Αναζήτηση
Επιτέλους, ο κύριος Κίνκελ μάς αποσαφήνισε μεσούντος του Αυγούστου κάτι που
παιδεύει καιρό τώρα διεθνολόγους, δημοσιογράφους και κοινό: Η κακοδαιμονία της
Βοσνίας οφείλεται αποκλειστικά στον τέως Σερβοβόσνιο ηγέτη Ράντοβαν Κάρατζιτς.
|
|
Αυτός είναι τελικά ο ειδεχθέστερος εγκληματίας πολέμου, αυτός δυναμιτίζει την
ειρήνευση της περιοχής, αυτός υπονομεύει την προεδρία της αγαπημένης των
Δυτικών κυρίας Μπιλιάνα Πλάβσιτς. Αν δεν συλληφθεί λοιπόν και δεν περάσει από
το Διεθνές Δικαστήριο μαζί με τον άλλο εγκληματία, στρατηγό Μλάντιτς
δυτική οικονομική βοήθεια στη Βοσνία δεν πρόκειται να εισρεύσει και η πολιτική
ζωή δεν πρόκειται να ομαλοποιηθεί…
Οφείλω να το ξεκαθαρίσω για να μην παρεξηγηθώ: Δεν διανοούμαι καν να αναζητήσω
κανενός είδους άλλοθι για οποιονδήποτε δολοφόνησε ή κακοποίησε ανθρώπους με
οποιαδήποτε πρόφαση: Το βιβλικό «οφθαλμόν αντί οφθαλμού», τις στρατιωτικές
ανάγκες, τον πολιτικό φανατισμό ή την τήρηση του νόμου και της τάξης. Με λίγα
λόγια δεν πρόκειται να υπερασπίσω τον Κάρατζιτς και τους ομοίους του. Πρέπει
να δικαστούν. Όμως θέσεις σαν κι αυτή του Κίνκελ (και όχι μόνο, φυσικά)
γεννούν ερωτήματα: Γιατί λ.χ. χαρακτηρίστηκε εγκληματίας πολέμου μόνο ο
Κάρατζιτς ενώ από κάποια στιγμή και μετά «αποχαρακτηρίστηκε» ο Σλόμπονταν
Μιλόσεβιτς; Μήπως γιατί ο Μιλόσεβιτς, αφού πυροδότησε το εθνικιστικό ηφαίστειο
στη μεταΤιτοϊκή Γιουγκοσλαβία, συνεργάστηκε οπορτουνιστικά με τη Δύση για να
κρατήσει τις εξουσίες του; Γιατί ενοχλείται μονίμως η Γερμανία μόνο από τα
σερβικά (αναμφισβήτητα) εγκλήματα; Όταν σκοτώνουν οι Κροάτες, οι Γερμανοί
τυχαίνει να κοιτάζουν αλλού;
Αλλά ας αφήσουμε προς στιγμήν το γιουγκοσλαβικό κομφούζιο. Για την απίστευτη
συμπεριφορά των διεθνών ειρηνευτικών δυνάμεων τι έχουν να μας πουν; Γιατί, αν
οι εμπόλεμοι έχουν έναν λόγο να οδηγηθούν σε εγκλήματα, οι στρατιώτες της
ειρηνευτικής δύναμης στη Σομαλία λ.χ. πώς θα μπορέσουν ποτέ να εξηγήσουν στην
άναυδη κοινή γνώμη τι τους οδήγησε στους ωμούς βιασμούς και τις δολοφονίες των
αμάχων; Πώς θα καλύψουν τις αποκαλύψεις ότι αυτοί οι ίδιοι οι «ειρηνευτές»
εκπαιδεύονταν σε ειδικά βασανιστήρια πριν από την αποστολή τους; Ποιος
ασχολήθηκε με τους Βρετανούς στρατιώτες που εκτέλεσαν Αργεντινούς αιχμαλώτους
πολέμου από τον πόλεμο των Φώκλαντ και Ιρακινούς αιχμαλώτους από τον πόλεμο
του Κόλπου; Ποιο διεθνές δικαστήριο τιμώρησε ποτέ την Τουρκία για τους
αγνοουμένους της Κύπρου; Μας καθησύχασαν απλώς ότι είναι όλοι δολοφονημένοι,
άρα περιττεύει να τους αναζητούμε. Ας είναι βολική η λήθη που θα σκεπάσει τους
νεκρούς και τους δολοφόνους λοιπόν…
Ο Αύγουστος φέρνει στη μνήμη μας κι ένα άλλο μείζον έγκλημα κατά της
ανθρωπότητας, που έμεινε ατιμώρητο. Στις 6 Αυγούστου, στις 8.15 το πρωί, πριν
από 52 χρόνια, το «Enola Gay» σκόρπιζε από τον ουρανό τον θάνατο σε 200.000
κατοίκους της Χιροσίμα. Οι Σύμμαχοι δεν απολογήθηκαν ποτέ. Η δικαιολογία που
προβλήθηκε ήταν ότι έπρεπε να κάνουν τους Ιάπωνες να συνθηκολογήσουν. Ούτε καν
μπήκαν στον κόπο να προειδοποιήσουν τον γιαπωνέζικο λαό, όπως τους ζήτησε ο
Οπενχάιμερ. Θα έχαναν, λέει, το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού… Στις 9
Αυγούστου, επειδή οι Γιαπωνέζοι αργούσαν να παραδοθούν, εξαπέλυσαν τον
πυρηνικό θάνατο σε 122.000 ακόμα αθώους στο Ναγκασάκι.
Όσοι σχεδίασαν και υλοποίησαν αυτήν τη μαζική σφαγή των αθώων ποτέ δεν πέρασαν
από καμιά δίκη, ούτε απολογήθηκαν ποτέ. Γιατί; Απλούστατα, γιατί ήταν οι
νικητές και οι νικητές θέτουν τους όρους του παιχνιδιού. Βλέπετε πόσο σχετικές
έννοιες είναι δυστυχώς για το ανθρώπινο είδος η δικαιοσύνη, το έγκλημα
πολέμου; Ίσως γι’ αυτό ο μεγάλος ποιητής Έζρα Πάουντ, δικασμένος από τους
Συμμάχους για τις αντισυμμαχικές εκπομπές που έκανε από τον ραδιοφωνικό σταθμό
της Ρώμης κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν ξαναμίλησε ποτέ μέχρι τον θάνατό
του. Ατέλειωτα μερόνυχτα έζησε έγκλειστος σε υπαίθριο κλουβί σαν θηρίο, αν και
οι ψυχιατρικές εκθέσεις συμφωνούσαν ότι είχε το ακαταλόγιστο. Εννόησε τότε,
λέω εγώ, τι σημαίνει η δικαιοσύνη των ανθρώπων και δεν ήθελε να κάνει άλλο
μαζί τους.
Η Λένα Διβάνη είναι επίκουρος καθηγήτρια της Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική
Σχολή Αθηνών.
