«Τρεις-τέσσερις μέρες» διορία έδωσε χθες ο Ντόναλντ Τραμπ στη Χαμάς προκειμένου να αποδεχθεί το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων που παρουσίασε προχθές για τη Γάζα, προειδοποιώντας πως «αν δεν το κάνει, θα υπάρξει ένα πολύ θλιβερό τέλος». Που σημαίνει «θα αφήσουμε το Ισραήλ να κάνει αυτό που πρέπει» επανέλαβε ο αμερικανός πρόεδρος την απειλή που είχε εκτοξεύσει και τη Δευτέρα από τον Λευκό Οίκο από κοινού με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. «Πηγή κοντά στις διαπραγματεύσεις» δήλωσε στο CBS News πως η Χαμάς θα παρουσιάσει την απάντησή της στους αιγύπτιους και τους καταριανούς διαπραγματευτές σήμερα, και «κλίνει προς το να αποδεχθεί» το σχέδιο. Και έτσι ακόμα, βέβαια, τόσο η Χαμάς όσο και ο ισραηλινός πρωθυπουργός μπορούν πάντα να ορθώσουν εμπόδια στην εφαρμογή του, ή και να εκτροχιάσουν την πρωτοβουλία, για δικούς τους εσωτερικούς πολιτικούς λόγους. Οσο για το ίδιο το σχέδιο και τις ισορροπίες που κρατάει ή δεν κρατάει, ο διάβολος κρύβεται, όπως πάντα, στις λεπτομέρειες – αλλά και στις αλλαγές που, σύμφωνα με το Axios, επέβαλε ο Νετανιάχου την τελευταία στιγμή σε σχέση με το σχέδιο που είχαν συμφωνήσει οι ΗΠΑ και ομάδα αραβικών και μουσουλμανικών κρατών.
Το παρασκήνιο
Την Κυριακή – αποκαλύπτει τα παρασκήνια ο καλά ενημερωμένος ιστότοπος – ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, και ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, είχαν εξάωρη συνάντηση με τον ισραηλινό πρωθυπουργό και τον στενό συνεργάτη του, Ρον Ντέρμερ. Ο Νετανιάχου κατάφερε να διαπραγματευτεί αρκετές τροποποιήσεις στο κείμενο, ιδίως όσον αφορά τους όρους και το χρονοδιάγραμμα της ισραηλινής αποχώρησης από τη Γάζα. Η νέα πρόταση συνδέει την αποχώρηση αυτήν με την πρόοδο του αφοπλισμού της Χαμάς και δίνει στο Ισραήλ δικαίωμα βέτο. Ακόμη και αν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις και ολοκληρωθούν οι τρεις φάσεις της αποχώρησης, οι ισραηλινές δυνάμεις θα παραμείνουν εντός μιας περιμέτρου ασφαλείας «μέχρι η Γάζα να είναι επαρκώς ασφαλής από οποιαδήποτε αναζωπυρωμένη τρομοκρατική απειλή». Που θα μπορούσε να σημαίνει επ’ αόριστον.
Εξοργίστηκαν
Σύμφωνα πάντα με τις πηγές του Axios, Σαουδάραβες, Αιγύπτιοι, Ιορδανοί και Τούρκοι εξοργίστηκαν με τις αλλαγές. Οι Καταριανοί προσπάθησαν ακόμη και να πείσουν την κυβέρνηση Τραμπ να μην δημοσιεύσει το λεπτομερές σχέδιο τη Δευτέρα λόγω αυτών των αντιρρήσεων. Ο Λευκός Οίκος όμως το δημοσίευσε και πίεσε τις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες να το υποστηρίξουν. Πράγματι, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, ΗΑΕ, Κατάρ, Ινδονησία, Αίγυπτος, Πακιστάν και Τουρκία εξέδωσαν κοινή δήλωση με την οποία χαιρέτισαν την ανακοίνωση του Τραμπ, χωρίς όμως να εκφράσουν πλήρη στήριξη στο προτεινόμενο σχέδιο. Οι Καταριανοί διαβεβαίωσαν τις άλλες χώρες ότι θα είχαν περαιτέρω συζητήσεις με τις ΗΠΑ. Η Ντόχα ανακοίνωσε μάλιστα χθες πως τουρκική αντιπροσωπεία επρόκειτο να συμμετάσχει στη μεσολαβητική ομάδα που θα συζητούσε στο Κατάρ το σχέδιο Τραμπ. Ερωτηθείς, εν τούτοις, αν υπάρχουν ακόμα περιθώρια για διαπραγματεύσεις, ο Τραμπ απάντησε: «Οχι πολλά».
Αμεση εκεχειρία
Το σχέδιο του αμερικανού προέδρου προβλέπει, συνοπτικά, άμεση εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας, απελευθέρωση όλων των ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα παλαιστίνιους κρατουμένους στο Ισραήλ, ανάμεσά τους και 250 ισοβίτες, σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τον θύλακα, αφοπλισμό της Χαμάς και σύσταση μιας τεχνοκρατικής επιτροπής αρμόδιας για τη διοίκηση του θύλακα, την εποπτεία της οποίας θα έχει ένα διεθνές μεταβατικό όργανο με επικεφαλής, φυσικά, τον Τραμπ. Το σχέδιο χαιρέτισαν, πέραν των προαναφερθέντων αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, και η ΕΕ, και η Βρετανία και η Κίνα και η Ρωσία και ο ΟΗΕ. Αραβας αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις δήλωσε πως, παρά τις αλλαγές του Νετανιάχου, το σχέδιο εξακολουθεί να περιέχει πολλά θετικά στοιχεία για τους Παλαιστινίους, πέραν του τερματισμού της σφαγής: αποκλείει τον υποχρεωτικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τη Γάζα, καθώς και οποιαδήποτε μόνιμη ισραηλινή κατοχή του θύλακα, υπόσχεται αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, ενώ κατοχυρώνει την υποστήριξη της κυβέρνησης Τραμπ σε μια «αξιόπιστη πορεία προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση» και δεσμεύει τις ΗΠΑ να «καθιερώσουν διάλογο» μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων. Παρ’ όλα αυτά, ο Νετανιάχου αρνήθηκε χθες ότι αποδέχθηκε επί της αρχής τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους και τόνισε ότι ο ισραηλινός στρατός «θα παραμείνει στο μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας»: νωρίτερα, ο ένας από τους δύο εξτρεμιστές εταίρους του, ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, είχε αποκαλέσει το σχέδιο Τραμπ «ηχηρή διπλωματική αποτυχία» για το Ισραήλ. Και μια τελευταία λεπτομέρεια «του διαβόλου»: η Παλαιστινιακή Αρχή θα θεωρηθεί μεταρρυθμισμένη και ικανή να διοικήσει αυτό που έχει περιγραφεί ως «Νέα Γάζα» μόνο αν αποσύρει κάθε συμμετοχή της στις προσφυγές που έχουν ασκηθεί κατά των ΗΠΑ ή του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο και στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
