Αναζήτηση
|
|
Θυμάμαι ότι στην περίοδο που ήμουνα υπουργός Εσωτερικών για 18 μήνες, την
Πλατεία Κλαυθμώνος την ανακάλυψα τον… 15ο μήνα. Τότε διαπίστωσα ότι ο χώρος
όπως τον απολαμβάνεις από το κέντρο της πλατείας με τα γύρω κτίρια, τον
ορίζοντα της Κοραή ως τα Προπύλαια, είναι ένα κομψοτέχνημα. Η αίσθηση της
άσχημης πόλης με εμπόδιζε να δω την ομορφιά και άρα τη δυνατότητα της παρέμβασης.
Την Αθήνα, όχι μόνο ως Δήμο αλλά ως ευρύτερη περιοχή μιας πόλης που κατοικούν
πολίτες, τη θυμόμαστε μόνο τις παραμονές των δημοτικών εκλογών. Λες αι η
υπόθεση της ζωής του 40% του πληθυσμού της χώρας αφορά αυτοδιοικητικές
υποθέσεις δήμων που ελάχιστες εξουσίες διαθέτουν. Το πρόβλημα της Αθήνας είναι
της ίδιας κλίμακας με το αντίστοιχο της αποκέντρωσης της χώρας. Και θα έπρεπε
στην πορεία προς τις εκλογές να αναχθεί σε ένα από τα κεντρικά ζητήματα
παράθεσης θέσεων και προτάσεων. Στο κάτω – κάτω της γραφής όταν όλοι
ορκίζονται στη νέα πραγματικότητα της στροφής στον πολίτη, όλοι σπεύδουν
γενικόλογα και αφηρημένα να μιλήσουν για την ποιότητα της ζωής του, δεν
μπορούν να κρύβουν το κεφάλι στην άμμο όπως η στρουθοκάμηλος.
Υπάρχουν τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι, όμηροι των συνθηκών διαβίωσης, που
σύρονται από τη ροή του χρόνου, που ονειρεύονται «άνωθεν λύσεις», που νιώθουν
να ξεπερνιούνται οι αντοχές τους, σε μια εποχή που ο κρατικός παρεμβατισμός
γίνεται όλο και πιο ακριβός και πιο περιορισμένος.
Είναι η κρίση των πόλεων του καιρού μας. Δεν αντιλέγω. Διεθνές φαινόμενο μεν,
συγκεκριμένο δε στον τόπο και στο χρόνο.
Μια πόλη που αναζητά τη χαμένη της ταυτότητα…
Η Αθήνα σήμερα είναι μια πόλη πολυπολιτισμική και σχεδόν πολυεθνική. Μια πόλη
γεμάτη αξεπέραστες αντιφάσεις. Δίπλα σε κάθε εργαζόμενο υπάρχει πια ένας
οικονομικός μετανάστης και σχεδόν ένας άνεργος. Δίπλα στην ανάπτυξη, τον
πλούτο, τον ευδαιμονισμό, τον άκριτο και άκρατο καταναλωτισμό υπάρχει η
υπανάπτυξη, η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός. Δίπλα στον πολιτισμό το
γκέτο. Δίπλα στο ιστορικό κέντρο και την αυριανή ενοποίηση των αρχαιολογικών
χώρων η αποξενωμένη γειτονιά που στοιβάζει τα «σκουπίδια» της ανάπτυξης. Δίπλα
στη δημιουργική, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή η μοναξιά, η
εγκατάλειψη, η κοινωνική απραγία. Δίπλα στη θαυμάσια ανάπλαση τόσων χώρων οι
άστεγοι, οι πεινασμένοι, τα «παιδιά των φαναριών».
Με την κατάργηση της γειτονιάς καταργήθηκε και το ανθρώπινο μέτρο και η πόλη
έχασε την ταυτότητά της. Κάτω από την ανωνυμία και την ιδιώτευση όλοι
αισθάνονται ευάλωτοι και ανασφαλείς.
Για να αποδώσουμε «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», δύο θανάσιμα αμαρτήματα
πληρώνουμε: Την πόλη κατέστρεψαν ο Καραμανλής τη δεκαετία του ’50 και η
δικτατορία τη δεκαετία του ’60 με τον αλόγιστο και ασχεδίαστο τρόπο που
στοίβαξε την εσωτερική μετανάστευση εδώ. Και τη δική μας ατολμία για χρόνια
τώρα, που όταν διακηρύσσουμε αποκέντρωση εννοούμε όλη τη χώρα πλην
Λεκανοπεδίου.
Είναι η πρώτη φορά ιστορικά στην τετραετία που φεύγει που υπάρχει τουλάχιστον
ένα ολοκληρωμένο σχέδιο βασικών υποδομών και παρεμβάσεων. Όμως και αυτό δεν
αρκεί για να ξαναβρεί η πόλη τη χαμένη της ταυτότητα.
Να ανατείλει ξανά η γειτονιά…
Δεν πρέπει να διατηρούμε την αυταπάτη ότι σ’ αυτή την πόλη μπορεί να αναβιώσει
η ηθογραφία της παλιάς Αθήνας, το ήρεμο και ανθρώπινο τοπίο που βλέπουμε στις
παλιές φωτογραφίες και τοιχογραφίες.
