Μήπως γινόμαστε λίγο άδικοι με τον Βασίλη Κικίλια; Αναφέρομαι στις επικρίσεις εκλεκτών συναδέλφων για τις πρόσφατες αντιευρωπαϊκές δηλώσεις που έκανε ο υπουργός, και μάλιστα σε ύφος ανοίκειο, για να μην πω αγοραίο, εξαιτίας των οποίων τον χαρακτήρισαν «ευρωσκεπτικιστή». Λυπάμαι που θα διαφωνήσω μαζί τους, αλλά ο κ. Κικίλιας δεν είναι ευρωσκεπτικιστής, για τον λόγο ότι ο συγκεκριμένος όρος, όπως δείχνει και η ετυμολογία του, βασίζεται στην έννοια της σκέψης. Διαφορετική είναι η περίπτωση του κ. Κικίλια. Κατά τη γνώμη μου, στο ξέσπασμα του υπουργού κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης αυτό που διαπιστώνουμε είναι η επίδραση του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ είναι ένας άνθρωπος που δεν διαβάζει ποτέ. Μαθαίνει ό,τι μαθαίνει τέλος πάντων ακούγοντας από τους άλλους, μέχρι του σημείου που εξαντλείται το ενδιαφέρον του και βαριέται. Κανείς δεν έχει αποδώσει καλύτερα αυτή την όψη της προσωπικότητάς του από τον Στιβ Μπάνον, τον ιδεολογικό γκουρού του τραμπισμού, γι’ αυτό άλλωστε η συγκεκριμένη περιγραφή του Τραμπ έχει περιληφθεί και στο βιβλίο του Μάικλ Γουλφ («Fire and Fury») και στο βιβλίο του Μπομπ Γούντγουορντ («Fear»), βιβλία που πραγματεύονται την περίοδο 2016-2018 της πρώτης προεδρικής θητείας του Ντόναλντ. «Ο Τραμπ», λέει ο Μπάνον, «είναι ο τύπος που ποτέ δεν πήγαινε στα μαθήματα. Ποτέ δεν πήρε τον κατάλογο της ύλης, ποτέ δεν κράτησε σημειώσεις. Τη νύχτα πριν από τις εξετάσεις, επιστρέφει τα μεσάνυχτα από τη φοιτητική λέσχη, βάζει να ετοιμάζεται ένα δοχείο καφές, παίρνει τις σημειώσεις σου, απομνημονεύει ό,τι προλαβαίνει, πηγαίνει το πρωί στις εξετάσεις και παίρνει ένα C. Κι αυτό του φτάνει, γιατί εκείνο που θέλει είναι να γίνει εκατομμυριούχος».
Παρ’ όλα αυτά, ο Τραμπ πάντα έχει άποψη για σύνθετα θέματα, τα οποία δεν κατέχει, και μάλιστα για πολλά από αυτά εδραία και αμετακίνητη. Και επειδή είναι πρόεδρος, οι χειριστές των θεμάτων και οι ειδικοί υποχρεώνονται να συμμορφωθούν. Στο βιβλίο του Γούντγουορντ, που αναφέρω παραπάνω, βλέπουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής διαχείρισης στον Λευκό Οίκο αφιερωνόταν στην προσπάθεια να βρεθεί μια γλώσσα που θα εκφράζει τον πρόεδρο και τις προκαταλήψεις του, ενώ συγχρόνως θα περνά τη θέση του διπλωματικού και πολιτικού κατεστημένου. Αυτά τότε. Σήμερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Τραμπ θα είναι χειρότερος, διότι στον απλοϊκό κόσμο του, όπου υπάρχουν μόνο νικητές και ηττημένοι, ο νικητής τα παίρνει όλα, επομένως έχει δίκιο σε όλα. Αυτό το παράδειγμα όμως, ιδίως επειδή έρχεται από τόσο ψηλά, ενθαρρύνει και άλλους να μιλήσουν για πράγματα που δεν τα ξέρουν καλά. Σου λέει, δεν βλέπεις πώς το κάνει εκείνος και του βγαίνει; Αρα, δεν χρειάζεται να το ψειρίσεις το θέμα, πες τη γνώμη σου τσεκουράτα και θα κερδίσεις! Στην προσέγγιση αυτή, η γνώση θεωρείται ως ένα συρματόπλεγμα, που το απλώνουν εκείνοι οι οποίοι θέλουν να διαχειρίζονται τα κρίσιμα θέματα μόνοι τους και μεταξύ τους.
Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ισχυρίζομαι ότι ο κ. Κικίλιας είναι παρόμοιος με τον πρόεδρο Τραμπ – άλλωστε, είναι πασίγνωστο ότι ο κ. Κικίλιας είναι γιατρός. Υποστηρίζω, όμως, ότι το παράδειγμα του Τραμπ απελευθερώνει τον κ. Κικίλια (και άλλους, δεν έχω αμφιβολία) από τα δεσμά της άγνοιας, αλλά και από τα δεσμά της ευπρέπειας του ύφους. Το αποδεικνύει, νομίζω, η επίμαχη δήλωση του υπουργού, την οποία παραθέτω: «Οι δήθεν ανθρωπιστές, που είναι βολεμένοι στα σαλέ τους βόρεια της Ελβετίας, της Αυστρίας και της Γερμανίας, να μαζευτούν. Δεν θα δεχτούμε από κανέναν να μας κουνάει το δάχτυλο, όταν οι πολιτικές τους έχουν αποτύχει παταγωδώς, όταν τους κράζουν πολιτικά οι αγρότες για την πρωτογενή παραγωγή, τους κυνηγάνε όλοι από τη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, όταν δεν υπάρχει ανάπτυξη στην Ευρώπη σε σχέση με τον ρυθμό που τρέχουν η Κίνα και η Αμερική, και δεν είναι ικανοί να χωρίσουν δυο γαϊδάρων άχυρα και να βοηθήσουν τους λαούς της Ευρώπης».
(Να επισημάνω, αν μου επιτρέπει ο υπουργός, ότι, μια και τα έβαλε με την Ευρώπη, όφειλε να πει κάτι και για το Σχίσμα του 1054 και για τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204…)
Τι σημαίνει αυτό το ξέσπασμα αγανάκτησης του κ. Κικίλια; Οτι δεν γνωρίζει ή δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση και τι κάνει. Διότι από τη μια θέλει κοινωνική πολιτική, ενισχύσεις και επιδοτήσεις, από την άλλη θέλει ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη ανάλογη της Κίνας και των ΗΠΑ! Ετσι καταλήγει να ακυρώνει την κριτική του, επειδή είναι ασυνάρτητη, και στο τέλος το μόνο που μένει είναι ο θυμός του.