Οι αστρονόμοι κατέγραψαν για πρώτη φορά στην ιστορία τον σχηματισμό ενός δακτυλιοειδούς συστήματος γύρω από ουράνιο σώμα του Ηλιακού Συστήματος. Το αντικείμενο αυτό είναι ο Χείρων (2060 Chiron), ένα «κενταυρικό» σώμα που κινείται μεταξύ των πλανητών Κρόνου και Ουρανού και συνδυάζει χαρακτηριστικά αστεροειδούς και κομήτη.
Η πρόσφατη ανακάλυψη βασίστηκε σε παρατηρήσεις του Αστεροσκοπείου Pico dos Dias στη Βραζιλία το 2023, οι οποίες ανέδειξαν τέσσερις διακριτούς δακτυλίους και διάχυτο υλικό γύρω από τον Χείρωνα. Οι εσωτερικοί δακτύλιοι βρίσκονται περίπου 273, 325 και 438 χιλιόμετρα από το κέντρο του, ενώ ένας τέταρτος, πιο ασταθής, εντοπίστηκε σε απόσταση 1.400 χιλιομέτρων. Οι δακτύλιοι φαίνεται να αποτελούνται από πάγο νερού και πετρώδη συντρίμμια — πιθανά αποτέλεσμα σύγκρουσης με άλλο ουράνιο σώμα.
Η ιδιαιτερότητα αυτής της ανακάλυψης είναι ότι οι δακτύλιοι του Χείρωνα βρίσκονται ακόμη σε φάση σχηματισμού. Συγκρίνοντας τα δεδομένα του 2023 με προηγούμενες παρατηρήσεις από το 2011, το 2018 και το 2022, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως το σύστημα εξελίσσεται ταχύτατα, γεγονός που τους επιτρέπει να παρακολουθήσουν «ζωντανά» τη δημιουργία ενός δακτυλιοειδούς συστήματος.
«Πρόκειται για ένα δυναμικό σύστημα που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς που διέπουν τη δημιουργία δακτυλίων και δορυφόρων γύρω από μικρά σώματα, με ευρύτερες συνέπειες για τη μελέτη των δίσκων ύλης στο Σύμπαν», τόνισε ο αστρονόμος Μπράγκα Ρίμπας από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας της Παρανά στη Βραζιλία.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι δακτύλιοι του Χείρωνα προσφέρουν μοναδικό παράθυρο στη μετάβαση από ένα αρχικά χαοτικό νέφος συντριμμιών — από εκρήξεις πάγου ή συγκρούσεις — σε ένα σταθερό και οργανωμένο δακτυλιοειδές σύστημα. Ο Χείρων, διαμέτρου περίπου 200 χιλιομέτρων και χρόνου περιφοράς γύρω από τον Ήλιο κοντά στα 50 έτη, αποτελεί έτσι ένα «ζωντανό εργαστήριο» για την εξερεύνηση του πώς γεννιούνται οι δακτύλιοι όχι μόνο γύρω από πλανήτες όπως ο Κρόνος, αλλά και γύρω από μικρότερα σώματα.
Η έρευνα, δημοσιευμένη στο περιοδικό *Astrophysical Journal Letters* στις 14 Οκτωβρίου, υποδεικνύει ότι ο Χείρων μπορεί να αποτελέσει τον «χαμένο συνδετικό κρίκο» στην κατανόηση των φυσικών διαδικασιών που δημιουργούν αυτούς τους θεαματικούς σχηματισμούς στο διάστημα.
