Ενας άτυπος κύκλος ανθρώπων έχει κλείσει με τον θάνατο του Κωνσταντίνου Τζούμα. Δημήτρης Καμπερίδης, Τάκης Σπυριδάκης, Γιώργος Κοτανίδης, Γιώργος Κακουλίδης (ο ποιητής), Τζούμας και Λάκης Παπαστάθης. Λαμπροί αλλά και τεθνεώτες όλοι πια. Και πρωί και απόγευμα τους συναντούσες στο Φίλιον της οδού Σκουφά στο νούμερο 34. Μονόπρακτα εξελίσσονταν εδώ και μια ιδιότυπη χορογραφία κυρίως από τον Τζούμα που ενάλλασσε το φλερτ με τις δηλητηριώδεις ατάκες. Λείπει, λείπουν πλάι σε συμπότες και νέους ενοίκους των τραπεζιών. Κόσμοι εφάπτονται στο περίφημο καφέ, πάλαι Dolce (κάποιοι το λένε ακόμη έτσι από το καφέ που προηγήθηκε στο ίδιο μέρος) που εδώ και τριάντα τρία χρόνια διατηρεί μια είδους προφορικότητα που μοιάζει να σβήνει γύρω μας σήμερα από τις νέες παρέες και ψηφιακότητες. Το Φίλιον όμως κρατά. Και για να τιμήσουμε τον τίτλο της στήλης, ναι, είναι (και) πολιτικό στέκι. ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, Ποτάμι, νεομητσοτακικοί, παλιοί ρηγάδες ή κνίτες, ή «βήτα πανελλαδικάριοι», φιλελέφτ, ριζοσπάστες και πολλοί πολλοί καλλιτέχνες δίνουν δικαίως τον τίτλο όχι απλώς του πολιτικού εντευκτηρίου μα ενός ευρωπαϊκού καφέ σε μια οδό που ενώνει ή χωρίζει το Κολωνάκι από τα Εξάρχεια.
Το Φίλιον, παρά τους πολιτικούς καβγάδες, δεν έχει να καταγράψει βέβαια πιο προωθημένο τσακωμό, ακόμη και το δύσκολο 2015 όπου άνθρωποι που συνευρέθηκαν σε πολιτικές νεολαίες το ’70 ή το ’80 ή το ’90 χωρίστηκαν με αφορμή τον ΣΥΡΙΖΑ του πρώτου εξαμήνου και βέβαια με σημείο τριβής το Δημοψήφισμα. Αν το αντι-σύριζα μέτωπο είχε τόπο, αυτός θα ήταν και πολλά από τα τραπεζάκια του Φίλιον. Ομως αυτό ούτε περιοριστικό ήταν, ούτε μονότροπο αφού όταν μιλάμε για ευρωπαϊκό καφέ αυτό ακριβώς εννοούμε. Ανεξιθρησκεία, ανοιχτότητα, πολυσυλλεκτικότητα.
Και οι παρέες – παρέες. Από τον Κώστα Λαλιώτη και τον Παναγιώτη Παναγιώτου, τον πυρήνα της «Athens Voice», τον πρόεδρο Νίκο Ανδρουλάκη (συνήθως κάθεται μέσα), τον Κώστα Καρακώτια ή τον Γιάννη Μαυρή, τη Λένα Διβάνη, τον γελοιογράφο Ανδρέα Πετρουλάκη, τις πολιτιστικές συναντήσεις που οργανώνει χρόνια ο ραδιοφωνικός παραγωγός Θέμης Ροδαμίτης, τον εικαστικό Αλέξη Κυριτσόπουλο, τον αιγυπτιώτη συνθέτη Νίκο Ξυδάκη, τον άψογα ντυμένο αρθρογράφο Κώστα Ιορδανίδη, τον συγγραφέα Νίκο Δαββέτα, τον Νίκο Μπίστη που προχωρά και αναθεωρεί, ή τον Αντώνη Πανούτσο (που τον διεκδικεί και ο Jimmy’ s). Παλαιότερα τον αείμνηστο Βασίλη Βασιλικό που είχε γραφείο στα σκαλιά δίπλα στον Αγιο Διονύση και προετοίμαζε τις εκπομπές του στην ΕΡΤ 3 για το βιβλίο σαν άλλος Μπερνάρ Πιβό ή την ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ που έγραφε χωρίς να πτοείται από τις φωνές και τα γύρω γέλια. Πάντα στο κέντρο κάποτε και ο αείμνηστος γκουρού της δισκογραφίας Τάσος Φαληρέας με τα ντάνχιλ και το γέλιο που αποκάλυπτε τα υπέροχα δόντια του. Για να ξανατιμήσουμε τον τίτλο της στήλης, θα λέγαμε πως στο Φίλιον δεν θα δεις απλά το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της εναπομείνασας μα υπαρκτής ιντελιγκέντσιας των Αθηνών. Αν πας για καιρό, αν συνομιλήσεις πολύ, μπορείς να αποκρυπτογραφήσεις γιατί ένα μέρος της ανανεωτικής Αριστεράς σήμερα έχει αναθεωρήσει και με τη βοήθεια καπουτσίνο ή εσπρέσο θα σου εξηγήσει γιατί ιεραρχεί τον «πολιτικό ρεαλισμό». Γιατί επίσης ορισμένοι επιμένουν στο Κέντρο, αυτή την ιδιότυπη εκλογική γεωγραφία που ψάχνουν οι δημοσκόποι. Σήμερα εδώ κάποιες παρέες αναζητούν μια Κεντροαριστερά, που θα ισορροπούσε στο πολιτικό σύστημα, όταν δεν μιλούν με ανησυχία για τον Τραμπ ή τον Πούτιν. Η χώρα μπορεί να έχει αδυνατισμένους θεσμούς – κοινή ομολογία πολλών θαμώνων του Φίλιον –, έχει όμως σταθερό θεσμό το σαββατιάτικο πρωί ή μεσημέρι εδώ στη Σκουφά, ή και την Κυριακή. Αν ανοίξει κανείς εφημερίδα δεν κινδυνεύει να τρολαριστεί από τη γενιά Ζ – περνά τρέχοντας από εδώ ακούγοντας μουσική στα ακουστικά της – για να κατέβει προς Εξάρχεια. Δεν κινδυνεύει να θεωρηθεί δεινόσαυρος από τη γενιά Χ ή από τους μιλένιαλς που ανεβαίνουν με καρότσια με μωρά και φόρμες προς Κολωνάκι. Ολοι τρέχουν γύρω μα το στέκι είναι ακίνητο, ναός της βραδύτητας. Πάντα έτσι ήταν.
Λίγα ιστορικά: Η οικογένεια Νέζη εκκινεί το Φίλιον το 1992, εκεί προϋπήρχε το Dolce, στο ισόγειο πολυκατοικίας που είχε κατασκευάσει ο πολιτικός μηχανικός Χρήστος Γ. Νέζης, πατέρας των σημερινών ιδιοκτητριών, Μαρίας και Ειρήνης. Αν σήμερα μετρούσαμε μια νίκη του καφέ είναι η αντίσταση στη φρενίτιδα και στους τρελούς χρόνους που όλοι διάγουμε. Ο καφές εδώ έχει τον χαρακτήρα σχεδόν συνεδρίασης, αν η παρέα είναι μεγάλη έχει χαρακτηριστικά παλιάς ΚΟΒΑ (Κομματική Οργάνωση Βάσης όπως λέγεται στην ορολογία του ΚΚΕ), ή τέλος πάντων ο καφές εδώ έχει διάρκεια, παρότι τα γκαρσόνια-επαγγελματίες είναι ταχύτατα και ξέρουν τι θέλει ο κάθε θαμώνας. Ειδική μνεία στον υπερκομματικό Ηρακλή Θάνο, σερβιτόρο καριέρας που ξέρει πολλά και μιλάει όσο πρέπει. Οι πράσινες σκούρες τέντες του Φίλιον προστατεύουν ένα άτυπο οριζόντιο κόμμα: Αυτό μιας Αθήνας που ακόμη δίνει άτυπο ραντεβού, χωρίς καν επιβεβαίωση. Ενας τρίτος δρόμος, ανάμεσα στην ταχύτητα και την αδιαφορία για το συλλογικό.
