Ρένη Πιττακή: «Οι κοινωνίες αλλάζουν παρά τις φωνασκίες της συντήρησης»

Μια γυναίκα που έχει μάθει να κρατάει αποστάσεις κι ένας άνδρας που μπαίνει απρόσμενα στον αυστηρά οργανωμένο κόσμο της. Ανάμεσά τους, η μουσική, ο ρυθμός κι όσα δεν λέγονται με λόγια. Αυτό είναι το «Εξι μαθήματα χορού σε έξι εβδομάδες», η δραματική κομεντί του Ρίτσαρντ Αλφιέρι που ανεβαίνει στο θέατρο Πτι Παλαί. Ο Πέτρος Ζούλιας επιστρέφει στο έργο που σκηνοθέτησε για πρώτη φορά πριν από 17 χρόνια με μια παράσταση που συνεχίζει να μιλάει για τη μοναξιά, τη συνάντηση και τη θαρραλέα απόφαση του να αφεθείς. Η Ρένη Πιττακή συναντιέται ξανά με τη Λίλυ, έναν ρόλο για τον οποίο τότε κέρδισε το χειροκρότημα του κοινού κι ακόμα συνεχίζει να καθρεφτίζει την ανθρώπινη ευθραυστότητα. «Για μένα το μπουλβάρ ήταν απάτητο χωράφι. Η πρώτη συνάντηση ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Ετσι, ύστερα από τόσα χρόνια, θέλησα να επιστρέψω σαν αντίδραση στους σκληρούς και βίαιους καιρούς μας, σαν συνάντηση μ’ έναν παλιό φίλο, που μου δίνει χαρά και κάποια αισιοδοξία», αναφέρει η Ρένη Πιττακή στο «Νσυν».

Στη δεύτερη αναμέτρησή της με τον συγκεκριμένο ρόλο, η σπουδαία ηθοποιός δεν επιστρέφει απλώς σ’ έναν γνώριμο χαρακτήρα, αλλά συνομιλεί μαζί του από άλλη αφετηρία. Ο χρόνος που μεσολάβησε, οι εμπειρίες, οι απώλειες και οι μετατοπίσεις της ίδιας της ζωής αφήνουν το αποτύπωμά τους σε μια ερμηνεία πιο εσωτερική, πιο διαφανή. «Το διαφορετικό που φέρω τώρα είναι οπωσδήποτε οι ρυτίδες μου, ελπίζοντας να είναι μόνο στο σώμα. Φέρω όμως και την επιθυμία της ανθρώπινης επαφής, τη συνάντηση μ’ ένα άλλο πρόσωπο – τον Μάικλ ερμηνεύει αυτή τη φορά ο Κώστας Βασαρδάνης. Ετσι, ο χορός γίνεται ξανά ένα υπέροχο πρόσχημα ν’ αναδυθούν βαθύτερες επιθυμίες και ανάγκες, το φλερτ και ο ερωτισμός που στην καθημερινότητα ελέγχονται και συγκρατούνται», επισημαίνει η πρωταγωνίστρια της παράστασης.

Η Λίλυ πολεμάει τη μοναξιά

Η Λίλυ, η αστή ηρωίδα της, καλεί τον νεαρό χορευτή Μάικλ για να της παραδώσει κατ’ οίκον μαθήματα χορού, αναζητώντας μια διέξοδο από τη μοναξιά της. Μνήμες από σχέσεις που άφησαν ίχνη, από περιόδους εσωστρέφειας, από στιγμές που η ανάγκη για επικοινωνία έμεινε ανεκπλήρωτη, ενεργοποιούνται σιωπηλά και διαμορφώνουν τον τρόπο που εκείνη αναπνέει επί σκηνής. «Η Λίλυ πολεμάει τη μοναξιά. Ενώ ξέρει χορό, κάνει μαθήματα για να έχει καβαλιέρο. Εγώ έχω επιλέξει τη μοναχικότητα, που όπως κάθε επιλογή έχει το τίμημά της. Η όποια στέρηση αποτελεί λοιπόν προσωπικό βίωμα. Η σοβαρότητα, η αξιοπρέπεια, η αυτοσυγκράτηση είναι κοινά με τον ρόλο, προικίζω τη Λίλυ μ’ αυτά. Στην πορεία όμως αφήνει πίσω της καθωσπρεπισμούς, αμφιθυμίες, αναστολές. Σε μένα απομένει να περάσω στους θεατές όλ’ αυτά μέσα από την τέχνη», τονίζει η έμπειρη ηθοποιός.

