Σε αναζήτηση νέων φίλων βρίσκεται η Αρμενία καθώς οι συμφωνίες που έχει με τον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ), που είναι κάτι σαν το αντίστοιχο ΝΑΤΟ των πρώην σοβιετικών χωρών, δεν φαίνεται να της παρέχει επαρκή υποστήριξη στην αντιπαράθεσή της με το Αζερμπαϊτζάν. Την περασμένη εβδομάδα η Αρμενία κατήγγειλε ότι στρατιωτικές δυνάμεις της γειτονικής χώρας παραβίασαν τα σύνορά της καταλαμβάνοντας θέσεις στις περιφέρειες Σιουνίκ και Γκεχαρκουνίκ. Ενώ η Γαλλία και άλλες χώρες που δεν θεωρούνται στρατηγικοί σύμμαχοι της Αρμενίας αντέδρασαν άμεσα, δηλώνοντας στήριξη στην Αρμενία, ο ΟΣΣΑ υπέδειξε παθητική στάση κινητοποιώντας ορισμένους μηχανισμούς μόνο μετά την ολοκλήρωση του επίσημου αιτήματος της Αρμενίας προς αυτόν.

Η νέα ένταση ξεκίνησε στις 12 Μαΐου με την προώθηση των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν μέχρι 3,5 χιλιόμετρα εντός της Αρμενίας και την κατάληψη θέσεων γύρω από τη «Μαύρη λίμνη». Το Αζερμπαϊτζάν υποστήριξε ότι η μετακίνηση του στρατού έχει να κάνει με οριοθέτηση συνόρων, μια διαδικασία που δεν είχε γίνει επίσημα μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ και τον πόλεμο ανάμεσα στις δύο χώρες το 1994. Ακόμα, υποστήριξε ότι η οριοθέτηση δεν μπορούσε να γίνει νωρίτερα στο συγκεκριμένο κομμάτι λόγω καιρικών συνθηκών. Η διαδικασία δυσχεραίνεται καθώς η κάθε μια από τις πλευρές παρουσιάζει γεωγραφικούς χάρτες που έχουν αποκλίσεις μεταξύ τους. Στις 14 Μαΐου ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποστήριξε δημόσια την Αρμενία και κάλεσε το Αζερμπαϊτζάν να αποσύρει τα στρατεύματά του.

Οπως εκτιμά μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Ρουμπέν Μεχραμπιάν, αναλυτής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων και Ασφάλειας της Αρμενίας, μια ξεκάθαρη δήλωση της Ρωσίας και του ΟΣΣΑ υπέρ της Αρμενίας και της εφαρμογής των συμφωνηθέντων ανάμεσα σε Αρμενία – Αζερμπαϊτζάν – Ρωσία αρκούσε για να τερματιστεί άμεσα η κρίση. Μια τέτοια δήλωση ωστόσο δεν έγινε.

Πράξη επιθετικότητας

«Μετά από μια εβδομάδα είδαμε ότι τόσο από την πλευρά της Ρωσίας όσο και από την πλευρά του ΟΣΣΑ, που ουσιαστικά ελέγχεται από τη Ρωσία, δεν υπάρχει κάποια εκτίμηση της κατάστασης, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ευθεία πράξη επιθετικότητας κατά της Αρμενίας» σχολιάζει ο αναλυτής προσθέτοντας ότι την ίδια ώρα τις θέσεις της Αρμενίας υποστήριξαν οι ΗΠΑ, το Ιράν και η Ινδία, ενώ η Γαλλία άφησε επιπλέον ανοιχτό και το ενδεχόμενο παροχής στρατιωτικής βοήθειας.

Ερμηνεύοντας τη στάση της Ρωσίας, ο Μεχραμπιάν εκτιμά ότι αυτή οφείλεται κατ’ αρχάς στο γεγονός ότι για τη Μόσχα, οι σχέσεις με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είναι πιο πολύτιμες από τις σχέσεις με την Αρμενία. «Παράλληλα, όμως, οφείλεται και στο γεγονός ότι η Ρωσία θέλει τον έλεγχο της διασύνδεσης του Αζερμπαϊτζάν με το Ναχιτσεβάν και της μελλοντικής διασύνδεσης του Αζερμπαϊτζάν με την Τουρκία. Παράλληλα, η Ρωσία φαίνεται να προωθεί το προσωπικό της όραμα για το μέλλον της περιοχής και για να το πετύχει χρειάζεται τον έλεγχο της Αρμενίας, συμπεριλαμβανόμενου και του ελέγχου της πολιτικής και της επικοινωνιακής κατάστασης» εκτιμά ο Μεχραμπιάν.

Οπως υποστηρίζει, οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν όσον αφορά την αδράνεια του ΟΣΣΑ αλλά και τη στήριξη – έστω σε επίπεδο δηλώσεων – από χώρες που θεωρητικά δεν είναι σύμμαχοι της χώρας, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Αρμενία θα πρέπει να θεωρεί τον εαυτό της ελεύθερη όσον αφορά τις δεσμευτικές υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη συμμετοχή της στον ΟΣΣΑ. Υποχρεώσεις που, όπως λέει, περιορίζουν τις σχέσεις της χώρας με τον έξω κόσμο. Ο Μεχραμπιάν υποστηρίζει ότι αυτή η άποψη απασχολεί πολύ έντονα την κοινή γνώμη της χώρας του.

Η Αρμενία φαίνεται ότι δεν σκοπεύει να εμπλακεί σε μια νέα στρατιωτική αντιπαράθεση με το Αζερμπαϊτζάν μετά την ήττα που υπέστη το περασμένο φθινόπωρο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και κινητοποιεί όλα τα διπλωματικά μέσα που διαθέτει στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης της νέας έντασης. Εκτός από τη στρατιωτική υπεροχή του Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία βρίσκεται σε έντονη προεκλογική περίοδο και ενδεχόμενες απώλειες στρατιωτών και άμαχου πληθυσμού είναι το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Νικόλ Πασινιάν.