Ένας πραγματικός μετριοπαθής, προσηλωμένος στα ειρηνικά μέσα

Ο Βόγισλαβ Κοστούνιτσα είναι ένας από τους πιο κατηφείς ανθρώπους που ξέρω.

Αυτό μπορεί να είναι πλεονέκτημα για τον νέο πρόεδρο αυτού που απομένει από τη

Γιουγκοσλαβία.

Ακόμη κι αν συμβεί το θαύμα και ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς φύγει χωρίς

αιματοχυσία, η κατήφεια θα είναι ακόμη επίκαιρη. Μια νέα ομοσπονδιακή

δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας θα έχει κατεστραμμένη οικονομία, όπως η Ρουμανία

μετά το 1989· ένα φορτίο ενοχής, όπως η Γερμανία μετά το 1945· πανταχού

παρούσα διαφθορά, όπως η Ρωσία σήμερα· και ανεπίλυτα εθνο-εδαφικά ζητήματα,

όπως είχε η παλιά Γιουγκοσλαβία.

Ποιος είναι ο άνθρωπος πάνω στον οποίο θα πέσει τέτοιο βαρύ φορτίο αν γίνει

πρόεδρος; Ο κ. Κοστούνιτσα μιλάει περισσότερο σαν ακαδημαϊκός απ’ ό, τι σαν

πολιτικός. Και πράγματι, πριν από 10 χρόνια, ήταν ακριβώς αυτό:

συνταγματολόγος και πολιτικός επιστήμονας. Στα 56 του τώρα, είναι ενεργός

πολιτικός μόνον από το 1989, όταν κατέστη δυνατή η άσκηση πολιτικής εκτός του

κομμουνιστικού κόμματος.

Την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε, το 1997, στη διάρκεια των τελευταίων μεγάλων

διαδηλώσεων κατά του Μιλόσεβιτς, μου είχε πει ότι πιστεύει πραγματικά στην

αρχική Γιουγκοσλαβία, το κυριαρχούμενο από τους Σέρβους ενωτικό βασίλειο που

υπήρξε ανάμεσα στους δύο παγκοσμίους πολέμους. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός

στον βασιλικό στρατό του.

Επρόκειτο, έλεγε, για άσκηση οικοδόμησης ενός έθνους υπό μία, βρετανικού στυλ,

συνταγματική μοναρχία. Δείτε πως ο βασιλιάς είχε δώσει στον πρώτο γιο του

σερβικό όνομα, στον δεύτερο κροατικό και στον τρίτο σλοβενικό. Αλλά σήμερα,

εξηγούσε, μια νέα Γιουγκοσλαβία χρειάζεται αυτό που αποκαλούσε ασύμμετρο

φεντεραλισμό ­ με διαφορετικά δικαιώματα και εξουσίες για τις διάφορες

συνιστώσες της ­ ως λύση για το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο και τη Βοϊβοδίνα, και

ίσως και για τη Σερβική Δημοκρατία στη Βοσνία.

Στα τέλη του 1998 συναντηθήκαμε και πάλι και το θέμα του ήταν για το Κόσοβο

και πώς το μέλλον του μέσα στη Σερβία μπορούσε να εξασφαλιστεί με

συνταγματικά, ειρηνικά μέσα. Οι απλοί, αξιοπρεπείς Σέρβοι θα απογοητευθούν απ’

όσα κάνει εκεί ο κ. Μιλόσεβιτς, είπε. Σε εκλογές με διεθνή επίβλεψη, ο κ.

Μιλόσεβιτς θα μπορούσε να ηττηθεί.

Έναν χρόνο αργότερα, μετά τον πόλεμο και τον βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ, το οποίο

επέκρινε σφόδρα, ήταν έξαλλος με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Προσέθετε όμως ότι

ξέρει πως η Δύση είναι και ο Χένρι Κίσινγκερ, ο οποίος επέκρινε τον πόλεμο στο

Κόσοβο, και ο Νόαμ Τσόμσκι και ο Χάρολντ Πίντερ.

Είναι αλήθεια ότι ο κ. Κοστούνιτσα ανησυχούσε σοβαρότερα και συνεπέστερα για

τη μοίρα του σερβικού έθνους απ’ ό,τι ο κ. Μιλόσεβιτς. Δεν έχω αμφιβολία ότι

είναι ένας πραγματικός μετριοπαθής και αυτό που έχει σημασία είναι η

μετριοπάθειά του. Από το στυλ και την παιδεία του, είναι βαθιά προσηλωμένος

στη χρήση πολιτισμένων, ειρηνικών, συνταγματικών μέσων. Και ένα μάθημα του

τρομερού 20ού αιώνα της Ευρώπης είναι ότι τα μέσα που υιοθετείς είναι εξίσου

σημαντικά με τους σκοπούς σου. Ίσως και σημαντικότερα.

Είναι ένας άνθρωπος που έχει πάθος για την κυριαρχία του νόμου. Πιστεύει στις

εκλογές, τους θεσμούς, τις διαπραγματεύσεις. Και βλέπει πως το μόνο μέλλον για

τη χώρα του βρίσκεται στην επιστροφή της στην Ευρώπη.

Ο Timothy Garton Ash είναι Βρετανός ιστορικός