Τι μήνας θα ήταν αυτός. Ο Μάιος του 1999 επρόκειτο να σημάνει την κορύφωση της

διπλωματίας του τέλους του αιώνα. Χθες ήταν να ανακηρυχθεί, βάσει της

συμφωνίας του Όσλο, το παλαιστινιακό κράτος. Βάσει της συμφωνίας της Μεγάλης

Παρασκευής, η Βόρεια Ιρλανδία επρόκειτο αυτόν το μήνα να εγκαινιάσει την πρώτη

διακομματική κυβέρνησή της, έπειτα από 25 χρόνια άμεσης διακυβέρνησης από το

Λονδίνο. Βάσει των συμφωνιών του Ντέιτον, η μεταβατική κυβέρνηση της Βοσνίας

επρόκειτο να παραδώσει την εξουσία σε μια εκλεγμένη κυβέρνηση, επιτρέποντας

την απόσυρση των ξένων στρατευμάτων.

Βάσει του πακέτου του Οκτωβρίου, στο Κόσοβο επρόκειτο να γίνουν εκλογές και η

επαρχία να αποκτήσει αυτονομία. Θα ήταν η καλύτερη στιγμή της σύγχρονης

διπλωματίας. Οι εκκρεμότητες ενός αιώνα θα δένονταν με χρυσή κορδέλα και θα

αφήνονταν στο κατώφλι της χιλιετίας. Κάτι πήγε στραβά. Η συμφωνία του Όσλο

κατέρρευσε. Το παλαιστινιακό κράτος δεν ιδρύθηκε και η ίδρυσή του απέχει

σήμερα όσο και άλλοτε. Η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής μόνο ζωντανή δεν

είναι, μολονότι πολλοί πολιτικοί προσπαθούν να την αναζωογονήσουν. Το Ντέιτον

δεν έφερε στη Βοσνία παρά μια εκεχειρία κατά μήκος μιας διαχωριστικής γραμμής.

Ό,τι απέμεινε από τη χώρα κυβερνάται για αόριστη διάρκεια από στρατιωτικές

δυνάμεις του ΟΗΕ. Όσο για την αυτονομία του Κοσόβου, όσο λιγότερα πούμε τόσο

καλύτερα. Ο Διάβολος επιμένει να αρνείται να κάνει αυτό που του λένε. Ο

Διάβολος είναι αλλού απασχολημένος. Η σελίδα στο Ίντερνετ της Υπάτης

Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες καταγράφει πού ακριβώς, παρουσιάζοντας

έναν ανατριχιαστικό κατάλογο της απανθρωπιάς του ανθρώπου προς τον άνθρωπο.

«Αυτή δεν είναι μια μάχη για εδάφη, αλλά μια μάχη για τον ανθρωπισμό», είχε

κραυγάσει ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ απευθυνόμενος στους Αλβανούς

πρόσφυγες· 30 εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν σήμερα να ισχυριστούν ότι αποτελούν

αντικείμενο της σταυροφορίας του κ. Μπλερ. Δεκαέξι εκατομμύρια είναι στην

Αφική, επτά εκατομμύρια στην Ασία, πέντε εκατομμύρια στην Ευρώπη και τρία

εκατομμύρια στην αμερικανική ήπειρο. Στη συντριπτική πλειονότητά τους

εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, συχνά υπό την απειλή όπλων, από εμφύλια

αναταραχή μέσα στη χώρα τους. Στην κορυφή αυτού του θλιβερού καταλόγου είναι

δύο εκατομμύρια Σουδανοί και ακολουθούν οι Ανγκολέζοι, οι Βιρμανοί, οι

Βόσνιοι, οι Ρουαντέζοι, οι Ιρακινοί, οι Αρμένιοι, οι Αζέροι, οι Τσετσένοι, οι

Κολομβιανοί και οι Ερυθραίοι. Ακόμη και ως προς τη βαναυσότητα της εκδίωξής

τους, οι Κοσοβάροι είναι πολύ κάτω στον κατάλογο. Το θέαμα αυτού του τοπίου

της απελπισίας απαιτεί γερό στομάχι, αλλά και καθαρό μυαλό.

Ακόμη και στην εποχή της κινητικότητας, η προσφυγιά είναι μια φρίκη που θα

πρέπει να προκαλεί κάθε φιλανθρωπικό ένστικτο. Αλλά αυτοί που σήμερα

επεμβαίνουν αντιδρούν όχι με φιλανθρωπία, αλλά με μιαν απείρως πιο ακριβή

ανταποδοτική βία. Θα μπορούσαμε να στείλουμε στη «Μακεδονία» 60 νοσηλεύτριες

για ένα χρόνο στην τιμή ενός πυραύλου κρουζ.

Ο Ερρίκος Ντυνάν περιδιάβασε το πεδίο της μάχης στο Σολφερίνο και αποφάσισε να

ιδρύσει τον Ερυθρό Σταυρό. Οι σημερινοί ανθρωπιστές διατάσσουν τον Ερυθρό

Σταυρό να φύγει από το

Κόσοβο και ρίχνουν βόμβες. Σίγουρα, το ζητούμενο εδώ δεν είναι η ηθική, αλλά

το αποτέλεσμα. Το μήνυμα αυτού του άθλιου μήνα είναι ότι οι πολυδιαφημισμένες

επεμβάσεις δεν αποδίδουν.

Προκαλούν περισσότερο κακό παρά καλό. Και σε αυτό δεν υπάρχει ηθική. Το

καλύτερο μήνυμα που η δημοκρατία μπορεί να στείλει στην καταπίεση είναι το

δικό της παράδειγμα.