Φρενίτιδα συγχωνεύσεων στην αγορά πετρελαίου

Ο Αλ Γκορ, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος και διεκδικητής του Λευκού Οίκου στις

επερχόμενες προεδρικές εκλογές, χάραξε την προεκλογική του καμπάνια με μεγάλη

προσοχή όσον αφορά τα ενεργειακά θέματα. Θύμισε τη γάτα που κάνει πολύ

προσεκτικά βήματα ανάμεσα σε πυρωμένα κάρβουνα.

Μετά την άνοδο της τιμής του αργού πετρελαίου πάνω από τα 35 δολάρια, την

εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και τη δημιουργία ελλείψεων στο

πετρέλαιο θέρμανσης, το τελευταίο πράγμα που χρειαζόταν ο Αλ Γκορ ήταν μια

ακόμη συγχώνευση πετρελαϊκών εταιρειών.

Και αυτή η συγχώνευση αφορά τη Σέβρον, τη μεγαλύτερη εταιρεία διύλισης

πετρελαίου στην Καλιφόρνια, την αμερικανική πολιτεία που αντιμετωπίζει τις

υψηλότερες τιμές καυσίμων. Την τελευταία φορά που οι Ηνωμένες Πολιτείες

φιλοξένησαν μια μεγάλη συγχώνευση της πετρελαϊκής βιομηχανίας, οι Αμερικανοί

πολιτικοί κατηγόρησαν την Μπρίτις Πετρόλιουμ (ΒΡ) για χειραγώγηση των τιμών

των καυσίμων στη δυτική ακτή των ΗΠΑ αποφεύγοντας να χρησιμοποιήσει τα

αποθέματα αργού πετρελαίου που διαθέτει στην Αλάσκα.

Έτσι αναγκάστηκε να πουλήσει σημαντικό μέρος των λειτουργιών της στην Αλάσκα

προκειμένου να πάρει το πράσινο φως από την αμερικανική επιτροπή ανταγωνισμού

για την πραγματοποίηση της συγχώνευσής της με την Άρκο.

Ωστόσο, ο Τζορτζ Μπους Τζούνιορ – αντίπαλος του Γκορ στην κούρσα για την

προεδρία – τονίζει το πρόβλημα της «υπερεξάρτησης» των Ηνωμένων Πολιτειών από

«ξένο πετρέλαιο» και «καρτέλ». Υπόσχεται να ανοίξει το δρόμο για την

εκμετάλλευση του πετρελαίου της Αλάσκας.

Όταν ο Μπους μιλά για καρτέλ, εννοεί τον ΟΠΕΚ, ωστόσο ελάχιστοι έχουν μιλήσει

για τη συνεχή συγκέντρωση οικονομικής ισχύος στις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες

που δεν είναι μέλη του Οργανισμού. Η Σέβρον και η Τέξακο ενώνουν τις δυνάμεις

τους για να εξασφαλίσουν πρόσθετη δύναμη στην ολοένα πιο ανταγωνιστική

παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά. Καμιά από τις δύο εταιρείες δεν ήταν στην ομάδα

των ισχυρών της πετρελαϊκής βιομηχανίας. Αυτό ανάγκαζε τις δύο εταιρείες να

αναζητούν τρόπους για την αύξηση της παραγωγής τους, μια αδυναμία που επηρέασε

αρνητικά τις τιμές των μετοχών τους στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Ωστόσο, ο

όμιλος που θα προκύψει από τη συγχώνευση των δύο εταιρειών θα είναι ο τέταρτος

μεγαλύτερος στον κόσμο όσον αφορά τον όγκο ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου.

Στην Κασπία

Στην περιοχή της Κασπίας βρίσκεται το διαμάντι της Σέβρον. Το μισό πετρελαϊκό

κοίτασμα Τενγκίζ που ανέρχεται σε περίπου εννέα δισεκατομμύρια βαρέλια. Η

Τέξακο διαθέτει ένα άλλο διαμάντι από το Καζαχστάν.

Το ένα πέμπτο στο Κατατσαγκανάκ, ένα πολλών δισεκατομμυρίων βαρελιών κοίτασμα

πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα σχέδια προβλέπουν τη σύνδεση του

Κατατσαγκανάκ με τον πετρελαϊκό αγωγό της Κασπίας που μεταφέρει το πετρέλαιο

του Τενγκίζ, μια κίνηση που εφόσον πραγματοποιηθεί θα δώσει στη ΣέβρονΤέξακο

κυρίαρχη θέση στα πετρέλαια της Κασπίας.

Παράλληλα, οι δύο εταιρείες έχουν συμφέροντα στη Δυτική Αφρική και

συγκεκριμένα στην Αγκόλα όπου η Σέβρον έχει ανακαλύψει μεγάλα κοιτάσματα. Η

Τέξακο, από την άλλη, έχει ανακαλύψει σε θαλάσσια περιοχή της Νιγηρίας πολύ

μεγάλα κοιτάσματα μαύρου χρυσού. Η κλίμακα αυτών των κοιτασμάτων απαιτεί

πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων επενδύσεις. Αυτή είναι και η κινητήρια δύναμη

πίσω από την κούρσα συγχωνεύσεων εταιρειών στην πετρελαϊκή βιομηχανία. Υπάρχει

όμως και ο αγώνας δρόμου για την κυριαρχία στη συγκεκριμένη βιομηχανία. Μετά

την εξαγορά της Άρκο από την Μπρίτις Πετρόλιουμ Αμόκο, υπάρχει μόνο μία

εταιρεία που παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αλάσκα. Η Μπρίτις Πετρόλιουμ θα