Μόνο με την προγραμματισμένη συνεργασία ανθρώπων και φορέων που βιώνουν τον
ίδιο κοινωνικό χώρο, που αρχίζουν ξανά να νιώθουν τον τόπο ως στοιχείο της
κοινωνικής τους συνείδησης, της πολιτισμικής τους ταυτότητας, της ανθρώπινης
επικοινωνίας τους είναι δυνατό.
Χρειάζεται ένα πραγματικό κίνημα εθελοντισμού από πολίτες σε ένα ζωντανό
διάλογο με τον τόπο, την ποιότητα της ζωής τους.
Ένα κίνημα που διεκδικεί, επιλέγει και θετικά προτείνει κάθετες παρεμβάσεις
που τέμνουν την καθημερινότητα της πόλης. Έτσι, μπορούν να ανοίξουν πολλοί και
εναλλακτικοί νέοι δρόμοι για να διαμορφωθεί βήμα με βήμα ένας νέος πολιτισμός
της καθημερινότητας.
Να ανατείλει ξανά η γειτονιά για να ξαναβρεί η πόλη την ταυτότητά της.
Μόνος δρόμος η κοινωνική αλληλεγγύη…
Πολιτεία, δήμοι, φορείς και κίνημα πολιτών συνδέονται μέσα από μια στρατηγική
πραγματικής κοινωνικής αλληλεγγύης που αποτελεί το μόνο δρόμο για να αποκτήσει
ξανά η γειτονιά το ανθρώπινο πρόσωπό της. Με πρώτο στόχο την αποκατάσταση της
ασφάλειας των πολιτών, την ενίσχυση της αστυνόμευσης, τη διευκόλυνση της
επικοινωνίας και της ζωής τους. Με τη συνεργασία για την απασχόληση, την
παιδεία, την υγεία, τις υποδομές του κοινωνικού κράτους, την πρόνοια, την
κατοικία, θα αναζητηθούν όλες οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις και θα αξιοποιηθούν
όλες οι δυνατότητες απευθείας στην κοινωνική βάση και όχι μόνο με οριζόντιες
πολιτικές. Με την οικονομική και κοινωνική ένταξη των μεταναστευτικών ρευμάτων
που ξεκινά από το σχολείο της ανάδειξης της εθνικής ταυτότητας μέσω της
πολυπολιτισμικής σύνθεσης και παιδείας και φθάνει ώς τις ίσες ευκαιρίες και
προϋποθέσεις της εργασίας. Με το επίκεντρο της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής
στραμμένο στη νεολαία και την τρίτη ηλικία. Είναι λίγες μόνο από τις
προτεραιότητες που περιγράφουν τους εναλλακτικούς αυτούς δρόμους.
Έτσι η συλλογική δράση αποκτά ξανά προοδευτικό και σύγχρονο περιεχόμενο και
διαμορφώνει συμφωνίες και συναινέσεις πάνω σε συγκεκριμένες δράσεις.
Τρεις καίριες προϋποθέσεις
Για να έχει αποτέλεσμα αυτή η προσπάθεια είναι επείγον ως κυβέρνηση στη νέα
τετραετία να διασφαλίσουμε τρεις καίριες προϋποθέσεις.
Πρώτη: Η πόλη αποκτά το αναγκαίο οξυγόνο για να αναπνεύσει με την ολοκλήρωση
των βασικών υποδομών.
Με κέντρο βάρους:
το κυκλοφοριακό και την αποσυμφόρησή του (Μετρό – Σπάτα – Αστικές
Συγκοινωνίες – Περιαστικός Σιδηρόδρομος)
τις χρήσεις γης με την αποδέσμευση χώρων που μαζεύουν τα «σκουπίδια» της
ανάπτυξης και τη δέσμευση των ελεύθερων χώρων για κοινή χρήση
το αστικό και περιαστικό πράσινο
τη νέα χωροταξική κατανομή νοσοκομείων και σχολείων
την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων
την απόδοση στο κοινωνικό σύνολο των ολυμπιακών εγκαταστάσεων και υποδομών
που θα γίνουν.
Δεύτερη: Η διοικητική μεταρρύθμιση πρέπει τώρα να ακουμπήσει και την
«ξεχασμένη» Αθήνα.
Να οργανώσουμε, επιτέλους, τον ενιαίο δομημένο χώρο της πρωτεύουσας ως
σύγχρονο μητροπολιτικό κέντρο με αποκεντρωμένες δομές και λειτουργίες και με
σαφή ιεράρχηση εξουσιών.
Τρίτη: Πέρα από τη γενική αναπτυξιακή προσπάθεια, να θεσμοθετήσουμε κίνητρα
μετεγκατάστασης από το Λεκανοπέδιο στην περιφέρεια.
Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται αλλαγή του αναπτυξιακού νόμου με επίκεντρο αυτή
την κατεύθυνση.
Με περιουσία μας το απόθεμα των αξιών μας, τον πλούτο του ανθρώπινου δυναμικού
μας, την πνευματική και πολιτισμική μας κληρονομιά, η Αθήνα 2004 μπορεί να
ζήσει το δικό της άστρο. Πιο λαμπερό, πιο ζεστό, πιο ανθρώπινο από σήμερα.
Και να γίνει με την Ολυμπιάδα η πόλη του κόσμου.
Ο άξιος πρεσβευτής της Ελλάδας στον κόσμο.
