Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Στο πρώτο διήγημα, τις «Κουτσουπιές στη ζέστη των Αδάνων» του Murathan Mungan, ένα τηλεφώνημα και η αναθέρμανση μιας παλιάς φιλίας θέτουν σε λειτουργία τον μηχανισμό της μνήμης. Οι παλιές γειτονιές, η ανερχόμενη μεσοαστική τάξη στα Αδανα, μια αναφορά στη «Μαντάμ Μποβαρύ», μιμόζες και άλμπουμ φωτογραφιών προετοιμάζουν για την τελική έκχυση της πληγής. Ακόμη και αν οι παρατηρήσεις του παντεπόπτη συγγραφέα για την εσωτερική θερμοκρασία των χαρακτήρων κυριαρχεί σε σχέση, για παράδειγμα, με την επισήμανση συμβατικών αλλά καίριων λεπτομερειών, το μακρινό πρότυπο διαφαίνεται στην αφήγηση: είναι ο κόσμος του Τσέχοφ, όπου οι σιωπές μπορεί να σημαίνουν περισσότερα από τα λόγια, και η χρονογέφυρα του Προυστ σε μικρογραφία.
Με το διήγημα αυτό ξεκινάει η συλλογή «Ιστορίες της άλλης όχθης», που εξέδωσαν πρόσφατα οι εκδόσεις Κείμενα του Φοίβου Βλάχου. Πρόκειται για συνολικά εννέα ιστορίες γραμμένες στα τουρκικά, που μεταφράστηκαν από Ελληνες, με την επιμέλεια των Τούγκτσε Σακλιτζά - Ρηγάτος και Ιωσηφίνας Μαρκαριάν. Στη συλλογή συμμετέχουν επίσης οι: Kutay Sandikci («Το κλειδί»), Seckin Erdi («Κανιζέ»), Ηρακλής Μήλλας («Το σούπερ μάρκετ του πάνω ορόφου»), Gamze Arslan («Κάτω από τη φούστα της ο κόσμος όλος»), Gaye Boralioglou («Σύζυγος πιλαφτζή»), Mevsim Yenice («Σαράντα δευτερόλεπτα»), Selcan Ozgur («Η θεωρία της μεγάλης έκρηξης») και Πέτρος Μάρκαρης («Η ταβέρνα του Καραγκιόζη»). Ο τελευταίος, δεινός γνώστης μαζί με τον Ηρακλή Μήλλα της εκατέρωθεν λογοτεχνικής ευαισθησίας, επισημαίνει στην εισαγωγή και το «κοίτασμα» απ' το οποίο προέρχονται αυτά τα διηγήματα: «Πίσω από το πρώτο επίπεδο υπάρχει μια άλλη Τουρκία πολιτών με ανοιχτό ορίζοντα και σύγχρονες αντιλήψεις, οι οποίοι όχι μόνο καταπιέζονται από το κυρίαρχο πολιτικοκοινωνικό σύστημα, αλλά ζουν και μια καθημερινότητα επώδυνη από πολιτική και οικονομική άποψη». Στο δικό του διήγημα (μεταφρασμένο από τη Βαρβάρα Σπυροπούλου) ο Αχμέτ, τούρκος μετανάστης στη Γερμανία, ανακαλύπτει μέσω του Ελληνα Σταύρου ότι «όλη η Ελλάδα τρώει ιμάμ μπαϊλντί», ενώ ο ίδιος δέχεται να δοκιμάσει γύρο από - το απαγορευμένο - χοιρινό κρέας: «Ας είναι. Εγώ θα πω του ιμάμη μας πως δεν ήξερα ότι ήταν χοιρινό κι εκείνος θα με συγχωρέσει».
Στο «Κλειδί» του Sandikci η ατμόσφαιρα αντλεί από την καφκική ομίχλη, στο «Κανιζέ» ο ομώνυμος 10χρονος πρωταγωνιστής προσπαθεί να αποδράσει από την καταδικασμένη ζωή του ιδρύματος επιλέγοντας ονόματα ιστορικών ηρώων. H Gamze Arslan καταφέρνει να περιγράψει τους κόσμους που κρύβονται πίσω από ανομολόγητες επιθυμίες, με αφορμή τη σεξουαλική έλξη του Γιαντιγκιάρ για τη Μαβίς, η Yenice φέρνει πιο κοντά πατέρα και γιο με μια τραυματική ανάμνηση, η Ozgur περιγράφει την πάλη της Εσμά με τον βιαστή της. Στο «Σούπερ μάρκετ» του Ηρακλή Μήλλα οι γείτονες βγάζουν ψεύτη τον μικρό ήρωα επειδή αφηγείται - μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας - το κατάστημα που υπήρχε πάνω από το πατρικό τριάρι. Και στο χιουμοριστικό όσο και «μαύρο» «Σύζυγος πιλαφτζή» η κατηγορούμενη του δικαστηρίου μιλάει σε πρώτο πρόσωπο - απολαυστικός ο ρυθμός, σε μετάφραση της Ειρήνης Κουτσούπη - προλαβαίνοντας να χωρέσει τη μονοτονία μιας ζωής, την ενδοοικογενειακή βία και την ειρωνεία της ανθρώπινης κωμωδίας.
Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ. Οι «Ιστορίες της άλλης όχθης» είναι ουσιαστικά η αντίστροφη όψη μιας άλλης προσπάθειας, εκείνης του εκδοτικού οίκου Ιστός της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος είχε εκδώσει το «Ελληνικό νουάρ» (2018): μια συλλογή διηγημάτων ελλήνων συγγραφέων, που μεταφράστηκαν στα τουρκικά από Τούρκους, οι οποίοι έμαθαν τη γλώσσα στο Σισμανόγλειο Πολιτιστικό Κέντρο του γενικού προξενείου της Ελλάδας και στα σεμινάρια ελληνικής γλώσσας που οργανώνει ο Ιστός.
Μια τελευταία σκέψη: αν χρειαζόταν κάτι ακόμα, χωρίς ωστόσο να αλλάζει η παρεμβατική φύση της έκδοσης, θα ήταν ένα μικρό υπόμνημα με τα βιογραφικά των συγγραφέων.
