Σκηνοθετημένη ένταση στο Αιγαίο

Με τη Navtex του «Τσεσμέ», η Τουρκία προκαλεί μια αχρείαστη και σκηνοθετημένη ένταση στο Αιγαίο. Ο πρώτος λόγος είναι προφανής: επιχειρεί να απεμπλακεί από το παρόν πλαίσιο των διερευνητικών επαφών. Προφανώς, προσπαθεί να προκαλέσει την Αθήνα και να την εξωθήσει σε ενδεχόμενη αποχώρηση, για να μη φορτωθεί εκείνη τον πιθανό μουτζούρη. Στην ουσία, η Αγκυρα επιθυμεί ένα χαλαρό πλαίσιο συζήτησης, πολιτικά αναβαθμισμένο, με πλουσιότερη θεματολογία, πέραν της μοναδικής διαφοράς μας, δηλαδή του καθορισμού ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.

Επιπλέον, η πρόκληση της Αγκυρας αποσκοπεί στον εκφοβισμό της Αθήνας και στην αποθάρρυνσή της από την άσκηση των δικαιωμάτων της. Για την Αγκυρα, παραμένει προτεραιότητα η μη επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο. Η αποφασιστικότητα της Αθήνας για άσκηση αυτού του μονομερούς δικαιώματος στο δυτικό θαλάσσιο μέτωπο έχει θορυβήσει τη γειτονική χώρα, η οποία σε κάθε ευκαιρία προβάλλει τις αιτιάσεις της.

Τι ώθησε την Τουρκία σε αυτή την όξυνση του κλίματος; Σίγουρα η ενεργητική διπλωματία της Ελλάδας αποτελεί την κύρια αιτία. Το πρόσφατο Φόρουμ Φιλίας στην Αθήνα, με τη συμμετοχή ισχυρών χωρών από τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, επισφράγισε την αύξηση του γεωπολιτικού αποτυπώματος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Η Αγκυρα «διαβάζει» λανθασμένα αυτές τις ελληνικές πρωτοβουλίες και τις εκλαμβάνει ως κινήσεις οικοδόμησης ενός αντιτουρκικού μπλοκ χωρών. Ακόμη, την ένταση στα ελληνοτουρκικά αυξάνει και η νευρικότητα που επικρατεί στη γειτονική χώρα με αφορμή τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η περίοδος της άμεσης επικοινωνίας με το Οβάλ Γραφείο έχει παρέλθει. Η Ουάσιγκτον επαναφέρει την παραδοσιακή διπλωματία και θέτει τα ζητήματα δημοκρατίας ως προϋπόθεση για την περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με τους συμμάχους της. Στο πεδίο αυτό, οι τουρκικές επιδόσεις είναι χαμηλές, ειδικά μετά τις αντιδράσεις που προκάλεσε ο αναιτιολόγητος διορισμός νέου πρύτανη στο Πανεπιστήμιο Βοσπόρου. Την εικόνα συμπληρώνει η εσωτερική κατάσταση στην Τουρκία: το ψωμί διατίμησης γίνεται ανάρπαστο στα αστικά κέντρα λόγω της ανέχειας, τη στιγμή που η κυβέρνηση μιλά για χρηματοδότηση διαστημικών προγραμμάτων. Οι αποθαρρυντικές δημοσκοπικές επιδόσεις του συνασπισμού ΑΚΡ και Γκρίζων Λύκων επιτείνουν τον πονοκέφαλο στην τουρκική ηγεσία και την ωθούν στην τόνωση της εθνικιστικής ρητορικής, μέσω της νέας σκηνοθετημένης έντασης στο Αιγαίο.

Στο κλίμα αυτό, η Ελλάδα παραμένει ο αξιόπιστος και υπεύθυνος πόλος της περιοχής. Ορθώς εμμένει στο συμφωνηθέν πλαίσιο των διερευνητικών επαφών, εκπέμποντας μήνυμα σοβαρότητας και αυτοπεποίθησης. Επιμένει στην ανάγκη καλλιέργειας εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο χώρες. Οπως θα επιμένει και στη διασύνδεση των ελληνοτουρκικών με τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Είναι στο χέρι της Τουρκίας να αποδείξει ότι είναι διατεθειμένη πραγματικά να συνεργαστεί για τη σταθερότητα στη γειτονιά και ότι μπορεί να συνεργάζεται ειρηνικά με τη Δύση, στη βάση του διεθνούς δικαίου.

Ο Τάσος Χατζηβασιλείου είναι βουλευτής Σερρών ΝΔ, Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας