Η εποχή των Μνημονίων στηρίχθηκε σε μία μεγάλη πλάνη. Κάτι η περιρρέουσα ανοησία, κάτι ο λαϊκισμός, η προπαγάνδα και η πολιτική σκοπιμότητα, το Μνημόνιο δεν άργησε να ταυτιστεί με το κακό των κακών. Με μυθιστορηματικό περίπου τρόπο, προσωποποιήθηκε. Εγινε ο σαδιστής δυνάστης μας, η αντιλαϊκή δύναμη που απεργάζεται τον αφανισμό μας. Στο τέλος, το κόλπο πέτυχε. Το Μνημόνιο παγιώθηκε στη συλλογική συνείδηση ως αιτία του προβλήματος και όχι ως συνέπεια.

Βλέποντας τον Αλέξη Τσίπρα να καμαρώνει για την έξοδο από τα Μνημόνια, αρχικά γέλασα με την προφανή αντίφαση. Πώς γίνεται να «εξέρχεται» από το Μνημόνιο που έφερε μόνος του ένας άνθρωπος που εξελέγη για να σκίσει τα Μνημόνια συλλήβδην; Θα έλεγε κανείς πως η έξοδος αυτή υπογραμμίζει την αποτυχία της αρχικής υπόσχεσης και, για να είμαστε ειλικρινείς, κάποιος άλλος στη θέση του ίσως και να ντρεπόταν να πανηγυρίσει για το «τέλος» μιας ιστορίας που δεν έπρεπε να έχει καν αρχή.

Στη συνέχεια, όμως, με κατέλαβε το είδος της αγανακτισμένης οργής που προκύπτει όταν βλέπεις τη διαιώνιση ενός προβλήματος να μεταμφιέζεται σε λύση και το ψέμα να προκρίνεται ως ηρωισμός. Αυτή η ρητορική περί εξόδου επιχειρεί να αποσιωπήσει μία αντιδημοφιλή αλήθεια: πως το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ το Μνημόνιο. Η πραγματική παθογένεια έγκειται στις συνθήκες που δημιούργησαν την ανάγκη γι’ αυτό και επεκτείνεται, φυσικά, στο ότι αρνούμαστε να κάνουμε κάτι για να τις ανατρέψουμε. Αντιθέτως, αρκούμαστε στο να «διώξουμε» το Μνημόνιο διεκπεραιωτικά, λες και δεν μπορεί πανεύκολα να ξαναγυρίσει.

Οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να γίνουμε μια χώρα που δεν θα έχει ανάγκη δανειακές συμβάσεις και τα επαχθή τους παρεπόμενα, δεν έγιναν. Το κράτος, προδήλως κομματικό πια, εξακολουθεί να προσλαμβάνει, να διογκώνεται και ν’ αποδιοργανώνεται, ενώ γονατίζει φορολογικά όσους θα μπορούσαν να παραγάγουν πλούτο. Δομές και θεσμοί σε παραλυσία – ό,τι λειτουργεί, λειτουργεί κατά τύχη και πλημμελώς. Ολα όσα δημιούργησαν τρύπες στην οικονομία εξακολουθούν να υπάρχουν. Το μόνο που άλλαξε σε σύγκριση με λίγα χρόνια πριν, είναι τα δισ. που φορτωθήκαμε και οι εχθροί που κατασκευάσαμε για να μην ξεβολευτούμε. Αλλά και σε προσωπικό επίπεδο, παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία κάποια αναμορφωτική μεταβολή στον τρόπο ζωής μας; Είμαστε απλώς φτωχότεροι και πολωμένοι. Το Μνημόνιο πέρασε και δεν ακούμπησε γιατί επικοινωνιακά ήταν πιο συμφέρον να εμπεδωθεί ως τιμωρία αντί για σήμα κινδύνου.

Αν ο Αλέξης Τσίπρας νομίζει πως είναι κατόρθωμα η (νομοτελειακή, έτσι κι αλλιώς) έξοδος από ένα αχρείαστο Μνημόνιο, πρέπει να μάθει ότι το να δανείζεσαι λεφτά δεν απαιτεί ιδιαίτερο ταλέντο. Σημασία έχει να ξέρεις τι να τα κάνεις και, εν προκειμένω, να τα αξιοποιήσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ξαναπέσεις στην ανάγκη τους. Το χρήμα τελειώνει και το παραμύθι της εξόδου από τα Μνημόνια μοιάζει με σισύφεια παρωδία. Η ιστορία θα επαναληφθεί.

Ο Αρης Αλεξανδρής έχει σπουδάσει στη Νομική, δουλεύει στη διαφήμιση και παράλληλα αρθρογραφεί