Μέσα σ’ ένα φαντασιακό δάσος, όπου το σώμα γίνεται ρίζα και ο μύθος ανάσα, η χορογράφος Νάνσυ Σταματοπούλου προσκαλεί το κοινό να βρει τον εαυτό του. Η νέα της δημιουργία «Ο γρίφος του δάσους» παρουσιάζεται στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ως επετειακή δράση για τα 30 χρόνια του Διεθνούς Κέντρου Χορού. Μέσα από μια ερμηνευτική ανάγνωση του δάσους εμπνευσμένη από τον Ταΰγετο, τον συνδυασμό σωματικότητας και τεχνολογίας και με αναφορές που αγγίζουν από τον Ιερώνυμο Μπος μέχρι τον Δάντη, η χορογράφος δημιουργεί ένα υβριδικό σύμπαν, όπου τα σώματα δεν χορεύουν μόνο αλλά μιλούν, θυμούνται, μεταμορφώνονται.
Ποια ήταν η σπίθα που οδήγησε στη δημιουργία του «Γρίφου του δάσους»;
Η πρώτη σπίθα γεννήθηκε από την ανάγκη να εξερευνήσουμε τη σχέση του ανθρώπου με το δάσος όχι μόνο ως φυσικό χώρο, αλλά ως ζωντανό σύμπαν γεμάτο μνήμες, μύθους και εσωτερικές αναζητήσεις. Η αρχική έκθεση «Αίνιγμα του δάσους» του Τάσου Βρεττού, σε επιμέλεια Νάντιας Αργυροπούλου και Γιώργου Τζιρτζιλάκη, ήταν η πρώτη απόπειρα για να δοκιμάσουμε να πειραματιστούμε, χρησιμοποιώντας διαφορετικά οπτικοακουστικά και σωματικά μέσα και υλικά. Το γυμνό σώμα, ως ζωντανό ανάγλυφο, ενσωματώνεται στην ψηφιακή αναπαράσταση του δάσους και ταυτόχρονα σε ένα δραματουργικό ηχητικό τοπίο, εκφράζοντας αυτή τη σύνθετη σχέση μέσα από τη φωτογραφία και τις παραστατικές τέχνες.
Ποια ήταν η εμπειρία σας από τη μελέτη και παρατήρηση του Ταΰγετου και του μεσσηνιακού τοπίου; Πώς ενσωματώνονται στη δραματουργία;
Η παρατήρηση του Ταΰγετου ήταν μια βαθιά βίωση της φύσης σε όλες τις εκφάνσεις της – από το ανθρώπινο σώμα μέσα στο δάσος ανάμεσα στα δέντρα που αφηγείται τη δική του ιστορία, μνήμη, μέχρι τη σκληρότητα του βράχου, του κορμού και τη λεπτότητα των φυλλωμάτων. Αυτό το τοπίο, γεμάτο ιστορία και μνήμες, ενσωματώθηκε στη δραματουργία σαν ζωντανός χαρακτήρας. Η ανθρώπινη μορφή μεταμορφώνεται σε ένα παλλόμενο αρχέτυπο του παρελθόντος, αναδεικνύοντας τη σχέση μεταξύ μνήμης, σώματος και φυσικού χώρου, δημιουργώντας μια χορογραφία που είναι ταυτόχρονα σταθερή και ρευστή, αντικατοπτρίζοντας τη δύναμη αλλά και την ευθραυστότητα της φύσης.
Το γυμνό σώμα εδώ είναι φύση, μνήμη, μύθος. Ποια είναι η πρόκληση στο να αφηγηθείς ιστορίες χωρίς λόγια, μόνο με σάρκα;
Η πρόκληση είναι να μετατρέψεις το σώμα σε φορέα ενός εσωτερικού τοπίου, όπου κάθε κίνηση και κάθε παύση έχουν νόημα. Χωρίς λέξεις, το σώμα γίνεται το μέσο για να αφηγηθούμε ιστορίες που ξεπερνούν το λογικό – μύθους, μνήμες και συναισθήματα που ανήκουν στη συλλογική μας ψυχή. Το γυμνό σώμα φανερώνει την τρωτότητα και την αλήθεια, καλώντας το κοινό να βιώσει τον μύθο από μέσα, σε μια σιωπηλή αλλά δυνατή επικοινωνία.
