Το επεσήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη συνομιλία του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατά την πρόσφατη επίσκεψη του ουκρανού προέδρου στην Αθήνα, ότι πέραν των άλλων είναι και το τραύμα της Κύπρου εκείνο που υποχρεώνει την Ελλάδα να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας. Πράγματι, οι ομοιότητες του Ουκρανικού με το Κυπριακό είναι εμφανείς και όλοι οι πολιτικολογούντες στην Ελλάδα (πολιτικοί, δημοσιογράφοι, αναλυτές) δεν χάνουν ευκαιρία για να τις αναδεικνύουν και να τις υπενθυμίζουν. Εκείνο όμως που αποσιωπάμε, προφανώς επειδή δεν μας συμφέρει, είναι οι δύο βασικές διαφορές.
Η μία είναι ότι στην Κύπρο η επιθετικότητα εκδηλώθηκε αρχικά από την ελληνική πλευρά. Ηταν η ελληνική κυβέρνηση της περιόδου (χουντική κυβέρνηση, πλην ελληνικότατη) εκείνη που οργάνωσε το πραξικόπημα και οι ακροδεξιοί της ΕΟΚΑ Β’ εκείνοι που ξεκίνησαν τις σφαγές τούρκων αμάχων στους λεγόμενους θυλάκους όπου ζούσαν. Αυτό προκάλεσε την τουρκική εισβολή και δεν ήταν πρόσχημα, ήταν αιτιολογία, γιατί οι σφαγές ήταν πραγματικές. Στην Ουκρανία, αντιθέτως, η ρωσική επιθετικότητα ήταν τελείως απρόκλητη. Τα διαβόητα «πράσινα ανθρωπάκια» κατέλαβαν την Κριμαία, έπειτα οι Ρώσοι οργάνωσαν αποσχιστικά κινήματα στις ρωσόφωνες περιοχές και, τέλος, εξαπέλυσαν την κανονική εισβολή με σχέδια και τακτικές κατά τα πρότυπα του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Η άλλη διαφορά και, κατά τη γνώμη μου, σημαντικότερη, εξαιτίας των μακροπρόθεσμων επιπτώσεών της είναι ότι το Ντονέτσκ, το Λουχάνσκ, η Μαριούπολη, η Χερσών, γενικώς τα εδάφη που έχει καταλάβει η Ρωσία, ήταν επαρχίες της Ουκρανίας. Η Αμμόχωστος και η Κερύνεια, όμως, δεν ήταν ποτέ επαρχίες της Ελλάδος, αλλά της Κύπρου, για την οποία τείνουμε να ξεχνάμε – και ιδίως σε ό,τι αφορά το Κυπριακό – ότι είναι ανεξάρτητο κράτος. Στην πραγματικότητα έχουμε δύο ελληνικά κράτη και αυτό είναι που μπερδεύει τα πράγματα. (Ελληνικά κράτη, με την έννοια της κοινής γλώσσας και του κοινού πολιτισμού, για να μην παρεξηγούμεθα…) Η σχέση Κύπρου και Ελλάδος περιπλέκεται περισσότερο εξαιτίας δύο παραγόντων ακόμη: πρώτα η ενοχή της ελλαδικής πλευράς για την ανάμειξή της στην τουρκική εισβολή κι έπειτα, το γεγονός ότι το μικρό διάστημα μεταξύ ανεξαρτησίας και τουρκικής εισβολής δεν επέτρεψε στους Κυπρίους να αναπτύξουν πλήρως εθνική ταυτότητα.
Το αποτέλεσμα αυτής της περιπλοκής είναι το μικρό ελληνικό κράτος, η Κύπρος, να σέρνει από τη μύτη το μεγάλο ελληνικό κράτος, την Ελλάδα. Το διαπιστώνουμε στο βάρος που φορτώνει το Κυπριακό στο πλέγμα των ελληνοτουρκικών, αλλά και σε ειδικότερα θέματα, όπως το περίφημο καλώδιο για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου και Ελλάδος. Τα περί σύνδεσης της ευρωπαϊκής ηπείρου με τη Μέση Ανατολή, που λέγονται κατά κόρον, είναι πομφόλυγες. Το έργο γίνεται για την Κύπρο, τα υπόλοιπα είναι δευτερεύοντα και τα λέμε για να καλλιεργείται η εντύπωση της ευρύτερης στρατηγικής διάστασης του έργου. Παρ’ όλα αυτά, οι Κύπριοι περιμένουν να πληρώσουμε εμείς τον λογαριασμό. Θέλουν και το καλώδιο έναντι συμβολικού τιμήματος, θέλουν και τα τοπικά συμφέροντα στον τομέα των εναλλακτικών πηγών ενέργειας ικανοποιημένα. Γίνεται; Το δε χειρότερο όλων ήταν το πώς και το πότε αποφάσισαν να εκφράσουν ανοικτά τις θέσεις τους. Περίμεναν να φτάσουμε στο παρά πέντε, με την ελληνική πλευρά να έχει εκτεθεί εντελώς, και τότε είπαν ότι δεν θέλουν να πληρώσουν. Εκριναν, προφανώς, ότι ενώπιον του κινδύνου της διεθνούς ξεφτίλας (που δεν τη γλιτώσαμε) η Ελλάδα θα έκανε πίσω. Ατιμη στάση, αν και, μεταξύ μας, πολύ καλά έκαναν, γιατί μας απάλλαξαν από το ενδεχόμενο προστριβών με την Τουρκία και μάλιστα για χάρη τους.
Το δικό μας τραύμα, λοιπόν, είναι μια υπόθεση πιο σύνθετη και μπερδεμένη από το τραύμα της Ουκρανίας. Παραπλήσιο με το ουκρανικό, διαφορετικό όμως.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑ
Για μία και μοναδική φορά θα συμφωνήσω με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ο Διαμαντής Καραναστάσης δεν «έκλεψε» τη βουλευτική έδρα από την οποία παραιτήθηκε, όπως υποστήριξε ο Αδωνις Γεωργιάδης. Αν μείνουμε στη μεταφορά της κλοπής, για να είμαστε ακριβείς θα πρέπει να πούμε ότι τις έδρες τις έκλεψε η κ. Κωνσταντοπούλου. Ο Διαμαντής από την πλευρά του απλώς αποδέχθηκε το προϊόν κλοπής. Δεν λέω ότι η κλεπταποδοχή δεν συνιστά αδίκημα, κλοπή όμως δεν είναι. Εν πάση περιπτώσει, ο Διαμαντής επέστρεψε στην καλλιτεχνική αφάνεια και ησυχάσαμε όλοι, πρωτίστως δε ο ίδιος.
