Αλήθειες και μύθοι για τα αναδρομικά των συνταξιούχων

Στάση αναμονής κρατεί η κυβέρνηση για το καυτό θέμα των αναδρομικών στους συνταξιούχους και όλα θα κριθούν από τα πλήρη κείμενα των αποφάσεων του ΣτΕ αλλά και άλλων αποφάσεων που εκκρεμούν. Οι συνταξιούχοι βρίσκονται σε στάση αναμονής και το μεγάλο ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι το εύρος του χρονικού διαστήματος στο οποίο πρέπει να καταβληθούν τα αναδρομικά, με τα επικρατέστερα σενάρια να είναι τα παρακάτω δύο:

1. Να δοθούν αναδρομικά ποσά 42 μηνών, από τον Ιούνιο του 2015 έως και το τέλος του 2018.

2. Να δοθούν αναδρομικά ποσά ενός 10μήνου, δηλαδή με βάση την απόφαση του ΣτΕ του 2015 έως την ψήφιση του Νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016. Το σενάριο αυτό είναι και το επικρατέστερο και έχει το μικρότερο δημοσιονομικό κόστος. Τα ποσά κυμαίνονται (μαζί με τα κομμένα δώρα) από 667 ευρω έως 7.340 ευρώ. Αν δεν δοθούν τα κομμένα δώρα, τα ποσά είναι μικρότερα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι τα αναδρομικά θα δοθούν - ανεξάρτητα αν ο συνταξιούχους έχει υποβάλει ή όχι αγωγή - σε βάθος χρόνου, σε 60-72 δόσεις, χωρίς να τεθεί εν αμφιβόλω η σταθερότητα του δημοσιονομικού και ασφαλιστικού χώρου.

Στο υπουργείο Εργασίας συστήθηκε ομάδα εργασίας ώστε να καταρτίσει σχέδιο νόμου με συμμόρφωση στο Ασφαλιστικό, με στόχο η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία να εκδηλωθεί έως τέλος του έτους. Εκτός από τη διαδικασία καταβολής των αναδρομικών, στο σχέδιο νόμου θα υπάρχει ρύθμιση για το νέο σύστημα των επικουρικών συντάξεων, τις αλλαγές στις εισφορές καθώς και στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας των συντάξεων.

«ΤΑ ΝΕΑ», στο πλαίσιο της έγκυρης ενημέρωσης των αναγνωστών του συνταξιούχων, κατάρτισε τον παρακάτω οδηγό:

Ποια είναι η αλήθεια για το καυτό ζήτημα των αναδρομικών των συνταξιούχων;

Ολα θα κριθούν το νέο έτος. Και αυτό γιατί η κυβέρνηση θα αναμένει την απόφαση του ΣτΕ στην αίτηση αναίρεσης που έχει καταθέσει ο ΕΦΚΑ κατά πρόσφατης απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών η οποία δικαίωνε συνταξιούχο δικαστή επιδικάζοντάς του αναδρομικά για την περίοδο από 1ης Ιουλίου 2015 έως τις 30 Ιουνίου 2017. Σε κάθε περίπτωση όλα θα κριθούν από τα πλήρη κείμενα των αποφάσεων του ΣτΕ, αλλά και άλλων αποφάσεων που εκκρεμούν σχετικά με το αν μπορούν να διεκδικηθούν αναδρομικά ποσά 42 μηνών από τον Ιούνιο του 2015 έως και το τέλος του 2018.

Τι θα γίνει με τα αναδρομικά των συνταξιούχων για τις κύριες συντάξεις;

Περίπου 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχοι που διεκδικούν αναδρομικά ποσά με βάση την απόφαση του ΣτΕ του 2015, σύμφωνα με τους νομικούς, δεν χάνουν τις αξιώσεις τους, όχι μόνο για το επίμαχο 10μηνο (έως την ψήφιση του Νόμου Κατρούγκαλου τον Μάιο του 2016), αλλά και έως την εφαρμογή του επανυπολογισμού, δηλαδή έως τις 31.12.2018. Το κόστος των αναδρομικών αυτών διεκδικήσεων είναι γνωστό, καθώς αγγίζει τα 20 δισ. Μόνο για το 10μηνο έως την εφαρμογή του νέου νόμου, η υποχρέωση του Δημοσίου εκτιμάται σε 4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα σενάρια που επεξεργάζεται το υπουργείο, η επιστροφή των αναδρομικών θα γίνει σε πολλές δόσεις, από 60 έως 72, και σε βάθος χρόνου.

Τι θα γίνει με τα αναδρομικά των επικουρικών συντάξεων;

Οσον αφορά τις επικουρικές συντάξεις, καταργούνται οι περικοπές οι οποίες επιβλήθηκαν σε 260.000 συνταξιούχους επικουρικών συντάξεων το καλοκαίρι του 2016 διότι κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Η απόφαση επηρεάζει σημαντικά κατ' αρχήν περίπου 250.000 συνταξιούχους που έχασαν έως και πάνω από 200 ευρώ τον μήνα επειδή είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής πάνω από 1.300 ευρώ μεικτά. Από τις μειώσεις επηρεάστηκαν κυρίως συνταξιούχοι με πολλά έτη ασφάλισης και υψηλές αποδοχές, κυρίως πρώην μισθωτοί του τ. ΙΚΑ, όπως επίσης τραπεζοϋπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι κ.ά. Η πλειονότητα των συνταξιούχων είχε απώλειες από 100 έως 200 ευρώ.

