Οι ετήσιες συναντήσεις Ερντογάν – Μητσοτάκη στο περιθώριο της ΓΓ του ΟΗΕ στη φθινοπωρινή Νέα Υόρκη είναι πλέον θεσμός. Τόσο, ώστε όταν έρθει η ημέρα να λείψουν, γιατί κάποια στιγμή νομοτελειακά θα έρθει αφού κάποτε θα απαιτηθούν τα έννομα αποτελέσματά τους που η Ελλάδα δεν θα είναι σε θέση να υπογράψει, το μόνο που θα ταιριάζει θα είναι να παραλλάξει κανείς τον Καβάφη: «και τώρα τι θα κάνουμε χωρίς Νέα Υόρκη;». Κάτι που ίσως εξελιχθεί δραματικά. Δεν πρόκειται για σχήμα λόγου: τι θα συμβεί όταν η Τουρκία αποφασίσει να απαιτήσει αληθινά όσα κακώς επί τόσον χρόνο συζητούνται εν μέσω διαρκών υποχωρήσεων επί του πεδίου, παράγοντας πολύ αρνητικό προηγούμενο που ασφαλώς θα επικαλεστεί;
Ομως η στιγμή δεν είναι τώρα. Σε λίγες ημέρες η… παραδοσιακή συνάντηση αναμένεται να εξελιχθεί κανονικά. «Κανονικά» σημαίνει με την Τουρκία να έχει προκαταβολικά σφίξει τη θηλιά γύρω από την Ελλάδα ακόμα περισσότερο απ’ όσο πριν από την τελευταία συνάντηση των δύο ηγετών, με τη δεύτερη να κάνει πάντοτε ότι δεν καταλαβαίνει και να συνεχίζει έναν διάλογο πιθανότατα εντυπωσιάζοντας ακόμα και την Άγκυρα για την αντοχή στις… κακουχίες στις οποίες η γείτονα χώρα ασταμάτητα τον υποβάλλει.
Ενόψει της Νέας Υόρκης η θηλιά ήδη έσφιξε, ενώ μέχρι την ώρα της συνάντησης υπάρχει άπλετος χρόνος για περισσότερο. Είναι και αυτό μέρος του νεόκοπου εν λόγω «θεσμού» που, όμως, εν προκειμένω, εμπλέκει έναν άλλο, δεκαετίες παλαιότερο, του οποίου οι ρίζες χάνονται στο βάθος των αιώνων. Το όνομά του πασίγνωστο στην Ελλάδα. Όμως η σημασία του το αντίθετο: «Πίρι Ρέις».
Αυτό το πλωτό μουσείο της ιστορίας της επιθετικής τουρκικής αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, δεν είναι πλέον και τόσο… πλωτό. Από αυτήν την άποψη, η αναγγελία της Αγκυρας ότι θα το βγάλει εκ νέου στο Αιγαίο είναι φυσικά αστεία σε επίπεδο πραγματικών ερευνών. Αλλωστε η Τουρκία διαθέτει μακράν πιο εξελιγμένα σκάφη για αυτή τη δουλειά από ένα πλοίο που είναι δύσκολο να πει κανείς και αν πράγματι μπορεί να βγει σήμερα με ασφάλεια έστω στη θάλασσα.
Προφανώς η Τουρκία δεν ήθελε έρευνες πριν από τη Νέα Υόρκη. Με τις δεσμεύσεις θαλασσίων χώρων, όπως φυσικά και με τις απειλές περί των εργασιών για το διαβόητο, πλέον, «καλώδιο», ήθελε να διατηρήσει ενεργό τον θεσμό – αυτόν της αμφισβήτησης. Πολύ περισσότερο όταν τρέχουν οι εξελίξεις με τη Λιβύη, αλλά και όταν η Ελλάδα ελπίζει ότι τα προβλήματά της θα λυθούν ως διά μαγείας επειδή αυτό δήθεν προκύπτει από το ενδιαφέρον της αμερικανικής Chevron για έρευνες – μία προσέγγιση επίπεδη, αβαθής, μονοδιάστατη και αφελής σε μη επιτρεπτό βαθμό. Ως εκεί.
Τι καλύτερο λοιπόν από το να το πράξει αυτό η Άγκυρα παρά με το σκάφος που εγκαινίασε, ήδη στη δεκαετία του ‘70, τη σκληρή αμφισβήτηση, που πρωταγωνίστησε στα γεγονότα του 1987 και όχι μόνο; Πολύ περισσότερο, όταν το σκάφος αυτό φέρει ένα πολύ βαρύ όνομα για την τουρκική ιστορία για το οποίο η χώρα είναι περήφανη και που εκφράζει τις βλέψεις της πιο πυκνά από όσο μπορεί να φανταστεί κανείς.
Ο Πίρι Ρέις ήταν πειρατής. Οχι οποιοσδήποτε πειρατής. Ήταν, μαζί με τον θείο του, Κεμάλ, κορυφαίος μαχητής της επικράτησης της οθωμανικής θαλάσσιας κυριαρχίας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο κατά την περίοδο που ακολούθησε την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, σε ανταγωνισμό με τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις που κυριαρχούσαν απανταχού στις θάλασσες. Ήταν όμως και ένας από τους σημαντικότερους χαρτογράφους της εποχής του. Και ως ο άνθρωπος που έκανε την πειρατεία τρόπο διεκδίκησης των συμφερόντων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παραμένει, μέσω του σκάφους του, έστω και απαρχαιωμένου πια, στην πρώτη γραμμή του επεκτατισμού, πιο επίκαιρος από ποτέ. Αν και μάλλον ξεχνά η Αγκυρα: στο τέλος, τον αποκεφάλισαν…
