Ο θρίαμβος των επιθυμιών
Κύριε Διευθυντά,
Πριν χρόνια σε συνέντευξή του ο Στιβ Τζομπς είχε πει: «Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι θέλουν μέχρι να τους το δείξεις». Αγοράζει λοιπόν ο κόσμος κάτι που υπερβαίνει τις πραγματικές του ανάγκες; Διότι η φρενίτιδα που χαρακτηρίζει κάθε Black Friday την αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών αυτό φανερώνει.
(…) «Η παραγωγή δεν έχει πια στόχο να ικανοποιεί με τον πιο αποδοτικό τρόπο τις υπάρχουσες ανάγκες», λέει ο Andre Gorz. «Αντιθέτως οι ανάγκες θα πρέπει να έχουν όλο και περισσότερο στόχο να επιτρέπουν στην παραγωγή να αναπτύσσεται».
Χρειαζόταν λοιπόν ένας αλλοτριωτικός καταναλωτισμός. Αυτός ο καταναλωτισμός είναι βαθιά ξένος προς την ικανοποίηση ανθρωπίνων ελλείψεων και αναγκών. Τον προωθούν οι εμπορικοί διαφημιστές που πάντα παρουσιάζουν τα εμπορεύματα σαν να περιέχουν ένα στοιχείο πολυτέλειας, περιττής σπατάλης και φαντασίας και χαρακτηρίζουν τον αγοραστή ως «ευτυχισμένο και προνομιούχο άτομο». Γιατί όμως οι άνθρωποι ανταποκρίνονται σε αυτές τις υπερβολές αφού οι αξίες χρήσης των νέων μοντέλων (κινητά iPhone, κ.α.) δεν θα αναβαθμίσουν σε τίποτα τη ζωή της συντριπτικής πλειοψηφίας των αγοραστών δεδομένου ότι τα μοντέλα που ήδη κατέχουν ικανοποιούν τις ανάγκες τους; Μας το εξηγεί πάλι ο Andre Gorz: «Οι άνθρωποι τα επιθυμούν», μας λέει, «για το γεγονός ότι είναι άχρηστα, γιατί ακριβώς αυτό το στοιχείο του άχρηστου συμβολίζει την απόδραση του αγοραστή από ένα συλλογικό σύμπαν σε ένα καταφύγιο ατομικής κυριαρχίας». Είναι το status symbol, με άλλα λόγια σύμπτωμα φαινομενολογίας πλούτου ή κοινωνικής θέσης.
Το ιδεολογικό πλαίσιο που θεμελίωσε όλα αυτά έχει βαθιές ρίζες. Οπως γράφει ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, ο καπιταλισμός επικράτησε όταν εγκατέλειψε τον ανταγωνισμό του με τον κομμουνισμό πάνω στην ικανοποίηση του συνόλου των ανθρώπινων αναγκών οι οποίες θεωρούνταν πεπερασμένες, σταθερές και υπολογίσιμες και οι προσπάθειές του επικεντρώθηκαν έκτοτε στη φροντίδα για την απεριόριστη ανάπτυξή των επιθυμιών. (…) Το αποτέλεσμα; Ο θρίαμβος των επιθυμιών! Διότι «στην ανιαρότητα και την γκριζάδα της ζωής, υπό ένα καθεστώς που σφετεριζόταν το δικαίωμα και διεκδικούσε την ικανότητα να θεσπίζει το μέγεθος και το περιεχόμενο των ανθρώπινων αναγκών», όπως γράφει ο Μπάουμαν, αντιπαρέθεσε ο καπιταλισμός «τον διαγωνισμό ομορφιάς στο ολοένα και περισσότερο πολύχρωμο και σαγηνευτικό καπιταλιστικό παζάρι» των επιθυμιών. Μόνο που ούτε σήμερα υπάρχει ουσιαστικά η δυνατότητα των επιλογών, αφού αυτές υπαγορεύονται με πολλούς τρόπους ενώ παράλληλα οι ανθρώπινες ανάγκες που αντιμετώπιζε ο κομμουνισμός μέσα από την «ανιαρότητα και τη γκριζάδα της ζωής» αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ακόμη και σε στοιχειώδη θέματα επιβίωσης.
Δημήτρης Μακροδημόπουλος
Αλεξανδρούπολη
Συνταξιοδοτικό, η ωμή αλήθεια
Κύριε Διευθυντά,
Πριν το μνημόνιο υπήρχαν δύο κατηγορίες συνταξιούχων. Εκείνων που έπαιρναν σύνταξη ανάλογα με τις εισφορές και τα χρόνια ασφάλισής τους, και εκείνων που έπαιρναν ρουσφετολογικές συντάξεις, για πελατειακούς λόγους των εκάστοτε κυβερνήσεων ή από την επιρροή σε αυτές των συνδικαλιστών τους.
Οταν μπήκαμε στα μνημόνια η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιτέθηκε αδιακρίτως στη μεσαία τάξη των συνταξιούχων, χωρίς να εξετάσει αν οι συντάξεις που έπαιρναν ήταν δικαιολογημένα αξιοπρεπείς ή αποτέλεσμα ρουσφετολογικών ρυθμίσεων. Αυτή η τακτική ακολουθήθηκε και από τις επόμενες κυβερνήσεις μέχρι την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με τον Νόμο Κατρούγκαλου ακολούθησε τη σωστή κατεύθυνση του επανυπολογισμού όλων των συντάξεων με ενιαία κριτήρια και της καθιέρωσης της προσωπικής διαφοράς. Και εδώ όμως έγινε το λάθος της αδικίας εκείνων που πλήρωναν υψηλές εισφορές για πολλά έτη ασφάλισης, έναντι εκείνων που πλήρωναν μικρότερες εισφορές για λιγότερα έτη. Ομως σε κάθε περίπτωση ο Νόμος Κατρούγκαλου είναι απείρως ορθότερος και δικαιότερος από την προϋπάρχουσα κατάσταση, την οποία έχουν το θράσος να υπερασπίζονται στα κανάλια αυτοί που τη δημιούργησαν!! Η προτεινόμενη από την αντιπολίτευση κατάργηση του Νόμου Κατρούγκαλου είναι απαράδεκτη, κυρίως γιατί δεν προτείνεται κάποιο άλλο δικαιότερο σύστημα. Η διατήρηση του Νόμου Κατρούγκαλου για τους νέους συνταξιούχους είναι διαρθρωτικό μέτρο και δεν πρέπει να καταργηθεί, αλλά να διορθωθούν οι αδικίες που περιλαμβάνει.
Με τα ανωτέρω δεν αναιρώ τον χαρακτηρισμό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ως της χειρότερης όλων των εποχών, γιατί με την πολιτική της στα εθνικά και πατριωτικά θέματα οδηγεί το έθνος σε μη αναστρέψιμες εθνικές καταστροφές.
Ιωάννης Γ. Κουλούρης
Δρ Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος ΕΜΠ, Ιλιον
