Στα αχαρτογράφητα βάθη του Ειρηνικού Ωκεανού, εκεί όπου η σκοτεινή σιωπή και οι ακραίες πιέσεις δοκιμάζουν τα όρια της ζωής, οι επιστήμονες έφεραν στο φως τρία νέα είδη σαλιγκαρόψαρων. Το πιο εντυπωσιακό από αυτά, το «καρουμπαλιασμένο» σαλιγκαρόψαρο (Careproctus colliculi), παρατηρήθηκε για πρώτη φορά το 2019 από ερευνητές του MBARI (Monterey Bay Aquarium Research Institute), όταν η κάμερα ενός τηλεχειριζόμενου οχήματος κατέγραψε την κίνηση ενός μικροσκοπικού, ροζ ψαριού σε βάθος πάνω από 3.200 μέτρων.

Η μορφή του, με το στρογγυλό κεφάλι, τα μεγάλα μάτια και το ιδιαίτερο «καρουμπαλιασμένο» δέρμα, δεν έμοιαζε με κανένα καταγεγραμμένο είδος. Χρειάστηκαν σχολαστικές αναλύσεις μορφολογίας, γενετικής και τρισδιάστατης απεικόνισης για να επιβεβαιωθεί πως επρόκειτο για ένα ολόκληρα νέο είδος, το οποίο μέχρι σήμερα έχει εντοπιστεί μία και μοναδική φορά.

Η ανακάλυψη ήρθε μέσα από συνεργασία του MBARI με ερευνητές του Πανεπιστημίου SUNY Geneseo στη Νέα Υόρκη, του Πανεπιστημίου της Μοντάνα και του Πανεπιστημίου της Χαβάης. Οι ομάδες αυτές περιέγραψαν συνολικά τρία νέα είδη: το ροζ «καρουμπαλιασμένο» σαλιγκαρόψαρο, το «σκούρο» σαλιγκαρόψαρο (Careproctus yanceyi) με κατάμαυρο σώμα και στρογγυλό κεφάλι, και το «κομψό» σαλιγκαρόψαρο (Paraliparis em), με μακρύ, λεπτό σώμα και χαρακτηριστικά σαγόνια.

Τα σαλιγκαρόψαρα ανήκουν στην οικογένεια Liparidae και συναντώνται από τα ρηχά παράκτια νερά μέχρι τις πιο βαθιές θαλάσσιες τάφρους του πλανήτη. Οι περισσότεροι εκπρόσωποι έχουν μαλακό, ζελατινώδες σώμα και σε ορισμένες περιπτώσεις διαθέτουν έναν ειδικό δίσκο στην κοιλιά, που τους επιτρέπει να προσκολλώνται σε βράχους ή ακόμη και σε καβούρια του βυθού. Ο βαθύτερα ζωντανός οργανισμός που έχει καταγραφεί ποτέ είναι ένα σαλιγκαρόψαρο. Η ικανότητά τους να αντέχουν σε περιβάλλοντα με συντριπτική πίεση, παγερά νερά και απόλυτο σκοτάδι προκαλεί θαυμασμό στην επιστημονική κοινότητα.

«Η βαθιά θάλασσα φιλοξενεί μια εκπληκτική ποικιλία οργανισμών και έναν απίστευτο πλούτο προσαρμογών. Το να ανακαλύπτουμε τρία νέα είδη μάς υπενθυμίζει πόσα ακόμη δεν γνωρίζουμε για τον πλανήτη μας», τονίζει η ερευνήτρια Μακένζι Γκέρινγκερ από το SUNY Geneseo.

Το MBARI, με πάνω από τρεις δεκαετίες αδιάκοπης έρευνας σε περιοχές όπως το Station M –σημείο αναφοράς με πολύχρονα δεδομένα για τις αβυσσαλέες οικολογικές κοινότητες– έχει συμβάλει καθοριστικά στην κατανόηση του βυθού και των κινδύνων που τον απειλούν. Από την κλιματική αλλαγή έως την απειλή της θαλάσσιας εξόρυξης, οι προκλήσεις για τα ανεξερεύνητα οικοσυστήματα γίνονται ολοένα και πιο έντονες.

Η ανακάλυψη του « γεμάτου καρούμπαλα» σαλιγκαρόψαρου, μαζί με τα δύο ακόμη νέα είδη, δεν είναι μόνο μια επιστημονική επιτυχία· είναι και ένα μήνυμα για την ανάγκη προστασίας του μεγαλύτερου αλλά και λιγότερο γνωστού βιότοπου της Γης: των απέραντων, μυστηριωδών και εύθραυστων ωκεάνιων βαθέων νερών.