Η ένταση στο Στενό της Ταϊβάν μπαίνει σε νέα φάση. Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός ξεκίνησε διήμερες στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας γύρω από την Ταϊβάν, με συνδυασμένη συμμετοχή χερσαίων, ναυτικών, αεροπορικών και πυραυλικών δυνάμεων.
Οι ασκήσεις, που φέρουν την ονομασία «Αποστολή Δικαιοσύνη 2025», περιλαμβάνουν δοκιμές με πραγματικά πυρά και χαρακτηρίζονται από το Πεκίνο «νόμιμες και αναγκαίες» για τη διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας και ενότητας της χώρας.
Η χρονική συγκυρία μόνο τυχαία δεν είναι. Οι κινεζικοί ελιγμοί έρχονται αφενός λίγες ημέρες μετά την κίνηση των Ηνωμένες Πολιτείες να προχωρήσουν στις διαδικασίες για τη μεγαλύτερη πώληση οπλικών συστημάτων στην Ταϊβάν στην ιστορία και αφετέρου εν μέσω έντονης διπλωματικής τριβής με την Ιαπωνία, μετά τις δηλώσεις της πρωθυπουργού Σαναέ Τακαΐτσι ότι ενδεχόμενη κινεζική επίθεση στην Ταϊβάν θα μπορούσε να αποτελέσει «υπαρξιακή απειλή» για τη χώρα της.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Ανατολικού Θεάτρου Επιχειρήσεων του κινεζικού στρατού, πλοία και αεροσκάφη πλησιάζουν την Ταϊβάν «από πολλαπλές κατευθύνσεις». Στο σενάριο των ασκήσεων περιλαμβάνονται περιπολίες «ετοιμότητας μάχης» σε αέρα και θάλασσα, αποκλεισμοί λιμένων και στρατηγικών περιοχών, καθώς και επιχειρήσεις αποτροπής πέρα από το άμεσο περιβάλλον της νήσου.
Η αναφορά στην αποτροπή εκτός της Ταϊβάν παραπέμπει ευθέως στην «πρώτη αλυσίδα νησιών», τον γεωστρατηγικό άξονα από την Ιαπωνία έως τις Φιλιππίνες, που το Πεκίνο θεωρεί βασική γραμμή ανάσχεσης της αμερικανικής παρουσίας στον Ειρηνικό.
Οι ασκήσεις εκτείνονται σε πέντε θαλάσσιες και εναέριες ζώνες γύρω από την Ταϊβάν – βόρεια, ανατολικά, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά – και περιλαμβάνουν προσομοιώσεις επιθέσεων σε κινούμενους στόχους στη στεριά και στη θάλασσα, ανθυποβρυχιακές επιχειρήσεις και συντονισμένη δράση μαχητικών, βομβαρδιστικών, drones, πολεμικών πλοίων και πυροβολικού μεγάλου βεληνεκούς.
Το Πεκίνο υποστηρίζει ότι στόχος είναι να δοκιμαστεί η «πραγματική ικανότητα συνδυασμένων επιχειρήσεων» των ενόπλων δυνάμεων.
Η Ταϊβάν αντέδρασε έντονα. Το υπουργείο Άμυνας της Ταϊπέι κατήγγειλε «παράλογες προκλήσεις» και ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε «κατάλληλες δυνάμεις» σύμφωνα με τα υφιστάμενα αμυντικά πρωτόκολλα, τονίζοντας ότι «η υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ελευθερίας δεν συνιστά πρόκληση». Για την ταϊβανέζικη κυβέρνηση, οι κινεζικές κινήσεις επιβεβαιώνουν τον ρόλο του Πεκίνου ως «τον μεγαλύτερο αποσταθεροποιητή της περιφερειακής ειρήνης».
Το ζήτημα της Ταϊβάν παραμένει ένας από τους πιο ευαίσθητους κόμβους του διεθνούς συστήματος. Η νήσος λειτουργεί ως κράτος de facto, με δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και ένοπλες δυνάμεις, όμως η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας τη θεωρεί αναπόσπαστο τμήμα της επικράτειάς της.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η «επανένωση» είναι αναπόφευκτη, εντάσσοντάς τη μάλιστα στο μεταπολεμικό διεθνές πλαίσιο που προέκυψε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και δεν αναγνωρίζουν επίσημα την Ταϊβάν ως ανεξάρτητο κράτος, της παρέχουν στρατιωτική υποστήριξη και απορρίπτουν κάθε αλλαγή του status quo μέσω βίας.
Η πρόσφατη έγκριση πακέτου εξοπλισμών ύψους άνω των 11 δισ. δολαρίων προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Πεκίνου, το οποίο επέβαλε κυρώσεις σε αμερικανικές αμυντικές εταιρείες και στελέχη τους.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η συχνότητα των κινεζικών ασκήσεων. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγάλης κλίμακας άσκηση το 2025 και την έκτη από το καλοκαίρι του 2022, όταν η επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταϊπέι είχε πυροδοτήσει σοβαρή κρίση. Πολλοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η επαναληπτικότητα αυτών των ελιγμών θα μπορούσε, σε ακραίο σενάριο, να λειτουργήσει ως κάλυψη για μια πραγματική στρατιωτική επιχείρηση.
Το μήνυμα του Πεκίνου ενισχύεται και στο επίπεδο της προπαγάνδας. Ο κινεζικός στρατός έδωσε στη δημοσιότητα αφίσες υψηλού συμβολισμού, που απεικονίζουν αποκλεισμούς θαλάσσιων οδών και «φλεγόμενα βέλη» να πλήττουν την Ταϊβάν, συνοδευόμενα από απειλητικά συνθήματα κατά των «αποσχιστικών δυνάμεων» και κάθε ξένης παρέμβασης.
Σε ένα περιβάλλον όπου Κίνα, ΗΠΑ και Ιαπωνία δοκιμάζουν τα όρια ισχύος και επιρροής στον Ειρηνικό, οι νέες κινεζικές ασκήσεις δεν είναι απλώς στρατιωτική επίδειξη. Αποτελούν πολιτικό μήνυμα υψηλής έντασης – και μια ακόμη υπενθύμιση ότι η Ταϊβάν παραμένει ένα από τα πιο επικίνδυνα ρήγματα της παγκόσμιας γεωπολιτικής.