Η παράσταση μοιάζει με τελετουργία καθαρμού μέσα στο δάσος. Ποια είναι η αμαρτία που αναζητά κάθαρση;
Η αμαρτία δεν είναι μόνο προσωπική, αλλά κυρίως συλλογική – η απομάκρυνση του ανθρώπου από τη φύση, η βία με την οποία συχνά αντιμετωπίζουμε τον φυσικό κόσμο. Η περφόρμανς είναι μια πρόσκληση για κάθαρση, ένα κάλεσμα σε επανασύνδεση, σε συγχώρεση και σε σεβασμό προς το δάσος ως ζωντανό οργανισμό. Είναι μια τελετουργία που θέλει να ξυπνήσει την ευθύνη και με έναν παράδοξο τρόπο την αγάπη, ώστε να θεραπεύσουμε τη ρήξη που έχουμε προκαλέσει.
Ο άνθρωπος στο έργο σας φαίνεται άλλοτε ένα με τη φύση κι άλλοτε ξένος. Πιστεύετε ότι υπάρχει πια τρόπος να επιστρέψουμε σε μια ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον;
Ναι, θα ήθελα να πιστεύω πως υπάρχει τρόπος, αλλά απαιτεί μια βαθιά αλλαγή αντίληψης και στάσης. Η ισορροπία μπορεί να ξαναβρεθεί μέσα από μια επανασύνδεση που ξεπερνά τον λόγο και τις «επιφανειακές σχέσεις».
Το έργο μας δείχνει αυτή τη διπλή όψη του ανθρώπου – ως κομμάτι της φύσης αλλά και ως ξένος προς αυτήν – και καλεί σε μια συνειδητή προσπάθεια να γίνουμε ξανά συμμέτοχοι και φροντιστές, όχι κυρίαρχοι.
Ο χορός, ως σωματική γλώσσα, μπορεί να ξαναχτίσει μια σχέση με τη φύση που έχουμε χάσει με τις λέξεις;
Ο χορός είναι μια γλώσσα που πηγάζει από το σώμα και την αίσθηση, που επικοινωνεί πέρα από τα όρια του λόγου. Μέσα από την κίνηση, το σώμα συντονίζεται με τους ρυθμούς της φύσης και μπορεί να εκφράσει την ενότητα και την αρμονία που έχουμε χάσει. Είναι ένας τρόπος να ξαναθυμηθούμε την κοινή μας ρίζα με τον φυσικό κόσμο, να βιώσουμε τη φύση από μέσα μας και να τη σεβαστούμε ως ζωντανό οργανισμό.
Υπάρχει λύση στον «Γρίφο του δάσους»;
«Ο γρίφος του δάσους» δεν είναι κάτι που λύνεται απλά με μια απάντηση. Η λύση είναι το ίδιο το ταξίδι – η εμβύθιση, η εμπειρία και η αναστοχαστική συνάντηση με το δάσος ως ζωντανό οργανισμό. Τα δάση είναι φορείς μνήμης, ιστοριών και μύθων που διαπερνούν την ανθρώπινη ύπαρξη και την ίδια τη φύση. Στο έργο, αυτή η μνήμη μεταφέρεται μέσα από την εικόνα, την κίνηση, τον ήχο, τη σιωπή, τον χώρο και το φως – δημιουργώντας έναν χώρο όπου το κοινό καλείται να βιώσει την ιστορία όχι μόνο νοητικά, αλλά σωματικά και συναισθηματικά.
