Ειρήνη με την όψιμη απειλή χερσαίας επέμβασης

Ο καταλύτης για την αποδοχή του ειρηνευτικού σχεδίου από το Βελιγράδι ήταν μια

συγκεκριμένη απειλή του προέδρου Κλίντον, που διαβίβασε στον Μιλόσεβιτς ο

απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μάρτι Αχτισαάρι. Κι αυτή η απειλή δεν ήταν

άλλη από εκείνη που ο Κλίντον και ο Μπλερ είχαν απορρίψει κατηγορηματικά τον

περασμένο Μάρτιο: η προοπτική των χερσαίων επιχειρήσεων με πλήρη συμμετοχή των Αμερικανών.

Το Λονδίνο δικαίως εκφράζει επιφυλάξεις: ο διάβολος κατοικεί συνήθως στις

λεπτομέρειες. Και αν οι λεπτομέρειες της συμφωνίας που έχουν διαρρεύσει είναι

σωστές, οι Σέρβοι δεν έχουν υποσχεθεί τίποτα άλλο πέρα από μια «πλήρως

επαληθεύσιμη αποχώρηση». Δεν υπάρχει καμιά αναφορά στη διοίκηση ή τον έλεγχο

του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο, παρά μόνο στον «ουσιαστικό ρόλο» που θα έχει η

Συμμαχία στη διατήρηση της ειρήνης. Η εθνική κυριαρχία της Γιουγκοσλαβίας

αναγνωρίζεται κατηγορηματικά και το ενδεχόμενο της ανεξαρτησίας του

Κοσσυφοπεδίου αποκλείεται. Οι γιουγκοσλαβικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να έχουν

κάποια καθήκοντα στο Κόσοβο. Τι είδους καθήκοντα θα είναι αυτά; Για πόσο καιρό

θα τα ασκούν; Και πόσοι θα είναι οι άνθρωποι που θα τα ασκούν; Πολλά είναι

έτσι τα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα. Παρά ταύτα, κάπως έτσι θα

τελείωνε ο πόλεμος. Κανείς δεν περίμενε να συνεχιστούν οι βομβαρδισμοί μέχρι

την ημέρα που ο Μιλόσεβιτς θα έπεφτε στα γόνατα του Κλίντον και του Μπλερ.

Στην Ευρώπη του 20ού αιώνα βρισκόμαστε, όχι στην Αίγυπτο της Αΐντα. Η

καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας δεν περιλαμβανόταν ποτέ στους στόχους του ΝΑΤΟ.

Βασικός στόχος ήταν να δοθεί τέλος στην εθνοκάθαρση στο Κοσσυφοπέδιο. Κι αφού

αυτός ο στόχος δεν ήταν δυνατόν να εκπληρωθεί, έπρεπε να αλλάξει. Και να γίνει

η δημιουργία ενός πλαισίου, ενός ασφαλούς θύλακα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για

παράδειγμα, που θα επέτρεπε στους πρόσφυγες να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Εγγυήσεις

Το Κόσοβο και η Σερβία είναι γείτονες που πρέπει να ζήσουν σε μια βάση που να

είναι αποδεκτή από τους περισσότερους Σέρβους, για τους οποίους το Κόσοβο

είναι ιερός τόπος. Πρέπει έτσι να υπάρξουν εγγυήσεις για την ασφάλεια των

Σέρβων και των άλλων μη αλβανικών κοινοτήτων σε ένα αυτόνομο Κοσσυφοπέδιο.

Αυτό σημαίνει μια μορφή διχοτόμησης (de facto αν όχι de jure), όπως έγινε στη

Βοσνία.

Η διχοτόμηση είναι κάτι που συνήθως δεν τολμάμε να κατονομάσουμε. Είναι

άσχημη, επώδυνη και συχνά αναποτελεσματική, όπως δείχνει η περίπτωση του

Κασμίρ. Για τις κοινωνίες όμως που έχουν διχαστεί από μια σύγκρουση δεν

υπάρχει συχνά άλλος δρόμος για την ειρήνη από την ανταλλαγή πληθυσμών και τη

διχοτόμηση. Το θέμα, στην περίπτωση του Κοσόβου, είναι πού θα χαραχθεί η

γραμμή. Μια de facto διχοτόμηση συμφέρει και το ΝΑΤΟ, ακόμη και αν θα πρέπει

να αφήσει τον έλεγχο του Βόρειου Κοσσυφοπεδίου στους Ρώσους και τους

Ουκρανούς. Για τα δυτικά στρατεύματα, οποιαδήποτε διοίκηση και αν έχουν, θα

είναι προτιμότερο να ασχολούνται με την ανοικοδόμηση του Νότιου Κοσσυφοπεδίου

και την επιστροφή των προσφύγων παρά με την αστυνόμευση του Βορρά και την

υπεράσπιση των σερβικών γειτονιών από τυχόν επιθέσεις των Αλβανών.

Παράταση

Ακόμη και αν η συμφωνία «κρατήσει», τα ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα ίσως χρειαστεί να

παραμείνουν στο Κόσοβο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ θα

πρέπει να καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να αποκαταστήσει το κύρος του. Οι

Βρετανοί και οι Αμερικανοί μπορεί να πειστούν ότι ο βομβαρδισμός πόλεων,

δρόμων, τρένων, γεφυρών, νοσοκομείων και γηροκομείων αποτελεί μέρος μιας

«ανθρωπιστικής» επιχείρησης, αλλά για τον υπόλοιπο κόσμο η διάκριση ανάμεσα

στην εκούσια και την ακούσια σφαγή αμάχων δεν έχει νόημα. Όσοι επισκέφθηκαν

πρόσφατα το Πεκίνο διαπίστωσαν έκπληκτοι ότι ούτε ένας Κινέζος δεν πιστεύει

πως ο βομβαρδισμός της κινεζικής πρεσβείας στο Βελιγράδι ήταν λάθος.

Όσο για τον Μιλόσεβιτς, είναι ακόμη εκεί. Το να τον αποκαλούν Βρετανοί

υπουργοί «πρόβλημα», όχι «λύση», είναι βλακώδες. Ο Γιουγκοσλάβος πρόεδρος

είναι ένας μετριοπαθής εγκληματίας πολέμου. Ένας από τους ανθρώπους δηλαδή με

τους οποίους οι παγκόσμιοι χωροφύλακες είναι συχνά αναγκασμένοι να συναλλάσσονται.