Πρόσφατα, μία από τις πιο δημοφιλείς «φιγούρες» των VTuber (Virtual YouTubers) στον κόσμο,  η Gawr Gura, ανακοίνωσε επίσημα την αποχώρησή της από τη σκηνή, επικαλούμενη προβλήματα συνεργασίας με το πρακτορείο της, Cover Corp. Η απόφαση αυτή προκάλεσε θλίψη στους εκατομμύρια θαυμαστές της, οι οποίοι δεν συνδέθηκαν μόνο με το εικονικό «κορίτσι – καρχαρία», αλλά και με τη φωνή, την προσωπικότητα και την ξεχωριστή παρουσία της από το 2020 που εμφανίστηκε κι αποτέλεσε ορόσημο για την εξάπλωση της κουλτούρας του VTube.

Οι VTubers αποτελούν μια ψηφιακή επανάσταση στην ψυχαγωγία. Είναι εικονικοί χαρακτήρες, συχνά σχεδιασμένοι σε στυλ «anime» (άνιμε, ιαπωνικά κινούμενα σχέδια), που ελέγχονται από πραγματικούς δημιουργούς μέσω τεχνολογίας παρακολούθησης προσώπου και σώματος, «animation» και «motion capture». Μέσω «livestreams» σε πλατφόρμες όπως το YouTube και το Twitch, τραγουδούν, παίζουν παιχνίδια, συζητούν και συνδέονται με τεράστιο κοινό – χωρίς ποτέ να εμφανίζουν το αληθινό τους πρόσωπο.

Η κοινότητα των VTubers ξεκίνησε από την Ιαπωνία, αντλώντας στοιχεία από την κουλτούρα των «ειδώλων» της χώρας. Πλέον έχει εξελιχθεί σε παγκόσμιο φαινόμενο, με πρακτορεία όπως η Cover Corp να ηγούνται της επέκτασης στην παγκόσμια αγορά. Οι σχέσεις των θαυμαστών με τους VTubers είναι συχνά παρακοινωνικές – μια ιδιότυπη μορφή σύνδεσης με τους ανθρώπους πίσω από τα άβαταρ.

Η εκτόξευση της δημοτικότητας των VTubers αντικατοπτρίζεται και στην έκθεση «YouTube: Πολιτισμός και Τάσεις»: πάνω από 300 VTubers κατέγραψαν περισσότερες από 15 δισεκατομμύρια προβολές μέσα στο έτος, εκ των οποίων 1 δισεκατομμύριο προήλθαν από τις ΗΠΑ. Η έκθεση αναδεικνύει την ελκυστικότητα του VTube: επιτρέπει δημιουργικότητα και άμεση επαφή με το κοινό, χωρίς να θυσιάζεται η ανωνυμία ή η ιδιωτικότητα.

Η επιτυχία των VTubers οφείλεται στην ικανότητά τους να συνδυάζουν την αισθητική του «anime» με τη διαδραστικότητα του livestreaming, μιλώντας κατευθείαν στη νεανική κουλτούρα των gamers. Ονόματα όπως Hatsune Miku, Sakura Miko και Code Miko έχουν εξελιχθεί σε παγκόσμια «brand», ενώ η καθημερινή δημιουργία περιεχομένου μέσα από πλατφόρμες όπως το Roblox και το VRChat δίνει νέα διάσταση στην έννοια του «εικονικού ψυχαγωγού».

Οι τεχνολογικές εξελίξεις – από την τεχνητή νοημοσύνη έως τη βελτιωμένη καταγραφή κίνησης – οδηγούν το είδος προς το mainstream. Περισσότερο από το 57% των ατόμων ηλικίας 14-44 ετών παρακολούθησαν περιεχόμενο VTuber τον τελευταίο χρόνο, επιβεβαιώνοντας τη γενεαλογική δυναμική της τάσης. Οπως δήλωσε ο CEO της Cover Corp, Motoaki Tanigo, στην Japan Times, «οι θαυμαστές δεν ενδιαφέρονται για την τεχνητή νοημοσύνη – θέλουν να υποστηρίξουν πραγματικούς καλλιτέχνες με ταλέντο». Η παρουσία των VTubers έχει φτάσει και στον πραγματικό κόσμο. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα μπέιζμπολ των Los Angeles Dodgers η Gura και άλλοι χαρακτήρες της Cover εμφανίστηκαν σε οθόνες, merch και χάρτινα κοψίματα, με την Gura να γίνεται viral ερμηνεύοντας το Take Me Out to the Ball Game. Το γεγονός αυτό δείχνει πώς το VTube διασταυρώνεται με την παραδοσιακή ψυχαγωγία – ακόμη και με το μπέιζμπολ, ένα άθλημα με τεράστια βάση στην Ιαπωνία.

Η Cover Corp δεν σταματά εκεί: με το άνοιγμα γραφείων στο Λος Αντζελες (Cover USA) και τη συμμετοχή σε anime συνέδρια και συναυλίες, η εταιρεία φιλοδοξεί να ενισχύσει την παρουσία της στην αγγλόφωνη αγορά.

Η αποχώρηση της Gawr Gura είναι, για πολλούς, το τέλος μιας εποχής. Ωστόσο, οι VTubers δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης. Με την εξάπλωση της Cover στις ΗΠΑ και τη συμμετοχή σε φεστιβάλ και συναυλίες, η στρατηγική είναι σαφής: επέκταση πέρα από την παραδοσιακή anime βάση, προς ένα πιο ευρύ, διεθνές κοινό.

Το VTube από περιθωριακή υποκουλτούρα μετατρέπεται σε μόδα. Και αν η Gura άνοιξε τον δρόμο, η νέα γενιά των  VTubers θα είναι αυτή που θα χτίσει το μέλλον της εικονικής ψυχαγωγίας.

Ο Στέλιος Παπαθανασόπουλος είναι καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Τελευταία Νέα