Παιδί του μεγιστάνα

Η θαυμαστή άνοδος του Βλαντίμιρ Πούτιν από το πουθενά στην Προεδρία της

Ρωσίας ξυπνάει μνήμες από τους ευφυείς πολιτικούς χειρισμούς στους οποίους

όφειλε ο Γιέλτσιν την επανεκλογή του το 1996. Πιστεύω ότι ο Μπόρις Μπερεζόφσκι

κινούσε τα νήματα και στις δύο περιπτώσεις.

Συνάντησα τον Ρώσο μεγιστάνα για πρώτη φορά στη Σύνοδο του Νταβός, τον

Ιανουάριο του 1996. Του είπα ότι αν κέρδιζε τις εκλογές ο Ζουγκάνοφ, δεν θα

έπρεπε να αισθάνεται ασφαλής και του ζήτησα να υποστηρίξει τον Γκριγκόρι

Γιαβλίνσκι επειδή τον θεωρούσα τίμιο μεταρρυθμιστή. Ήμουν αφελής και δεν είχα

συνειδητοποιήσει σε ποιο βαθμό ο Μπερεζόφσκι ήταν μπλεγμένος στις «δουλειές»

της οικογένειας του Γιέλτσιν. Σύμφωνα με δικές του δηλώσεις, η προειδοποίησή

μου τον εντυπωσίασε. Ήρθε σε συνεννόηση με άλλους Ρώσους μεγαλοεπιχειρηματίες,

τους λεγόμενους «πλουτοκράτες», και σχημάτισαν το συνδικάτο για την επανεκλογή

του Γιέλτσιν.

Ο Γιέλτσιν ξεκίνησε την προεκλογική εκστρατεία με δημοτικότητα κάτω από 10%,

αυτοί όμως κατάφεραν να κερδίσει τις εκλογές. Επικεφαλής της εκστρατείας

τοποθετήθηκε ο Ανατόλι Τσουμπάις. Δεν γνωρίζω λεπτομέρειες, μπορώ όμως να

χρησιμοποιήσω τη φαντασία μου. Η στήριξη του Γιέλτσιν κόστισε πολλά χρήματα

στους «πλουτοκράτες», απέσπασαν όμως ένα τεράστιο τίμημα μετά τη νίκη του στις

εκλογές: μοίρασαν τα «φιλέτα» των κρατικών επιχειρήσεων μεταξύ τους.

Έψαχνε διάδοχο

Ύστερα από τη χρεοκοπία της Ρωσίας, τον Αύγουστο του 1998, η οικογένεια του

Γιέλτσιν άρχισε να αναζητεί έναν διάδοχο που θα τις εξασφάλιζε ασυλία μετά τις

προεδρικές εκλογές. Κατέληξαν στον Βλαντίμιρ Πούτιν, τότε επικεφαλής των

ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Το 1999 έγινε πρωθυπουργός και υπεδείχθη από τον

Γιέλτσιν ως υποψήφιος διάδοχός του. Όταν ο Τσετσένος πολέμαρχος Σαμίλ

Μπασάγιεφ εισέβαλε στο Νταγκεστάν, ο Πούτιν υιοθέτησε σκληρή στάση. Έστειλε

τον στρατό στη δημοκρατία και ανακοίνωσε ότι οι τρομοκράτες θα έχουν

αποχωρήσει από το Νταγκεστάν μέχρι τις 25 Αυγούστου. Ο στόχος επετεύχθη. Ο

ρωσικός λαός ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό στον χειρισμό της κρίσης. Η

δημοτικότητα του Πούτιν βρέθηκε στα ύψη.

Τότε άρχισαν μυστηριώδεις εκρήξεις στη Μόσχα, που στοίχισαν τη ζωή σε 300

ανθρώπους. Τα ΜΜΕ διοχέτευσαν επιδέξια την οργή εναντίον των Τσετσένων. Ο

Πούτιν εισέβαλε στην Τσετσενία και οι βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν σε

ατμόσφαιρα πολεμικής υστερίας. Την Πρωτοχρονιά, ο Γιέλτσιν ανακοίνωσε την

παραίτηση του τον Ιανουάριο, εξασφαλίζοντας την εκλογή τού Πούτιν ως διαδόχου

του.

