Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Οποιος πριν από δέκα χρόνια αποτολμούσε να διατυπώσει την πρόβλεψη ότι το ΔΝΤ θα έφτανε κάποτε στο σημείο να βλέπει με συμπάθεια την αύξηση της κρατικής φορολογίας, ειδικά των πιο πλούσιων πολιτών και των εταιρειών, θα γινόταν αντικείμενο χλεύης.
Ακόμα περισσότερο που στην τελευταία του έκθεση καλεί επί της ουσίας τις χώρες να μη βιαστούν να αποσύρουν τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας. Να μη βιαστούν να επιστρέψουν στη δημοσιονομική πειθαρχία! Δήλωση ευθέως αντίθετη με τη δημοσιονομική ορθοδοξία που με ευλάβεια στήριζε από την ίδρυσή του.
Το έγραψαν οι οικονομολόγοι του Ταμείου στην τελευταία τους έκθεση και «δεν έπεσε το ταβάνι στο κεφάλι τους»: «Κάντε δημόσιες επενδύσεις στους τομείς της υγείας, της παιδείας αλλά και των χρήσιμων έργων υποδομής», «Αυξήστε τις δαπάνες για την έρευνα», «Διαθέστε επαρκείς κοινωνικές δαπάνες για τους ευάλωτους», «Μην ξεχάσετε τους μετανάστες» ήταν μερικές από τις προτροπές από τις κυβερνήσεις - μέλη του οργανισμού.
Πραγματικά, πώς αλλάζουν τα πράγματα. Από «άτεγκτος υπερασπιστής» της δημοσιονομικής πειθαρχίας, σε «σιωπηλό σύμμαχο σοσιαλιστικών ιδεών». Η στροφή προς τα αριστερά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που ξεκίνησε επί της πρώην επικεφαλής του Κριστίν Λαγκάρντ συνεχίζεται και με τη βουλγάρα διάδοχό της Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Πλέον η εποχή που προέκρινε ως ιδανικότερη «συνταγή» για την τόνωση της ανάπτυξης τη φιλελευθεροποίηση, την απρόσκοπτη λειτουργία των αγορών και τη μείωση του κράτους αποτελεί παρελθόν.
Επί χρόνια το ΔΝΤ έβαζε στις εκθέσεις του τις ανισότητες σε δεύτερη μοίρα, καθώς αυτό που προείχε ήταν η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας προκειμένου να καταστεί δυνατή και η αποπληρωμή των δανείων που χορηγούσε στις χώρες που προσέφευγαν σ' αυτό.
Η Ελλάδα αποτέλεσε το κατεξοχήν πεδίο εφαρμογής αυτής της στρατηγικής, μιας και υπήρξε η πρώτη δυτική χώρα τα τελευταία χρόνια που χτύπησε την πόρτα του ΔΝΤ.
Προς γενική κατάπληξη, όμως, αυτό δείχνει να αλλάζει εδώ και μικρό χρονικό διάστημα.
Προφανώς η «σοσιαλιστική» στροφή τροφοδοτήθηκε και από τα λάθη του παρελθόντος. Η περίπτωση της Ελλάδας ήταν χαρακτηριστική και ενδεχομένως και καθοριστική σε αυτή την κατεύθυνση.
Αυτοκριτική. Ο προβληματισμός για τα λάθη είχε διαφανεί από τον απολογισμό των προγραμμάτων διάσωσης που δημοσίευσε τον Μάιο του 2019. Το εν λόγω κείμενο περιελάμβανε πολλή αυτοκριτική και... πολλή Ελλάδα.
Το Ταμείο αναγνώριζε ότι μεταξύ των βασικών αιτιών για την επιδείνωση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους ήταν δημοσιονομικές αστοχίες που βασίζονταν σε αισιόδοξα μακροοικονομικά δεδομένα που δεν επιβεβαιώνονταν. Οπως η χαμηλότερη τελικά ανάπτυξη στην περίπτωση της Ελλάδας την περίοδο του πρώτου προγράμματος. Επισήμαινε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε μεγάλη διστακτικότητα να αναγνωριστεί ότι το χρέος μπορεί να μην ήταν βιώσιμο ή ότι δεν επέμεινε στο να γίνει αναδιάρθρωση του χρέους στην αρχή του προγράμματος το 2010. Το Ταμείο τόνιζε εξάλλου ότι η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων σε ορισμένους βασικούς διαρθρωτικούς τομείς αποδείχτηκε ένα ιδιαίτερα δύσκολο έργο.
Το νέο πρόσωπο. Αυτά στο παρελθόν. Πλέον οι ομιλίες των οικονομολόγων του ΔΝΤ και το περιεχόμενο των εκθέσεών τους τείνουν ολοένα και περισσότερο ευήκοον ους σε απόψεις που προβληματίζονται για την αύξηση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Το ΔΝΤ έφτασε μέχρι το σημείο να εκπονήσει άλλη μελέτη η οποία κατέτεινε στο συμπέρασμα ότι η πολιτική σκληρής λιτότητας δεν υπήρξε η ενδεδειγμένη για την αντιμετώπιση της κρίσης, ενώ παράλληλα αναγνώριζε ότι η κριτική που ασκούσαν οικονομολόγοι όπως οι Ντε Γκρου και Κρούγκμαν δεν ήταν αβάσιμη.
Το ερώτημα είναι εάν το πάθημα έγινε μάθημα. Η σύγχρονη οικονομική ιστορία είναι γεμάτη από τέτοιου είδους βεβαιότητες ή, πιο σωστά, ψευδαισθήσεις σαν αυτές που επέδειξαν οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ στις αρχές του 2010. Οι ειδικοί δημιούργησαν, υποτίθεται, «αλάνθαστα» μοντέλα και μαθηματικά εργαλεία στα οποία βασίστηκαν. Το κόστος των αστοχιών πληρώθηκε με βαθύτερη ύφεση και μεγαλύτερες περικοπές, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας. Η «σοσιαλιστική» ή, πιο σωστά, η κεϊνσιανή στροφή του ΔΝΤ κρύβει στο υπόβαθρό της πολύ από ελληνικό δράμα...
