Αναζήτηση
|
|
Κάποτε εμφανίστηκαν στη ζωή μας οι παρακαλλιτεχνικές στήλες. Αρχή έκαναν τα
περιοδικά φυσικά, βοηθούσης και της σχετικής «ελαφρότητας» της ύλης τους.
Εθιστήκαμε, λοιπόν, σιγά-σιγά στην ανίχνευση τού τι κρύβεται πίσω από την
πρόωρη αποχώρηση πρωταγωνιστή από το θίασό του ή την αιφνίδια μεταγραφή
τηλεπαρουσιάστριας σε αντίπαλο κανάλι. Οι στήλες είχαν τεράστια επιτυχία και
ταχύτατα πέρασαν στον ημερήσιο Τύπο. Εκτός, όμως, από την παρακαλλιτεχνική
ενημέρωση, οι εφημερίδες αφιέρωσαν κεντρικές σελίδες τους και στην
παραπολιτική. Κάποιοι το ερμήνευσαν ως σημείο των παρακμιακών καιρών μας.
Ουδείς ασχολείται με τους πολιτικούς όρους του παιχνιδιού, λένε, με τα
επιχειρήματα, τους πολιτικούς σχεδιασμούς. Ο κόσμος εγκατέλειψε τα «μεγάλα»
και ασχολείται εμμόνως με τα «μικρά».
Νομίζω, όμως, ότι ο συλλογισμός αυτός είναι απλουστευτικός. Οπωσδήποτε, τα
παρασκήνια πάσης φύσεως είχαν πάντα μίαν ακαταμάχητη γοητεία. Όμως δεν
είναι η σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας που ζητάει τροφή όταν στρεφόμαστε στις
παραπολιτικές στήλες. Είναι η πλευρά που υποψιάζεται ότι τα πράγματα έχουν
τουλάχιστον δύο όψεις: Την επίσημη, που καταγράφεται στις στήλες του
πολιτικού (ή όποιου) ρεπορτάζ και την ανεπίσημη, που παραλείπεται ευλόγως ή
αποκαλύπτεται ευγλώττως κατά περίπτωσιν. Συχνά, όμως, για να μην πω σχεδόν
πάντα, η ανεπίσημη όψη της είδησης είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα από την επίσημη
εκδοχή της. Ακόμα πιο συχνά, αν δεν γνωρίζει κανείς το παρασκήνιο, αδυνατεί
πλέον να κατανοήσει το εύρος και τη σημασία μιας πολιτικής εξέλιξης.
Κλασικό παράδειγμα, οι πρόσφατες εκλογές στη γειτονική Δημοκρατία του
Μαυροβουνίου. Διαβάσαμε χθες στα διεθνή των «ΝΕΩΝ» ότι ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς
περνάει μια δύσκολη δοκιμασία λόγω των εκλογών που διεξήχθησαν στις 5
Οκτωβρίου στη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Από το άρθρο συμπέραινε κανείς ότι τα
προβλήματα του Μιλόσεβιτς συνοψίζονται στην όχι και τόσο καλή απόδοση των
σοσιαλιστών υποψηφίων σε αμφότερες τις εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες
πρόκειται να επαναληφθούν. Για το Μαυροβούνιο ειδικά, από πιο αναλυτική
αρθρογραφία προηγούμενων ημερών ο αναγνώστης μπορούσε να πληροφορηθεί ότι η
μάχη του Μιλόσεβιτς δόθηκε εναντίον του νυν πρωθυπουργού Τζουκάνοβιτς, τέως
σοσιαλιστή που διασπάστηκε από το κόμμα.
Ο ενημερωμένος αναγνώστης ίσως γνωρίζει επιπλέον ότι ο Τζουκάνοβιτς εκπροσωπεί
πολιτικά τους «πράσινους», ένα ρεύμα που δρούσε από τη γέννηση του
γιουγκοσλαβικού κράτους και πρέσβευε την απόσχιση του έθνους των Μαυροβουνίων
από το σερβικό. Το 1918, όμως, είχαν υπερισχύσει οι «λευκοί», που πίστευαν στη
στενότατη συγγένεια των δύο εθνοτήτων (κάτι σαν τη σχέση των Αυστριακών με
τους Γερμανούς) και οδήγησαν στον πολιτικό εναγκαλισμό τους. Το 1945 οι
«πράσινοι» πήραν την ικανοποίησή τους με την ίδρυση της ανεξάρτητης
Δημοκρατίας του Μαυροβουνίου. Στον πόλεμο που ακολούθησε τη διάλυση της
Γιουγκοσλαβίας, το Μαυροβούνιο, πιστό στην παράδοση των «λευκών», πολέμησε
τους Κροάτες στο πλευρό των Σέρβων και απέρριψε την ιδέα της απόσχισης.
Επαρκούν, όμως, αυτές οι εφεδρείες της ιστορίας και της δημοσιογραφίας για να
αντιληφθεί ο αναγνώστης τι ακριβώς διακυβεύεται στις εκλογές του Μαυροβουνίου
και ποιος είναι κατ’ ουσίαν ο φόβος του Μιλόσεβιτς; Φοβάμαι πολύ πως δεν
φθάνουν. Αυτό που του χρειάζεται για να ολοκληρώσει την εικόνα είναι μια
πληροφορία κάποιων «έγκυρων πηγών» ή «ξένων παρατηρητών», που αποκαλύπτει ότι
το διακύβευμα είναι κυρίως το λαθρεμπόριο των τσιγάρων!!! Το λαθρεμπόριο αυτό
όπως γράφηκε ελεγχόταν όσο κρατούσε ο εμφύλιος πόλεμος από τον νυν
πρωθυπουργό Τζουκάνοβιτς. Μετά τις συμφωνίες του Ντέιτον όμως, ο έλεγχος
πέρασε σύμφωνα με δημοσιεύματα κυρίως στα χέρια του γιου του Μιλόσεβιτς,
πράγμα που καθόλου δεν άρεσε στον Μαυροβούνιο ηγέτη και φούντωσε τα
αντισερβικά του αισθήματα.
Τα συμπεράσματα από αυτό το «μάθημα» ανάγνωσης ειδήσεων στο τέλος του 20ού
αιώνα είναι δύο: α) το κατά Μαρξ, αναζητήσατε την πορεία του χρήματος και β)
το κατά Ουμπέρτο Έκο, οι πιο χρήσιμες ειδήσεις είναι πάντα στα ψιλά των εφημερίδων.
Η Λένα Διβάνη είναι επίκουρος καθηγήτρια της Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική
Σχολή Αθηνών.
