Το παρασκήνιο για τα F-16: Υπέγραψε ο Ερντογάν για τη Σουηδία

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε χθες το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, μετά την επικύρωση του σχετικού νομοσχεδίου από την Εθνοσυνέλευση, το βράδυ της περασμένης Τρίτης. Λίγο αργότερα, το διάταγμα δημοσιεύτηκε στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και έτσι, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, τέθηκε σε ισχύ ο νόμος. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πληροφορίες, η Αθήνα έχει κλειδώσει την αγορά των F-35 και κύριος ελληνικός στόχος πλέον είναι να σταλεί μια επιστολή από τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν προς το Κογκρέσο, η οποία θα εξασφαλίζει ότι τα F-16 που θα πάρει η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιηθούν για επιθετικούς σκοπούς.

Ο σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον χαιρέτισε την εξέλιξη με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter): «Χαιρετίζουμε την έγκριση από την Τουρκία της επικύρωσης του πρωτοκόλλου για την προσχώρηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Με αυτήν επιτυγχάνεται ένα σημαντικό ορόσημο στην πορεία ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», έγραψε. Τώρα αυτό που μένει είναι να σταλεί το πρωτόκολλο στην Ουάσιγκτον – καθώς, βάσει συνθηκών, οι ΗΠΑ είναι ο θεματοφύλακας των πρωτότυπων πρωτοκόλλων ένταξης όλων των κρατών-μελών από την ίδρυση του ΝΑΤΟ μέχρι σήμερα. Πλέον όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, εκτός από την Ουγγαρία, έχουν επικυρώσει την αίτηση της Σουηδίας για ένταξη στη στρατιωτική συμμαχία, που προκλήθηκε από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Λίγο πριν απ’ την υπογραφή από τον πρόεδρο Ερντογάν, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αγκυρα Τζεφ Φλέικ εμφανίστηκε ιδιαίτερα αισιόδοξος όσον αφορά την έγκριση της επίμαχης συμφωνίας για τα μαχητικά F-16, που περιλαμβάνει την αγορά 40 καινούργιων και τον εκσυγχρονισμό 79, συνολικής αξίας 20 δισ. δολαρίων. Αφησε να εννοηθεί ότι είναι πιθανό να μη χρειαστεί καν ψηφοφορία στο Κογκρέσο, από τη στιγμή που αυτό παραλάβει το επίσημο αίτημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει στείλει επιστολή στο Κογκρέσο, ενημερώνοντάς το ότι προτίθεται να καταθέσει το επίσημο αίτημα. Στη συνέχεια, εκτός και αν το Κογκρέσο προβάλλει αντίρρηση, η πώληση προχωρά. Δεν είναι πιθανό να δούμε μια ψηφοφορία στο Κογκρέσο, δεν χρειάζεται. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει διαφωνία», ανέφερε.

Το σίγουρο είναι πως οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών και οι δηλώσεις του Φλέικ και άλλων αξιωματούχων από τις δύο χώρες επιβεβαιώνουν το δούναι και λαβείν μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας, στο πλαίσιο του οποίου επί ενάμιση και πλέον χρόνο, η μία έπαιξε το «χαρτί» των F-16 και η άλλη της έγκρισης ή μη της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με τη Σουηδία. Παρ’ όλα αυτά, η διαφαινόμενη οριστικοποίηση της συμφωνίας για τα F-16 δεν σημαίνει πως εξαλείφθηκαν όλα τα σημεία τριβής. Και πώς θα μπορούσαν, άλλωστε, όταν υπάρχει το ζήτημα των στενών σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία, η σύγκρουση του Ερντογάν με το Ισραήλ και τον Νετανιάχου και η στήριξή του στη Χαμάς, καθώς και το ζήτημα των Κούρδων της Συρίας, που αποτελούν συμμάχους των Αμερικανών.

Το αγκάθι της Ουγγαρίας

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι τυπικά τουλάχιστον, δεν έχουμε φτάσει στο «τέλος του δρόμου» στην υπόθεση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Κι αυτό διότι εξακολουθεί να υπάρχει το «αγκάθι» της Ουγγαρίας, του μοναδικού πλέον από τα 31 κράτη-μέλη της Συμμαχίας που δεν έχει εγκρίνει το πρωτόκολλο. Αν και ο πρωθυπουργός της, Βίκτορ Ορμπαν, δηλώνει ότι στηρίζει ένθερμα τη διεύρυνση και με την τελευταία σκανδιναβική χώρα, ο πρόεδρος της Βουλής – στην οποία διαθέτει πλειοψηφία το κόμμα του, το Fidesz– δήλωσε πως «δεν υπάρχει ιδιαίτερη βιασύνη», ούτε υφίσταται «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για να επιταχύνει τη διαδικασία. Αναλυτές σημειώνουν, μάλιστα, ότι δεν αποκλείεται η Βουδαπέστη να επιδιώκει επίσης να αποκομίσει κάποια ανταλλάγματα. Ο πρωθυπουργός της Σουηδίας, Ουλφ Κρίστερσον, πρότεινε με επιστολή του στον Ορμπαν να συναντηθούν σε διμερές επίπεδο την ερχόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της ΕΕ.

Θέμα χρόνου η έγκριση για τα F-35

Θέμα χρόνου είναι, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η επίσημη επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την έγκριση πώλησης των F-35 στην Ελλάδα – «ένα τεκμηριωμένο αίτημα απολύτως ώριμο να εγκριθεί», όπως έλεγε ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν από 15 μέρες –, με τις ίδιες πηγές να θέτουν άλλον έναν βασικό άξονα στις σχέσεις Αθήνας και Ουάσιγκτον σε ό,τι αφορά τους εξοπλισμούς.

Στον απόηχο των εξελίξεων με την επιστολή του Τζο Μπάιντεν προς το Κογκρέσο για τα F-16 που θέλει η Τουρκία, η Ελλάδα προβάλλει τη σημασία να διασφαλίσει ότι τα μαχητικά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν εναντίον της χώρας μας. Ελληνικός στόχος είναι συνεπώς μια επιστολή του Αντονι Μπλίνκεν προς το Κογκρέσο που θα εξασφαλίζει ότι τα αεροπλάνα δεν θα χρησιμοποιηθούν για επιθετικούς σκοπούς.

Από την Αθήνα τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση ουδείς μπορεί να μπλοκάρει την πώληση αμυντικών εξοπλισμών από τις ΗΠΑ – όπως το πακέτο προς την Τουρκία. Στο μεταξύ, επί αμερικανικού εδάφους αναμένεται να βρεθεί ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης για συνάντηση με τον Μπλίνκεν στις 9 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο της έναρξης του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ.

Σε ό,τι αφορά τα F-35, κυβερνητικές πηγές επαναλαμβάνουν το μήνυμα που μετέφερε το Μαξίμου μετά την πρόσφατη συνάντηση Μητσοτάκη και Μπλίνκεν στα Χανιά: ότι η Ελλάδα θα λάβει αυτά που έχουν συμφωνηθεί «ως αξιόπιστος εταίρος και σύμμαχος». Στην ίδια κατεύθυνση ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ερωτηθείς για τις εξελίξεις με την επιστολή Μπάιντεν, είπε ότι «δεν ετεροκαθορίζεται» η ελληνοαμερικανική συμφωνία «από τα προγράμματα μεταξύ των ΗΠΑ και ενός άλλου κράτους».