔ», αναφέρει από την πλευρά του ο συνήγορος του αποφυλακισθέντος οφειλέτη

από τη Ζάκυνθο κ. Γιάννης Γλύκας. «Το Εφετείο εφάρμοσε τον νόμο, έστω κι αν η

απόφασή του δημιουργεί προβλήματα στις αρμόδιες αρχές…».