Μεγαλύτερες και πιο ισχυρές πυρκαγιές εμφανίζονται πλέον όλο και πιο συχνά καθώς η Ευρώπη μαστίζεται από καύσωνες και ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας. Οι άνθρωποι θα πρέπει να προσαρμοστούν και να μάθουν πώς να παραμένουν ασφαλείς.
1 Πόσο θανατηφόρες είναι οι πυρκαγιές;
Οι πυρκαγιές σκοτώνουν άμεσα εκατοντάδες ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Αν και οι εικόνες παραπέμπουν σε Αποκάλυψη, ο αριθμός των νεκρών είναι πολύ χαμηλότερος από ό,τι από τις πλημμύρες, που σκοτώνουν χιλιάδες, και από τα κύματα καύσωνα, που σκοτώνουν εκατοντάδες χιλιάδες. Ομως, όταν λάβουμε υπόψη τον καπνό, το ανθρώπινο κόστος αυξάνεται ραγδαία. Η πιο πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από τις πυρκαγιές σκοτώνει έως και 1,5 εκατομμύριο άτομα κάθε χρόνο! Οι τοξικοί καπνοί μπορούν να φτάσουν πολύ μακριά. Εχει καταγραφεί ότι καπνός από τις πυρκαγιές στην Αυστραλία έχουν επιβαρύνει την ατμόσφαιρα στη Νότια Αμερική, ενώ ο καπνός από τις πυρκαγιές στον Καναδά – οι οποίες συχνά πνίγουν πόλεις σε όλες τις ΗΠΑ – έχουν μολύνει τον αέρα στην Ευρώπη.
2 Τι προκαλεί πυρκαγιές;
Πολλά πράγματα μπορούν να προκαλέσουν μια πυρκαγιά: φυσικές αιτίες όπως κεραυνοί, ελαττωματικές υποδομές όπως ασυντήρητες γραμμές ηλεκτροδότησης ή κακή συμπεριφορά ανθρώπων. Καταστροφικές πυρκαγιές τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει από καπνιστές που πετάνε γόπες τσιγάρων, τουρίστες που δεν σβήνουν φωτιές, ακόμη και εμπρηστές που βάζουν σκόπιμα φωτιά. Ομως το αν αυτές οι σπίθες θα μετατραπούν σε μικρές ή μεγαλύτερες πυρκαγιές εξαρτάται από τον καιρό. Οι πυρκαγιές χρειάζονται ζεστό, ξηρό καύσιμο για να καούν και εξαπλώνονται περαιτέρω με ισχυρούς ανέμους.
3 Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τις πυρκαγιές;
Η ρύπανση από ορυκτά καύσιμα έχει θερμάνει τον πλανήτη κατά περίπου 1,3° C, αυξάνοντας τον κίνδυνο παρατεταμένης θερμότητας που μετατρέπει τα δάση και τα λιβάδια σε πυριτιδαποθήκες. Σε ορισμένες περιοχές, όπως η Μεσόγειος, η παγκόσμια θέρμανση τροφοδοτεί επίσης έντονες ξηρασίες που αφυδατώνουν την πλούσια βλάστηση. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τέτοιες μεταβολές κάνουν τις πυρκαγιές που σημειώθηκαν φέτος σε μέρη όπως η Καλιφόρνια, η Νότια Κορέα και η Αυστραλία πιο πιθανές – σε ορισμένες περιπτώσεις διπλασιαζόμενη η πιθανότητα ακραίων καιρικών συνθηκών που συμβάλλουν στην εξάπλωση των πυρκαγιών.
4 Επιδεινώνονται οι πυρκαγιές;
Παρόλο που ο πλανήτης έχει θερμανθεί, οι εκτάσεις που καταστρέφονται από πυρκαγιές έχουν μειωθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι έχουν πάρει τη φύση που κάηκε ελεύθερα και την έχουν μετατρέψει σε αγροκτήματα ή πόλεις – τις τελευταίες δεκαετίες κυρίως στην Αφρική -, κάτι που σταματά την εξάπλωση των πυρκαγιών, αλλά ταυτόχρονα μειώνει το φυσικό περιβάλλον. Τα τελευταία μοντέλα διαπιστώνουν ότι οι αλλαγές στη χρήση γης και άλλοι ανθρώπινοι παράγοντες έχουν συρρικνώσει την καμένη έκταση κατά 19,1% από το 1900, ενώ οι κλιματικές αλλαγές την αύξησαν κατά 15,8%, με αποτέλεσμα μια μικρή μείωση 3,3% συνολικά.
5 Θα γίνουν οι πυρκαγιές πιο συχνές;
Οι συνθήκες για μεγαπυρκαγιές αναμένεται να επιδεινωθούν καθώς ο πλανήτης «ψήνεται», με τη συνεχή άνοδο της μέσης θερμοκρασίας. Δύο ξεχωριστοί δείκτες που αφορούν καιρικές συνθήκες οι οποίες ευνοούν τις φωτιές προβλέπουν τη σταθερή αύξηση του αριθμού των ημερών με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται σταδιακά, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη. Μέχρι το τέλος του αιώνα, η συνολική καμένη έκταση προβλέπεται να αυξηθεί κατά 40% ακόμη και σε ένα αισιόδοξο σενάριο για τη μείωση της ρύπανσης από άνθρακα, σύμφωνα με μια άλλη μελέτη. Στη χειρότερη περίπτωση, αναμένεται να διπλασιαστεί.
6 Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε στις πυρκαγιές;
Ο κίνδυνος που θέτουν οι πυρκαγιές για τους ανθρώπους και την περιουσία μπορεί να μειωθεί σημαντικά με την καλύτερη διαχείριση της γης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών για την αναχαίτιση της εξάπλωσης μιας πυρκαγιάς, την απαγόρευση κατασκευής νέων οικισμών σε μέρη επιρρεπή σε πυρκαγιές, ακόμη και τη χρήση κοπαδιών με κατσίκες σε εγκαταλελειμμένες γεωργικές εκτάσεις για να βόσκουν, περιορίζοντας έτσι την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη βλάστησης.
Σε ορισμένα μέρη, οι πυροσβέστες δοκιμάζουν την τεχνική της σκόπιμης καύσης γης για να αποφύγουν τη συσσώρευση καύσιμης ύλης που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφικές πυρκαγιές – μια μακροχρόνια πρακτική των ιθαγενών στην Αυστραλία και τη Βόρεια Αμερική που οι ευρωπαίοι ειδικοί σε πυρκαγιές έχουν αρχίσει να υιοθετούν τα τελευταία χρόνια.
7 Πώς μπορώ να μείνω ασφαλής κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς;
Εάν ζείτε σε περιοχή που μπορεί να κινδυνεύσει από πυρκαγιά, καταρτίστε ένα σχέδιο πριν από την καταστροφή. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον εντοπισμό ασφαλών διαδρομών και κοντινών καταφυγίων, καθώς και τη συσκευασία μιας τσάντας έκτακτης ανάγκης. Ορισμένες πυροσβεστικές υπηρεσίες συνιστούν τη δημιουργία μιας ασφαλούς ζώνης γύρω από το σπίτι σας, απαλλαγμένης από φύλλα και εύφλεκτα υλικά. Οι ειδικοί λένε ότι θα πρέπει να εκκενώσετε αμέσως το σπίτι σας εάν σας το ζητήσουν οι Αρχές ή εάν το σπίτι σας κινδυνεύει αλλά δεν έχουν ληφθεί προειδοποιήσεις. Για να αποφύγετε τον καπνό, κρατήστε τα παράθυρα κλειστά και χρησιμοποιήστε μάσκες.