Το 1996 εγώ και ο Μπερεζόφσκι είχαμε μια σειρά από εμπιστευτικές συζητήσεις

για την προεκλογική εκστρατεία και γνωρίζω πώς ενεργεί. Η θέση του έγινε πολύ

δύσκολη όταν ξέσπασε το σκάνδαλο για το ξέπλυμα του ρωσικού μαύρου χρήματος

στις ΗΠΑ το 1999. Τότε αποφάσισε να προωθήσει τον Πούτιν στην προεδρία.

«Λαδώματα»

Στη διάρκεια μιας πτήσης προς τη Μόσχα, το 1997, ο Μπερεζόφσκι μού διηγήθηκε

πώς «λάδωνε» τους Τσετσένους πολέμαρχους. Μου φάνηκε λοιπόν ύποπτο, όταν οι

Τσετσένοι εισέβαλαν στο Νταγκεστάν και αποφάσισα να κάνω ένα τεστ: θα

αποσυρόταν ο Μπασάγιεφ την ημερομηνία που είχε ανακοινώσει ο Πούτιν; Έτσι

ακριβώς έγινε.

Ο Πούτιν χρωστάει την εκλογή του στον πόλεμο της Τσετσενίας. Σίγουρα θα

προσπαθήσει να αποκαταστήσει ένα ισχυρό κράτος και ίσως να πετύχει τη μετάβαση

από τον άγριο καπιταλισμό των «πλουτοκρατών» σε έναν καπιταλισμό με

νομιμότητα. Είναι σίγουρο όμως ότι δεν θα βασιστεί στις αρχές της ανοικτής

κοινωνίας. Και ψηφίζοντάς τον, οι Ρώσοι εμπλέκονται περισσότερο από κάθε άλλη

φορά στην αιματοχυσία στην Τσετσενία.

Βήμα στις βρετανορωσικές σχέσεις

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν

συμφώνησαν στην καθιέρωση διμερούς συνάντησης κορυφής μία φορά τον χρόνο,

εναλλάξ στο Λονδίνο και τη Μόσχα. «Είναι σημαντικό να χτίσουμε μια γέφυρα

κατανόησης ανάμεσα στη Ρωσία και την Ευρώπη,», τόνισε ο Βρετανός πρωθυπουργός.

Η επίσκεψη του κ. Πούτιν στη Βρετανία ήταν η πρώτη που πραγματοποίησε στο

εξωτερικό αφότου εξελέγη στο ύπατο αξίωμα της χώρας του, στις 26 Μαρτίου. Οι

ρωσικές εφημερίδες σχολίασαν ότι ο Πούτιν προτίμησε το Λονδίνο από το Βερολίνο

ή το Παρίσι, λόγω της επικριτικής στάσης που κράτησαν οι κυβερνήσεις των χωρών

αυτών στον πόλεμο της Τσετσενίας. Ο Μπλερ εξέφρασε στον Πούτιν τις ανησυχίες

του για τη σκληρή πολιτική της Ρωσίας στην Τσετσενία. Ο Ρώσος πρόεδρος πάντως

υπογράμμισε πως η κοινή γνώμη στη χώρα του βλέπει τα πράγματα διαφορετικά:

«Είναι σαφές ότι οι θέσεις μας αποκλίνουν σημαντικά. Ο αγώνας της Ρωσίας δεν

στρέφεται εναντίον των Τσετσένων, αλλά εναντίον της διεθνούς τρομοκρατίας».

Χθες το απόγευμα, ο Πούτιν συναντήθηκε με τη βασίλισσα Ελισάβετ για τσάι στα

ανάκτορα του Ουίνδσορ. Η συνάντηση διήρκεσε 40 λεπτά. Ο νέος πρόεδρος της

Ρωσίας κάλεσε τους ξένους να επενδύσουν στη «νέα Ρωσία», δηλώνοντας ότι θα

εκσυγχρονίσει την οικονομία της χώρας του.

Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και ο Βλαντίμιρ Πούτιν

θα συναντηθούν στη Μόσχα στις 4 και 5 Ιουνίου. Ο Κλίντον θα επισκεφτεί εκτός

από τη Ρωσία και την Ουκρανία.

* Το άρθρο του δισεκατομμυριούχου George Soros αναδημοσιεύεται από την «Guardian»