Η μοναξιά των ηλικιωμένων στη Γαλλία έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς μέσα σε οκτώ χρόνια καταγράφηκε αύξηση 150%. Σύμφωνα με την ένωση Les Petits Frères des Pauvres (Οι Μικροί Αδελφοί των Φτωχών), περίπου 750.000 άνθρωποι άνω των 60 ετών βιώνουν σήμερα αυτό που χαρακτηρίζεται ως «κοινωνικός θάνατος», χωρίς καμία ουσιαστική ανθρώπινη επαφή.
Η μελέτη, που εκπονήθηκε από το ινστιτούτο CSA για λογαριασμό της ένωσης, δείχνει ότι τα πρόσωπα αυτά αντιστοιχούν στο 4% των 18 εκατομμυρίων ηλικιωμένων της χώρας. Δεν έχουν επαφή με οικογένεια, φίλους, γείτονες ή κοινωνικές οργανώσεις. Από το 2017, η έρευνα καταγράφει κάθε τέσσερα χρόνια την εξέλιξη της απομόνωσης μέσω τεσσάρων βασικών κύκλων κοινωνικών σχέσεων.
Ο αριθμός των ηλικιωμένων σε «κοινωνικό θάνατο» αυξήθηκε κατά 42% σε σχέση με το 2021, χρονιά που σημαδεύτηκε από την πανδημία. Το 2017 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 300.000, γεγονός που αποτυπώνει τη δραματική κλιμάκωση του φαινομένου.
Η προσωπική μαρτυρία της 83χρονης Μισέλ Σ., πρώην υπεύθυνης επιμόρφωσης, είναι χαρακτηριστική: «Δεν παντρεύτηκα ποτέ και δεν έκανα παιδιά. Ασχολήθηκα πολύ με τους γονείς μου και, όταν πέθαναν, βρέθηκα σε μεγάλη μοναξιά». Η ίδια παραδέχεται ότι βρήκε καταφύγιο στο αλκοόλ, ενώ οι κοινωνικές της επαφές περιορίζονται σε σπάνιες συναντήσεις με μια φίλη και ένα ζευγάρι γειτόνων.
Αντίστοιχα, ο 77χρονος Ντανιέλ Λ. περιγράφει τη δική του εμπειρία απομόνωσης μετά τον θάνατο της συζύγου του το 2021. «Ούτε εγώ ούτε η αδελφή μου έχουμε παιδιά. Οι φίλοι μου έχουν προβλήματα υγείας, τους έχω χάσει», σημειώνει ο πρώην χημικός στον αγροδιατροφικό τομέα.
Η πανδημία και οι κοινωνικοί δεσμοί
Η ένωση επισημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τη ρήξη των κοινωνικών δεσμών κατά τη διάρκεια της κρίσης της Covid-19, εξηγεί τη ραγδαία αύξηση της απομόνωσης. Πολλοί ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα οι πιο ευάλωτοι, δεν κατάφεραν να επανέλθουν στις προγενέστερες συνήθειές τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο ηλικιωμένοι δεν βλέπουν ποτέ ή σχεδόν ποτέ τα παιδιά και τα εγγόνια τους, έναντι μόλις 470.000 το 2017. Επιπλέον, 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν καθόλου απογόνους.
Κίνδυνοι για την ψυχική υγεία
Η απομόνωση αυτή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Το ποσοστό των αυτοκτονιών στις ηλικίες 85-94 ετών ανήλθε το 2022 σε 35,2 ανά 100.000 κατοίκους, ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Παράγοντες όπως η απουσία στενών οικογενειακών δεσμών, η αδυναμία χρήσης του διαδικτύου, τα χαμηλά εισοδήματα και η απώλεια αυτονομίας ενισχύουν τον κίνδυνο για «κοινωνικό θάνατο», προειδοποιεί η οργάνωση.
