Ο πόλεμος στη Γάζα προκάλεσε μια, εν πολλοίς ιδεολογική, συζήτηση για το αν το Ισραήλ προβαίνει σε γενοκτονία. Ο πόλεμος κατά του Ιράν θέτει ένα πιο θεμελιώδες ζήτημα: είναι νόμιμος; Ο πρόεδρος Τραμπ, αλλά και αρκετοί ευρωπαίοι ηγέτες, μιλούν για το δικαίωμα του Ισραήλ στη νόμιμη άμυνα. Ομως το Ιράν μπορεί να απειλεί το Ισραήλ επιδιώκοντας να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αλλά δεν του επιτέθηκε. Αυτό που παρακολουθούμε εδώ και εννιά ημέρες, γράφει η Σιλβί Κοφμάν στη «Monde», είναι ένας προληπτικός πόλεμος, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο και, σε κάθε περίπτωση, δεν είχε την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, άλλωστε, είχε καταγγείλει ο στρατηγός Ντε Γκωλ την ισραηλινή επίθεση με την οποία ξεκίνησε ο Πόλεμος των Εξι Ημερών το 1967.
Ο πόλεμος αυτός είναι λοιπόν παράνομος. Μπορεί όμως να πετύχει τον πραγματικό του στόχο, που δεν είναι μόνο η εξάρθρωση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, αλλά και η αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη; Η γαλλοϊρανή κοινωνιολόγος Αζαντέχ Κιάν, διευθύντρια του Κέντρου Διδασκαλίας, Τεκμηρίωσης και Ερευνών στο Πανεπιστήμιο Paris-Cité και συγγραφέας του βιβλίου «Η ισλαμική δημοκρατία του Ιράν», έχει μεγάλες αμφιβολίες γι’ αυτό. «Διάβασα διάφορες αναλύσεις που υποστηρίζουν ότι πολλοί Ιρανοί επιδοκίμασαν τις ισραηλινές επιδρομές», λέει σε συνέντευξή της στο περιοδικό «L’ Obs». «Είναι λάθος. Μπορεί κάποιοι αντίπαλοι του καθεστώτος να πίστεψαν αρχικά σε μια συμβολική αποδυνάμωσή του, η πλειοψηφία του πληθυσμού όμως είναι σήμερα διπλά τρομοκρατημένη, πρώτα από τους βομβαρδισμούς κι ύστερα από την πιθανή σκλήρυνση του καθεστώτος προκειμένου να πνίξει κάθε φωνή διαμαρτυρίας. Οι Ιρανοί είναι αναγκασμένοι να σωπάσουν, όπως πάντα. Ο δημόσιος χώρος κλείνει ξανά. Δύσκολα μπορεί να δει κανείς σε αυτές τις συνθήκες να αναδύεται ένα δημοκρατικό κίνημα. Καμιά δημοκρατία δεν έχει επιβληθεί ποτέ κάτω από τις βόμβες. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν θέλει να την επιβάλει ένας άνθρωπος που κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου στη Γάζα.»
Η Κιάν δεν απαλλάσσει ασφαλώς τους αγιατολάδες από τις ευθύνες τους. Οπως λέει, η επιμονή τους σε ένα πρόγραμμα εμπλουτισμού του ουρανίου με αμφίβολη χρησιμότητα για την κοινωνία δείχνει ότι οι προθέσεις τους είναι σκοτεινές. Από το σημείο αυτό, όμως, μέχρι να πιστέψει κανείς ότι ένας πληθυσμός εξαντλημένος από την καταπίεση θα ενθουσιαστεί από μια ξένη επέμβαση, δηλαδή έναν εθνικό εξευτελισμό, η απόσταση είναι μεγάλη. Τα κτίρια που βομβαρδίζονται δεν αποτελούν ιδιωτική περιουσία του καθεστώτος, αλλά αγαθά που ανήκουν στο ιρανικό κράτος. Επιπλέον, παρά την καταστολή, οι Ιρανοί παραμένουν βαθιά πατριώτες. Πριν από την επίθεση της 13ης Ιουνίου δεν διέκειντο εχθρικά προς το Ισραήλ. Δεν γίνονταν μαζικές διαδηλώσεις κατά των ακροτήτων στη Γάζα. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει κι αρχίζουν να ακούγονται φωνές κατά του Ισραήλ.
Ο ισραηλινός φιλόσοφος Ντανιέλ Μίλο, που ζει από το 1982 στη Γαλλία, διακατέχεται από έναν άλλο φόβο: ότι αν το Ισραήλ καταφέρει να εξαρθρώσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο κόσμος θα ξεχάσει τα εγκλήματά του κατά του παλαιστινιακού λαού. Εκείνος, πάντως, δεν θα τα ξεχάσει. Την επομένη της 7ης Οκτωβρίου του 2023 είχε νιώσει ασφαλώς κι εκείνος μια εκδικητική τάση για τους εγκληματίες της Χαμάς. Αλλά αυτό το συναίσθημα κράτησε 24 ώρες. Και πέντε μήνες αργότερα εξέφραζε με άρθρο του στο «L’ Obs» την ντροπή του που είναι πολίτης μιας χώρας η οποία σκοτώνει αδιακρίτως γέρους, γυναίκες και παιδιά. «Χρειάζεται ένα ελάχιστο ηθικής για να καταλάβει κανείς ότι αυτός ο δρόμος είναι βάρβαρος και αδικαιολόγητος», λέει σήμερα στο γαλλικό περιοδικό. «Και χρειάζεται ένα ελάχιστο στρατηγικής αίσθησης για να καταλάβει ότι είναι αδιέξοδος και παράλογος».
Οι περισσότεροι Ισραηλινοί πάσχουν σήμερα από μια εθελούσια τύφλωση, τονίζει ο Μίλο. «Εχουν προσβληθεί από μια μορφή ψύχωσης, όπως οι ευρωπαϊκοί λαοί στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οταν οι λαοί ακούνε ύμνους και βλέπουν σημαίες, τους βγαίνει κάτι παβλοφικό. Και θέλουν να σκοτώσουν τον γείτονά τους».
