Καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του Αυγούστου, οι εργαζόμενοι περιμένουν να δουν τον τραπεζικό τους λογαριασμό να ξαναγεμίζει με την καταβολή του μισθού τους. Αλλωστε, τα έξοδα του Αυγούστου ήταν αυξημένα, οι διακοπές κοστίζουν. Όμως, με το που θα μπει ο Σεπτέμβριος, ποσοστό 10-15% του μισθού θα βγάλει φτερά λόγω ορισμένων μικρών πάγιων εξόδων που σπανίως υπολογίζουμε. Πρόκειται φυσικά για τις συνδρομές που έχουν μπει στη ζωή μας τα τελευταία 10-15 χρόνια και «κουτσουρεύουν» αθόρυβα τα εισοδήματα.
Αναγκαίες δαπάνες για τους εφήβους
Μόνο οι καταναλωτικές συνήθειες και αναγκαιότητες της νέας γενιάς είναι ενδεικτικές. Οι έφηβοι ακούν μουσική και βλέπουν ταινίες και σειρές από πλατφόρμες. Το κινητό τηλέφωνο είναι απαραίτητο εργαλείο και ειδικά η χρήση δεδομένων, ώστε να παρακολουθούν και να συμμετέχουν στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά κυρίως για να επικοινωνούν μεταξύ τους και με τους… γονείς τους. Η αγορά πόντων ή συνδρομών για ηλεκτρονικά παιχνίδια, μετακινήσεις με το ηλεκτρονικό πατίνι και η απόκτηση επιπλέον αποθηκευτικού χώρου για φωτογραφίες και μουσική στο cloud («νέφος») θεωρούνται σήμερα σχεδόν αυτονόητα. Τότε οι γονείς θα πρέπει να υπολογίζουν τουλάχιστον 65 ευρώ για κάθε παιδί. Κι αν το παιδί ασχολείται με κάποια αθλητική δραστηριότητα ή μεγαλώνοντας χρειαστεί και συνδρομή για γυμναστήριο, τότε το μηνιαίο κονδύλι ανεβαίνει.
Συχνά γίνεται κουβέντα για μικρά, συνήθως ανθυγιεινά, καθημερινά έξοδα και την επίπτωσή τους στα οικονομικά του νοικοκυριού: ο καφές, τα τσιγάρα, το φαγητό «απ’ έξω», οι μπίρες του Σαββατοκύριακου… Σίγουρα, αυτές οι συνήθειες έχουν το κόστος τους. Όμως, ακόμα μεγαλύτερα είναι τα πάγια κόστη που πληρώνουμε σε μηνιαία βάση για να συμμορφωνόμαστε με τον «μοντέρνο» τρόπο ζωής: πλατφόρμες για ταινίες και μουσική, προνομιακοί λογαριασμοί σε υπηρεσίες ταχυδιανομής, πακέτα διαδικτυακών δεδομένων για το κινητό, υπηρεσίες νέφους (cloud), συνδρομητική τηλεόραση, γυμναστήριο… Η λίστα μπορεί να συνεχιστεί, αλλά οι παραπάνω συνδρομές αφορούν, πλέον, σχεδόν τους πάντες.
Η πλέον διαδεδομένη πλατφόρμα για θέαση ταινιών και σειρών κοστίζει 8,99 ευρώ μηνιαίως. Η αντίστοιχη για μουσική και podcasts έχει ίδιο κόστος, όμως από τον Σεπτέμβριο θα αυξηθεί στα 12 ευρώ/μήνα. Η συνδρομητική τηλεόραση κρίνεται απαραίτητη για τους φιλάθλους (αφού τα πρωταθλήματα και οι ευρωπαϊκές διοργανώσεις προβάλλονται κυρίως σε συνδρομητικά κανάλια) και «τρώει» περίπου 30 ευρώ κάθε μήνα. Η διανομή φαγητού έχει πλέον μπει για τα καλά στην καθημερινότητα των Ελλήνων και, καθώς οι πλατφόρμες αυξάνουν τα επιπλέον κόστη, η συνδρομή σε αυτές είναι συμφέρουσα – το κόστος της υπολογίζεται σε 4 ευρώ/μήνα.
Η διαρκής σύνδεση στο Διαδίκτυο μέσω του κινητού τηλεφώνου με απεριόριστα δεδομένα είναι εκ των ων ουκ άνευ και το κόστος της υπηρεσίας διαμορφώνεται πέριξ των 25 ευρώ/μήνα. Η συνδρομή σε ένα απλό πακέτο υπηρεσιών νέφους για την αποθήκευση δεδομένων κοστίζει 2 ευρώ/μήνα. Η συνδρομή σε ένα γυμναστήριο ή σε κάποιον αθλητικό σύλλογο δεν είναι σταθερή, όμως συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 50 και 80 ευρώ.
