Παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαπέλυσαν, τη νύχτα της 22ας Ιουνίου, σφοδρούς βομβαρδισμούς σε τρεις βασικές εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος — Fordow, Natanz και Isfahan — δεν καταγράφηκαν αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας από την αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ για την πυρηνική ενέργεια (ΑΙΕΑ). Το γεγονός αυτό προκάλεσε εύλογες απορίες: πώς είναι δυνατόν να βομβαρδίζονται πυρηνικοί στόχοι χωρίς σημαντική ραδιενεργή ρύπανση;

Υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις. Η ιταλική «Κοριέρε» έδωσε μερικές. Καταρχάς, οι ιρανικές αρχές δήλωσαν πως οι εγκαταστάσεις δεν καταστράφηκαν πλήρως, όπως υποστηρίζουν οι ΗΠΑ, αλλά υπέστησαν περιορισμένες ζημιές. Το επίκεντρο της διαφωνίας βρίσκεται κυρίως στο Fordow, με το Ιράν να επιμένει ότι οι ζημιές είναι ελεγχόμενες, αφήνοντας να εννοηθεί πως το κρίσιμο πυρηνικό υλικό είχε ήδη απομακρυνθεί ή προστατευτεί.

Η ΑΙΕΑ από την πλευρά της επιβεβαίωσε πως, τουλάχιστον στο Isfahan, επλήγησαν έξι επιπλέον κτήρια (εκτός των τεσσάρων που είχαν ήδη υποστεί ζημιές), τα οποία όμως δεν περιείχαν πυρηνικό υλικό ή μόνο μικρές ποσότητες φυσικού ή χαμηλού εμπλουτισμού ουρανίου. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα ραδιενεργού μόλυνσης περιορίζεται μόνο στους χώρους που επλήγησαν άμεσα και όχι στο ευρύτερο περιβάλλον.

Ένα επιπλέον στοιχείο που ενισχύει αυτή την εκδοχή είναι η παρατήρηση, μέσω δορυφορικών εικόνων, έντονης κινητικότητας κοντά στις εγκαταστάσεις του Fordow, της Natanz και του Isfahan μεταξύ 19 και 20 Ιουνίου. Φωτογραφίες από την εταιρεία Maxar Technologies δείχνουν εκσκαφείς και μεγάλα φορτηγά στην περιοχή, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή μεταφορά υλικών, είτε για προστασία, είτε για απομάκρυνση ουρανίου ενόψει ενός επικείμενου πλήγματος. Η ιρανική κρατική υπηρεσία Mehr υποστήριξε ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο είχε προληπτικά μεταφερθεί σε ασφαλές σημείο.

Απειλή οι χημικές ουσίες

Επιπλέον, όπως εξηγούν ειδικοί αναλυτές, οι βομβαρδισμοί σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου δεν έχουν την ίδια επικινδυνότητα με πλήγματα σε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Η βασική απειλή εδώ δεν είναι η ραδιενέργεια αλλά οι χημικές ουσίες — κυρίως το UF6 (εξαφθοριούχο ουράνιο). Όταν αυτό έρθει σε επαφή με την υγρασία του αέρα, δημιουργεί τοξικά χημικά. Ανάλογα με τους ανέμους, αυτές οι ουσίες μπορεί να παραμείνουν κοντά στο έδαφος ή να διασκορπιστούν ευρύτερα. Στην περίπτωση του Fordow, που βρίσκεται βαθιά υπόγεια, ο κίνδυνος αυτής της χημικής διαρροής μειώνεται σημαντικά.

Τέλος, ο καθηγητής Simon Bennett του Πανεπιστημίου του Λέστερ υπενθυμίζει ότι τέτοιες εγκαταστάσεις είναι κατασκευασμένες ώστε να «θάβονται» κάτω από τεράστιες ποσότητες τσιμέντου, βράχου και εδάφους, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τον κίνδυνο εξωτερικής μόλυνσης.

Συμπερασματικά, η απουσία ραδιενεργής διαρροής οφείλεται κυρίως στην απουσία σημαντικού πυρηνικού υλικού στα κτήρια που επλήγησαν, στην πιθανή εκκένωσή τους πριν από την επίθεση και στην υποδομή τους που σχεδιάστηκε για να περιορίσει κινδύνους σε περίπτωση καταστροφής.