Η νοσταλγία· με την καλή έννοια

Σύγχρονες έρευνες στον τομέα των νευροεπιστημών απέδειξαν ότι αυτή που μας αρέσει ν’ αποκαλούμε «μνήμη» είναι σε μεγάλο βαθμό – ενίοτε σε συντριπτικά μεγάλο βαθμό – μια… επινόηση. Μια κατασκευή. Στην καλύτερη περίπτωση, η διαρκής ανασκευή μιας αρχικής κατασκευής (η ανασκευή της ανασκευής εις το διηνεκές). Σε σχετικά πειράματα, πολλοί συνάνθρωποί μας που δεν είχαν ιστορικό μυθομανίας ή κάποια έστω νοσηρή ροπή προς το ψέμα, όχι μονάχα δεν κατάφεραν να ανακαλέσουν αναμνήσεις από (συναισθηματικά ουδέτερες) καταστάσεις που είχαν βιώσει, αλλά – στον αντίποδα – ανακάλεσαν και αναμνήσεις από (εξίσου συναισθηματικά ουδέτερες) καταστάσεις που δεν βίωσαν ποτέ. Πώς κατόρθωσαν να διαπιστώσουν κάτι τέτοιο οι επιστήμονες; Με παιχνιδιάρικα τεχνάσματα. Επεξεργάζονταν ψηφιακά, λόγου χάριν, παιδικές σου φωτογραφίες και σε «εμφύτευαν» σε ένα λούνα παρκ που, στην πραγματικότητα, ουδέποτε επισκέφθηκες (ίσως επειδή βρισκόταν στην… Τασμανία). Εσύ, με τη σειρά σου, ανακαλούσες μια σειρά από μνήμες από το συγκεκριμένο λούνα παρκ, ενόσω από το άλλο, όπου πήγαινες τακτικά ως μπόμπιρας, τύχαινε να μη θυμάσαι το παραμικρό. Ο εαυτός σου δεν ήταν παρά ένα δικό σου fiction· ένα μυθιστόρημα που έγραφες (και ξαναέγραφες) εσύ με ήρωα εσένα.