είναι σε θέση να επηρεάζει τη φύση, το χρόνο και την κλίμακα των επενδύσεων

στη συγκεκριμένη πολιτεία. Την ίδια ακριβώς κυρίαρχη θέση θα αποκτήσει και η

ΣέβρονΤέξακο στα πετρέλαια του Καζαχστάν. Οι σχέσεις μεταξύ κυβερνήσεων και

πετρελαϊκών εταιρειών είναι ευαίσθητες και στο σημαντικό κλάδο της πετρελαϊκής

παραγωγής που δεν ελέγχεται από τον ΟΠΕΚ ο αριθμός των εταιρειών που

πρωταγωνιστούν μειώνεται συνεχώς.

Τα τελευταία πέντε χρόνια απορροφήθηκαν από άλλες πετρελαϊκές εταιρείες η

Αμόκο, η Άρκο, η Ελφ, η Μόμπιλ, η Πετροφίνα, η Γουάι Πι Εφ και τώρα η Τέξακο.

«Πρόκειται πλέον για μια πολύ συγκεντρωμένη βιομηχανία», εκτιμά ο Μαρκ Ιανότι,

αναλυτής της παγκόσμιας πετρελαϊκής βιομηχανίας στο διεθνή επενδυτικό οίκο

Σάλομον Σμιθ Μπάρνεϊ. «Είδαμε τους πρωταγωνιστές της βιομηχανίας να μειώνονται

σε αριθμό μέσα σε λίγα χρόνια».

Όσες επέζησαν

Οι επιζήσαντες από αυτή την κούρσα συγχωνεύσεων ελέγχουν ένα σημαντικό μέρος

της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Οι διάσημες πέντε, η Μπρίτις Πετρόλιουμ,

η ΈξονΜόμπιλ, η Σελ, η ΤόταλΦινα Ελφ και η ΣέβρονΤέξακο αντλούν καθημερινά

περίπου ένδεκα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ή 15% της παγκόσμιας ζήτησης

πετρελαίου.

Οι πέντε εταιρείες αντιπροσωπεύουν πλέον το ένα τρίτο της παγκόσμιας προσφοράς

πετρελαίου που δεν ελέγχεται από τον Οργανισμό Εξαγωγικών Χωρών Πετρελαίου. Τι

σημαίνει αυτό; Όχι πάρα πολλά, εκτιμούν ορισμένοι αναλυτές. Ούτως ή άλλως η

Σαουδική Αραβία αντλεί περισσότερα από οκτώ εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως και

έχει τη δυνατότητα να φτάσει σε επίπεδα ίσα με την ημερήσια παραγωγή των πέντε

μεγάλων πετρελαϊκών ομίλων. Υπάρχουν, ωστόσο, δύο σημαντικοί παράμετροι που

μπορούν να προκαλέσουν προβληματισμό στις αρχές προστασίας του ανταγωνισμού.

Η βιομηχανία πετρελαίου φέρεται πλέον περισσότερο πειθαρχημένα όσον αφορά στη

διαχείριση των κεφαλαίων. Με τα σημάδια της τιμής του πετρελαίου στα 10

δολάρια ανά βαρέλι να προκαλούν ακόμη πόνο, οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες

διατηρούν τα λεφτά τους στο πορτοφόλι. Άλλωστε η τιμή του πετρελαίου ίπταται

πάνω από το επίπεδο των 30 δολαρίων ανά βαρέλι. Η φρενίτιδα εξαγορών και

συγχωνεύσεων βγάζει από τη μέση τις αναποτελεσματικές μεσαίου μεγέθους

επιχειρήσεις από τη βιομηχανία πετρελαίου, αυτές τις εταιρείες που βελτιώνουν

την οικονομική τους κατάσταση σημαντικά όταν οι τιμές του μαύρου χρυσού

απογειώνονται.

Αυτό σημαίνει ότι παγκόσμια στην πετρελαϊκή βιομηχανία θα συνυπάρχουν τιτάνες

και νάνοι. Οι πέντε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες ζητούν πάνω από όλα

σταθερότητα. Οι απογειώσεις και οι καταρρεύσεις των οικονομικών τους

αποτελεσμάτων κρεμούν την ταμπέλα της «παλαιάς οικονομίας» στις πετρελαϊκές

εταιρείες. Αυτό που η Μπρίτις Πετρόλιουμ, η Σελ και η υπόλοιπη συμμορία

πραγματικά χρειάζεται, αλλά δεν τολμά να ευχηθεί, είναι μια μακροπρόθεσμη τιμή

του πετρελαίου στο επίπεδο των 25 δολαρίων ανά βαρέλι. Το επίπεδο αυτό βρίσκει

σύμφωνο και τον ΟΠΕΚ. Τα συμφέροντά τους είναι πράγματι σε μεγάλο βαθμό

παρόμοια και δεν είναι τυχαίο που το Ιράν, το Ιράκ, το Κουβέιτ και η Σαουδική

Αραβία υποδέχονται με φιλικά αισθήματα για άλλη μια φορά τους απογόνους του

παλαιού εχθρού, της πετρελαϊκής εταιρείας Στάνταρτ Όιλ.