Το ΣτΕ έκρινε ότι οι συγκεκριμένες περικοπές είναι αντισυνταγματικές, αλλά ότι η απόφαση αυτή δεν έχει αναδρομική ισχύ. Πηγές του υπουργείου Εργασίας αναφέρουν ότι αναδρομικά ποσά μπορούν να καταβληθούν σε όσους συνταξιούχους έχουν ήδη καταθέσει αγωγή, διεκδικώντας το ποσό που τους κόπηκε για 41 μήνες από τον Ιούνιο του 2016. Οσοι δεν έχουν υποβάλει αγωγή δικαιούνται από τον επόμενο μήνα να λάβουν το ποσό της επικουρικής σύνταξης πριν από την εφαρμογή της περικοπής του Ν. 4387/16. Το κόστος των περικοπών αυτών φτάνει τα 25 εκατ. ευρώ τον μήνα. Παράλληλα η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα πρέπει είτε να εκπονήσει αναλογιστική μελέτη για να αποδείξει τη βιωσιμότητα του συστήματος επικουρικής ασφάλισης είτε να φέρει νέα μεταρρύθμιση για τον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων. Η απόφαση του ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό τον τρόπο υπολογισμού παλαιών και νέων επικουρικών συντάξεων. Συγκεκριμένα, επηρεάζονται περίπου 130.000 συνταξιούχοι που συνταξιοδοτήθηκαν από το 2017 μέχρι και φέτος, ενώ στον αέρα βρίσκονται περίπου 1,3 εκατ. επικουρικές συντάξεις που επανυπολογίστηκαν με αποτέλεσμα να έχει προκύψει προσωπική διαφορά.

Ποιες κατηγορίες συνταξιούχων αφορούν τα αναδρομικά;

Τα αναδρομικά αυτά αφορούν 2,5 εκατομμύρια συνταξιούχους. Για να υπολογίσει κανείς το ποσό για το 10μηνο (αν τελικά επιλεγεί αυτό το διάστημα), πρέπει να ανατρέξει στα μηνιαία εκκαθαριστικά του, όπου αναγράφονται οι μειώσεις των αντισυνταγματικών νόμων.

- Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου έχουν λαμβάνειν έως 7.340 ευρώ συνολικά από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.

Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ευρώ τον μήνα έως και 204 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων θα είναι από 54 έως 122 ευρώ τον μήνα.

- Οι συνταξιούχοι των ΔΕΚΟ και των τραπεζών έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) έως 6.770 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Αν δοθούν τα αναδρομικά σε 36 δόσεις, θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 90 ευρώ έως και 188 ευρώ τον μήνα. Αν οι επιστροφές γίνουν σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων θα είναι από 55 έως 113 ευρώ τον μήνα.

- Οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) έως 6.402 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα. Με αναδρομικά σε 36 δόσεις θα έχουν μηνιαίες αυξήσεις σε κύρια και επικουρική από 63 ευρώ έως και 178 ευρώ τον μήνα. Με επιστροφές σε 60 δόσεις, οι μηνιαίες αυξήσεις συντάξεων θα είναι από 38 έως 107 ευρώ τον μήνα.

- Οι συνταξιούχοι του ΝΑΤ έχουν λαμβάνειν (ενδεικτικά) έως 5.576 ευρώ συνολική επιστροφή από παράνομες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων για 10 και 12 μήνες αντίστοιχα.

Ποια είναι η θέση της κυβέρνησης για το θέμα των αναδρομικών;

Οπως έχει δηλώσει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, στον κοινωνικό προϋπολογισμό του 2020 υπάρχουν οι κοινωνικές μεταβιβάσεις από την κεντρική κυβέρνηση στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), που στηρίζει κάθε χρόνο το ασφαλιστικό σύστημα. Σε αυτό το νούμερο δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη πρόβλεψη για αναδρομικά του 2020. Η κυβέρνηση θα δημιουργήσει τον χώρο αυτόν βάσει των τελικών αποφάσεων. Τονίζεται πάντως ότι η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή έχει τονίσει πως είναι δεδομένο ότι θα δοθούν τα αναδρομικά.

Ποια είναι η θέση των δανειστών στο θέμα των αναδρομικών;

Οι δανειστές έχουν στείλει το μήνυμα ότι όποιες και αν είναι οι αλλαγές θα πρέπει να αφήνουν δημοσιονομικά ουδέτερο αποτύπωμα. Δηλαδή αν δοθούν αυξήσεις κάπου, πρέπει να υπάρξουν μειώσεις. Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας πάντως έχουν διαβεβαιώσει ότι όποια απόφαση και αν ληφθεί δεν πρόκειται να μειωθούν οι συντάξεις. Η Επιτροπή νομικών και υπηρεσιακών παραγόντων που συστάθηκε στο υπουργείο Εργασίας αναμένεται να ξεκαθαρίσει τα θολά σημεία για να προσδιοριστεί το συνολικό κόστος των νομοθετικών παρεμβάσεων.