Μία από τις πιο εντυπωσιακές και ογκώδεις δομές που έχουν εντοπιστεί ποτέ στο σύμπαν έφερε στο φως μια ερευνητική ομάδα της Οξφόρδης, αποκαλύπτοντας μια λεπτή αλλά τεράστια αλυσίδα 14 γαλαξιών πλούσιων σε υδρογόνο, ενσωματωμένη σε έναν ακόμη μεγαλύτερο κοσμικό νηματοειδή σχηματισμό.
Η δομή αυτή, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 240 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, μοιάζει με μια «ραχοκοκαλιά» μήκους 5,5 εκατομμυρίων ετών φωτός και πλάτους μόλις 117.000 ετών φωτός, ενώ ολόκληρο το νήμα στο οποίο βρίσκεται περιλαμβάνει πάνω από 280 γαλαξίες και εκτείνεται σε περίπου 50 εκατομμύρια έτη φωτός.
Το εύρημα έχει προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πολλές από τις γαλαξιακές «τάσεις περιστροφής» που καταγράφηκαν δεν ακολουθούν την τυχαιότητα που προβλέπουν τα υπάρχοντα μοντέλα. Αντίθετα, φαίνεται ότι τόσο η αλυσίδα των γαλαξιών όσο και ολόκληρο το κοσμικό νήμα περιστρέφονται συντονισμένα, σαν μια τεράστια μηχανή σε αργή, κοσμική κίνηση. Οι γαλαξίες εκατέρωθεν του κεντρικού άξονα κινούνται προς αντίθετες κατευθύνσεις, υποδηλώνοντας ότι το σύνολο της δομής στρέφεται γύρω από τον εαυτό της.
Η επιστημονική ομάδα παρομοίασε το φαινόμενο με τις κούπες του λούνα παρκ: κάθε γαλαξίας μοιάζει με μία περιστρεφόμενη κούπα, όμως ταυτόχρονα ολόκληρη η «πλατφόρμα» —το κοσμικό νήμα— κάνει τη δική της ευρύτερη περιστροφή. Αυτή η διπλή κίνηση δίνει μια σπάνια ματιά στο πώς οι γαλαξίες αποκτούν την στροφορμή τους από τις μεγάλες δομές που τους φιλοξενούν και υποδηλώνει ότι η επιρροή των κοσμικών νημάτων στην εξέλιξη των γαλαξιών είναι μεγαλύτερη ή πιο μακροχρόνια απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα.
Το συγκεκριμένο νήμα φαίνεται να είναι σχετικά νεαρό και ελάχιστα διαταραγμένο, ενώ οι γαλαξίες του βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, πλούσιοι σε υδρογόνο — το απαραίτητο καύσιμο για τη δημιουργία νέων άστρων. Η μελέτη τέτοιων σχηματισμών αποτελεί ουσιαστικά μια αναδρομή στις πρώτες φάσεις της γαλαξιακής εξέλιξης, καθώς λειτουργούν σαν «απολιθώματα» των κοσμικών ροών που τροφοδότησαν τη γέννηση και την κίνηση των γαλαξιών στο παρελθόν.
Η ανακάλυψη κατέστη δυνατή χάρη στα εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα του ραδιοτηλεσκοπίου MeerKAT στη Νότια Αφρική, σε συνδυασμό με οπτικές παρατηρήσεις από το όργανο DESI και τον ψηφιακό ουρανό SDSS. Το αποτέλεσμα αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα στην προσπάθεια κατανόησης της δυναμικής του σύμπαντος και των αόρατων δομών που καθοδηγούν την εξέλιξη των γαλαξιών εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια.
