Zούμε άραγε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, αυτή τη φορά μεταξύ δύο συνασπισμών των οποίων ηγούνται οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα, ή ο κόσμος έχει χωριστεί σε τρεις σφαίρες επιρροής, την αμερικανική, τη ρωσική και την κινεζική, στο εσωτερικό της οποίας κάνει ο καθένας ό,τι θέλει; Το ερώτημα αυτό θέτει ο Τομ Στάντατζ, διευθυντής της ετήσιας έκδοσης The World Ahead του περιοδικού Economist. Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει, απαντά. Ο Τραμπ προτιμά μια συναλλακτική προσέγγιση που βασίζεται στο ένστικτο, όχι σε μεγάλες γεωπολιτικές δομές. Η παλιά παγκόσμια γεωπολιτική τάξη που στηρίζεται στους κανόνες υποχωρεί διαρκώς. Οι «συμμαχίες των προθύμων», όμως, θα πετυχαίνουν νέες συμφωνίες σε τομείς όπως η άμυνα, το εμπόριο και το κλίμα.
Αναφερόμενος ειδικά στην Ευρώπη, ο βρετανός αναλυτής επισημαίνει ότι πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, να διατηρήσει την Αμερική στο πλευρό της, να ενισχύσει την οικονομική της ανάπτυξη και να καταπολεμήσει τα τεράστια ελλείμματα, έστω κι αν η λιτότητα μπορεί να ευνοήσει τα ακροδεξιά κόμματα. Η Ευρώπη πρέπει επίσης να παραμείνει πρωτοπόρος στο ελεύθερο εμπόριο και την πράσινη ανάπτυξη. Αλλά είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί να τα κάνει όλα αυτά μαζί.
Αν η παλιά τάξη καταρρέει, με τι θα μοιάζει η νέα; Δύο εκλογικές αναμετρήσεις που θα διεξαχθούν το 2026 θα δώσουν ορισμένες απαντήσεις. Η πρώτη θα γίνει την άνοιξη στην Ουγγαρία και μπορεί να αλλάξει την Ευρώπη: αν ηττηθεί ο Ορμπαν, και αποχαιρετήσει την εξουσία ύστερα από 16 χρόνια, ο αντιευρωπαϊκός ακροδεξιός λαϊκισμός θα χάσει τον βασικό του εκπρόσωπο, κάτι που μπορεί να έχει αλυσιδωτές συνέπειες σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία. Η δεύτερη θα γίνει τον Νοέμβριο στις Ηνωμένες Πολιτείες και μπορεί να πλήξει την παντοδυναμία του Τραμπ: αν οι Δημοκρατικοί αποκτήσουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, θα υπάρξει επιτέλους ένα θεσμικό αντίβαρο στην πορεία της χώρας προς τον αυταρχισμό.
Τίποτα από τα δύο δεν είναι εύκολο και καμιά πρόβλεψη δεν μπορεί να γίνει στην εντελώς αβέβαιη εποχή που ζούμε. Οι χθεσινές αποκαλύψεις για τις σχέσεις του αμερικανού προέδρου με τον Τζέφρι Επστιν δείχνουν άλλωστε ότι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις εξελίξεις είναι συχνά τελείως διαφορετικοί από αυτούς που νομίζουμε: ο Τραμπ δεν απειλείται από έναν εύπορο μουσουλμάνο σοσιαλιστή που εξελέγη δήμαρχος της Νέας Υόρκης, αλλά από ένα φτωχό ανήλικο κορίτσι με το οποίο, σύμφωνα με ένα e-mail του εκατομμυριούχου παιδεραστή, πέρασε «αρκετές ώρες» στο σπίτι του τελευταίου.
Το ρήμα «απειλείται» ίσως ακούγεται υπερβολικό. Οσο κι αν ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές θυμίζουν τον «Φράνκενσταϊν» της Μαίρη Σέλεϊ, δύσκολα το Maga θα τολμήσει να στραφεί κατά του δημιουργού του. Μιλάμε περισσότερο για μια ρωγμή – μερικές φορές όμως από μια ρωγμή ξεκινούν όλα.