Συνολικά, οι συνδρομές που πληρώνει ένας μέσος ενήλικος που ζει μόνος του για τις παραπάνω υπηρεσίες υπολογίζονται σε περίπου 140 ευρώ. Με τον μέσο καθαρό μισθό να υπολογίζεται στα 1.050 ευρώ μηνιαίως, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Εργάνης για το 2024, ποσοστό άνω του 13% του μισθού φεύγει από τον τραπεζικό λογαριασμό για την πληρωμή συνδρομών. Ετησίως, το κόστος των συνδρομών ανέρχεται στα 1.680 ευρώ, την ώρα που το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων διαμορφώθηκε στα 12.391 ευρώ το 2024, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Επομένως, κάθε χρόνο, το 13,5% των εισοδημάτων δαπανάται στις συνδρομές.
Επιπλέον κόστη για τις οικογένειες
Οταν όμως δεν μιλάμε για ένα μονομελές νοικοκυριό, αλλά για μία οικογένεια, το κόστος ανεβαίνει περισσότερο – ειδικά όταν στην εξίσωση μπαίνουν τα παιδιά και οι δικές τους καταναλωτικές ανάγκες. Τα παιδιά έχουν τις δικές τους συνδρομές, τα δικά τους «θέλω» και τις δικές τους συνήθειες. Καθώς όμως δεν εισφέρουν στο οικογενειακό εισόδημα, κάνουν το κόστος για τους γονείς μεγαλύτερο: ανάγκη για περισσότερες «οθόνες» στις πλατφόρμες θέασης ταινιών και σειρών, για περισσότερους λογαριασμούς σε πλατφόρμες μουσικής, για συνδρομές σε υπηρεσίες που χρησιμοποιούν μόνο τα παιδιά (π.χ. πλατφόρμες για βιντεοπαιχνίδια, μηνιαία πακέτα για τη χρήση ηλεκτρονικού πατινιού κ.ά.).
Οπως είναι φυσικό, μεγαλύτερο πλήγμα δέχονται οι μονογονεϊκές οικογένειες, αφού σε αυτές το μηνιαίο σταθερό εισόδημα είναι ένα. Οταν στο νοικοκυριό μπαίνουν δύο μισθοί, όμως, το κόστος ως ποσοστό επί του οικογενειακού εισοδήματος αυτόματα μειώνεται περίπου κατά το ήμισυ. Σημειώνεται, πάντως, ότι οι συνδρομές στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν αντικαταστήσει «εφάπαξ» έξοδα που υπήρχαν στο παρελθόν. Για παράδειγμα, σήμερα δεν αγοράζουμε δίσκους μουσικής με τη συχνότητα άλλων εποχών. Αντιστοίχως, αντί για συνδρομή σε πλατφόρμα ταινιών και σειρών, πριν από μερικά χρόνια πηγαίναμε στο βιντεοκλάμπ. Η διαφορά, ωστόσο, έγκειται στη «σταθερότητα» των εξόδων για συνδρομές: μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, το κόστος είναι το ίδιο. Αντιθέτως, με το παλαιότερο σύστημα, μπορούσε κανείς να «σφίξει το ζωνάρι» πολύ ευκολότερα από ό,τι σήμερα.
Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το 2024, έξι στα 10 νοικοκυριά δεν βγάζουν τον μήνα, με το μηνιαίο εισόδημα να επαρκεί μεσοσταθμικά για μόλις 23 ημέρες. Οι συνδρομές που πληρώνονται κάθε μήνα σίγουρα επιβαρύνουν σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Άλλωστε, ποσοστό άνω του 80% δεν καταφέρνει να αποταμιεύσει, κάτι που φαίνεται και από τα στοιχεία των καταθέσεων για το 2024, όπου παρατηρήθηκε ότι το 71% των τραπεζικών λογαριασμών έχουν λιγότερα από 1.000 ευρώ υπόλοιπο.
Αναλογικά ακριβότερη η Ελλάδα από την EE
Κάνοντας μια σύγκριση με τις τιμές των αντίστοιχων υπηρεσιών σε άλλες χώρες, φαίνεται πως το κόστος των συνδρομών στην Ελλάδα είναι αναλογικά μεγαλύτερο από αυτό που πληρώνουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι. Δηλαδή, το ποσοστό του εισοδήματος που δαπανούν οι πολίτες σε μηνιαίες συνδρομές είναι μεγαλύτερο στην Ελλάδα, από ό,τι σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γαλλία ή η Γερμανία. Αυτό συμβαίνει γιατί οι διεθνείς (συχνά αμερικανικές) πλατφόρμες για διασκέδαση (ταινίες, σειρές, μουσική, βιντεοπαιχνίδια κ.λπ.) έχουν ενιαία τιμολογιακή πολιτική σε όλη την ευρωζώνη, χωρίς να προσαρμόζουν το κόστος της συνδρομής για κάθε χώρα. Ομως, καθώς η Ελλάδα έχει χαμηλότερα εισοδήματα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης, οι μηνιαίες συνδρομές «κάθονται» πιο ήπια στους καταναλωτές άλλων χωρών.
