Την ημέρα που ο Αντόνιο Γκουτέρες κήρυττε την έναρξη της 78ης γενικής συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη επέλεξε το Αζερμπαϊτζάν προκειμένου να εξαπολύσει μια νέα στρατιωτική επιχείρηση κατά των δυνάμεων που υποστηρίζει η Αρμενία στον αυτόνομο θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το μπαράζ των βομβαρδισμών ξεκίνησε χθες το πρωί και υπάρχουν φόβοι ότι θα εξελιχθεί σε μία ακόμη πολεμική αναμέτρηση ανάμεσα στις δύο γειτονικές χώρες του Καυκάσου και πρώην σοβιετικές δημοκρατίες – την τρίτη κατά σειρά, μετά από εκείνες του 1991-’94 και του 2020.
Στόχος του Μπακού, όπως σημειώνεται και στη σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Αμυνας, είναι «ο αφοπλισμός των δυνάμεων της Αρμενίας και η διασφάλιση της αποχώρησής τους από τα εδάφη μας, καθώς και η εξουδετέρωση των στρατιωτικών τους υποδομών». Ως αφορμή δε για την έναρξη της επιχείρησης θεωρήθηκε ο θάνατος τεσσάρων στρατιωτών και δύο πολιτών, κάτι που το Αζερμπαϊτζάν απέδωσε σε «παράνομες ένοπλες ομάδες Αρμενίων» – κάτι που η άλλη πλευρά διέψευσε κατηγορηματικά. Την ίδια στιγμή, στο Ερεβάν συνεκλήθη εκτάκτως το συμβούλιο ασφαλείας, ενώ εκατοντάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί έξω από τα κτίρια που στεγάζουν την κυβέρνηση, απαιτώντας να αναλάβει άμεσα δράση και να κηρύξει πόλεμο στο Αζερμπαϊτζάν. Ουδείς ξεχνά, άλλωστε, ότι η ήττα της Αρμενίας το 2020, μετά από 44 ημέρες μαχών, προκάλεσε έντονες πολιτικές αναταράξεις και βίαιες διαδηλώσεις στο εσωτερικό της χώρας, με μεγάλο μέρος του πληθυσμού να κατηγορεί τον πρωθυπουργό, Νικόλ Πασινιάν, για προδοσία. «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε ορισμένα άτομα, σε ορισμένες δυνάμεις, να κάνουν πραξικόπημα στην Αρμενία. Υπάρχουν ήδη εκκλήσεις από διάφορα μέρη για πραξικόπημα στην Αρμενία» είπε και στο χθεσινό διάγγελμά του ο Πασινιάν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η κατάσταση είναι πάλι κρίσιμη.
Η στροφή της Μόσχας
Υπενθυμίζεται ότι το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το οποίο οι αρμένιοι αυτονομιστές κατέλαβαν μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ με τη στήριξη της Μόσχας, ανακηρύσσοντας την ανεξαρτησία του, αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν. Το Μπακού, από την πλευρά του, κατάφερε να πάρει μερική ρεβάνς το 2020, ανακτώντας τμήμα των εδαφών της επίμαχης περιοχής, με την ενεργό στρατιωτική και πολιτική στήριξη της Τουρκίας.
Από την πλευρά της, η Ρωσία – η οποία διατηρεί ειρηνευτικές δυνάμεις στον θύλακα και χθες κάλεσε τις δύο πλευρές να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – αποφεύγει πλέον να πάρει θέση υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς, «αδειάζοντας» ουσιαστικά τους Αρμένιους, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αποκρούσουν τον αζέρικο στρατό χωρίς τη βοήθειά της. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι πρόσφατα το Ερεβάν κατηγόρησε τη Μόσχα ότι είναι πολύ απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεν δίνει πλέον σημασία στη διαμάχη με το Μπακού. Αναγνωρίζοντας, ταυτόχρονα, ότι η Αρμενία δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στη ρωσική συνδρομή και πυκνώνοντας τις επαφές με τις ΗΠΑ, αλλά και με τη Γαλλία.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βρίσκονταν θεωρητικά σε διαπραγματεύσεις με σκοπό να βρουν μια διπλωματική διέξοδο στο πρόβλημα. Χθες, όμως, όλοι συνειδητοποίησαν πως αυτό θα λυθεί, πιθανότατα, διά της βίας – έστω κι αν η Γαλλία συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ ΗΠΑ και Γερμανία ζήτησαν την άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών.