Βήμα βήμα, μέσα από το βαλς, το σουίνγκ, το τσάρλεστον, το φλαμέγκο, το ροκ εντ ρολ και το τάνγκο, οι δύο φαινομενικά αταίριαστοι κόσμοι των δύο προσώπων του έργου έρχονται κοντά. Ετσι, ο χορός δεν γίνεται μια δεξιότητα προς κατάκτηση αλλά ένας εναλλακτικός τρόπος ουσιαστικής επικοινωνίας. Εκεί όπου οι λέξεις σκοντάφτουν, το σώμα αναλαμβάνει να εκφράσει όσα μένουν ανείπωτα. «Την ουσιαστική επικοινωνία τη νιώθεις σ’ ένα βλέμμα, σ’ ένα άγγιγμα, δεν χρειάζεται ανάλυση και προσωπική διαβεβαίωση που είναι δείγματα ανασφάλειας. Οταν υπάρχει, είναι ευλογία», δηλώνει η Ρένη Πιττακή και συνεχίζει: «Οι λέξεις αποτελούν γέφυρα επικοινωνίας τυπική και κοινωνικά αποδεκτή, με όλα τα σοφιστικά τεχνάσματα που χρησιμοποιούν οι επιδέξιοι για τις επιδιώξεις τους. Η αποθέωση αυτής της εκμετάλλευσης γίνεται ανέκαθεν από την όποια εξουσία παρά την κατακραυγή, αφού τα συμφέροντα που υπερασπίζεται έχουν μεγάλη δύναμη. Ο χορός από την άλλη, από τα πανάρχαια χρόνια, βουβά, δεν έχασε ποτέ τη δύναμη να φέρνει κοντά σώματα και καρδιές».

Αναθεωρήσεις και ανατροπές

Η ίδια, σε μια διαδρομή στην υποκριτική γεμάτη ρόλους, συναντήσεις και μεταμορφώσεις, έμαθε να αντιμετωπίζει την επικοινωνία όχι απλώς ως ανταλλαγή λόγων αλλά ως γεγονός που μπορεί να μετακινήσει ολόκληρη την οπτική κάποιου. «Αναθεωρήσεις και ανατροπές γίνονται με διάφορες αφορμές. Οπωσδήποτε κάποιοι σε επηρεάζουν βαθύτερα, είτε στο επαγγελματικό είτε στο προσωπικό πεδίο. Το βλέμμα τους γίνεται για σένα φωνή συνείδησης και σε αλλάζουν χωρίς επίγνωση και πρόθεση. Αν το επιδιώξουν συνειδητά, το παιχνίδι είναι χαμένο», υπογραμμίζει η πρωταγωνίστρια.

Το έργο, μέσα από τη σχέση της Λίλυ και του Μάικλ, δείχνει πώς οι φαινομενικά ασύμβατοι κόσμοι μπορούν να βρουν σημεία επαφής, ν’ ακούσουν ο ένας τον άλλον και να δημιουργήσουν κάτι κοινό. Στην κοινωνία μας, όπου οι διαχωρισμοί και οι αντιπαραθέσεις συχνά κυριαρχούν, αυτή η δυνατότητα συνάντησης αποκτάει μεγαλύτερη σημασία. «Η φύση δεν σέβεται τα κοινωνικά στερεότυπα άλλοτε θετικά, όταν ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες, άλλοτε βρικολακιάζοντας, όταν αποτελούν ξεπερασμένους θεσμούς και συμφέροντα. Οι κοινωνίες αλλάζουν προς το καλύτερο, ελπίζω, με κατανόηση και συμπερίληψη παρά τις φωνασκίες της συντήρησης. Ο συγγραφέας με το έργο του, οι συντελεστές και η παράσταση στόχο έχουν την ένωση, όχι τον διχασμό. Μακάρι και το κοινό», καταλήγει η Ρένη Πιττακή.