Πόσο εγκληματική είναι η διαφθορά όταν εντάσσεται σε ένα φαύλο σύστημα; Αυτό είναι το κεντρικότερο ερώτημα που θέτει το The Scheme, το νέο ντοκιμαντέρ της HBO. Μέσα σε δύο ώρες, μαθαίνουμε όλα τα παρασκήνια ενός τεράστιου σκανδάλου δωροδοκίας, που ταρακούνησε τον κολεγιακό αθλητισμό στις ΗΠΑ το 2017, στιγματίζοντας παίκτες και προπονητές. Με την υπόθεση να ξετυλίγεται μέσα από τα μάτια του κεντρικού κατηγορούμενου, εκτός από τις εξωφρενικές – συχνά σχεδόν κωμικές – λεπτομέρειές της, το ντοκιμαντέρ μας θυμίζει ότι τα πράγματα στη ζωή σπανίως είναι άσπρα ή μαύρα. Στο τέλος του The Scheme, το οποίο μπορούμε να παρακολουθήσουμε αποκλειστικά στο Vodafone TV, δυσκολευόμαστε να αποφασίσουμε αν ο ένοχος είναι ο «πρωταγωνιστής» μας, το NCAA (ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για το κολεγιακό μπάσκετ στις ΗΠΑ) ή το ίδιο το FBI.

Ένα εγγενώς άδικο σύστημα

Ακούγοντας κανείς για πρώτη φορά τι προβλέπει ο κολεγιακός αθλητισμός των ΗΠΑ για τους παίκτες του, είναι δύσκολο να μην σοκαριστεί. Μια ολόκληρη αθλητική βιομηχανία, το NCAA, η οποία κερδίζει 1 δισεκατομμύριο δολάρια (!) στο μεγαλύτερο τουρνουά της χρονιάς, το March Madness, δεν πληρώνει τους παίκτες της ούτε ένα cent. Η αιτιολόγηση πίσω από αυτό; Το κολεγιακό μπάσκετ θεωρείται ερασιτεχνικό. Οι παίκτες είναι πρώτα από όλα φοιτητές, και σε καμία περίπτωση επαγγελματίες. Έτσι, αντί για χρήματα, αποζημιώνονται με τη μορφή υποτροφιών, πολλές φορές στα ακριβότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας.

Αν ο διακανονισμός δεν ακούγεται τόσο άσχημος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή η «ερασιτεχνική» ενασχόληση με τον αθλητισμό, έχει πολύ… επαγγελματικά χαρακτηριστικά. Οι φοιτητές – αθλητές κάνουν πολύωρες καθημερινές προπονήσεις, ταυτόχρονα παρακολουθούν τα μαθήματα της σχολής τους και, φυσικά, στο τέλος της ημέρας, είναι απίθανο να έχουν το κουράγιο να ασχοληθούν με τις εργασίες και το διάβασμα που τους έχει ανατεθεί. Για αυτό και ιστορικά, ο κολεγιακός αθλητισμός έχει σημαδευτεί από μια σειρά από σκάνδαλα, με πανεπιστήμια να δημιουργούν ψεύτικα μαθήματα, μόνο και μόνο για να μπορέσουν οι παίκτες να συλλέξουν τους βαθμούς που χρειάζονται για να μην αποπεμφθούν από την ομάδα.

Οι ίδιοι οι νεαροί αθλητές συναινούν με αυτό το πλαίσιο, συνήθως ελπίζοντας πως εντέλει θα μεταπηδήσουν στον επαγγελματικό αθλητισμό του NBA, εξασφαλίζοντας ένα καλύτερο μέλλον. Ελάχιστοι είναι εκείνοι που τα καταφέρνουν, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ένας τραυματισμός που τους βγάζει εκτός γηπέδων, τους στερεί ακόμη και την ίδια την υποτροφία.

Τελικά, ποιος φταίει;

Αυτό είναι το περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσεται το The Scheme, το νέο ντοκιμαντέρ της HBO. Κεντρικός ήρωας, ο βασικός κατηγορούμενος του σκανδάλου που συγκλόνισε τις ΗΠΑ το 2017, ο Christian Dawkins. Γεννημένος σε μια πόλη του Μίσιγκαν με τεράστια παράδοση στο μπάσκετ, και σε μια οικογένεια βαθύτατα συνδεδεμένη με αυτό, ο Dawkins μπορεί να μην τα κατάφερνε εντός γηπέδου, όμως είχε επιδείξει τεράστιο ταλέντο στο να εντοπίζει ικανούς παίκτες από μια απίστευτα νεαρή ηλικία. Από τη στιγμή που ενηλικιώθηκε, ασχολήθηκε επαγγελματικά με το scouting, τη δημιουργία επαφών μεταξύ παικτών και πανεπιστημίων και, εντέλει, τη μετάβασή τους από το κολεγιακό στο επαγγελματικό μπάσκετ.

Στην ηλικία των 26 ετών, είχε ήδη καταφέρει να δημιουργήσει μια επιτυχημένη επιχείρηση. Όλα αυτά, μέχρι τη στιγμή που τον προσέγγισαν ορισμένοι σκιώδεις χρηματοδότες, ζητώντας του να προβεί σε μια σειρά από πράξεις που δεν του φαίνονταν απλώς παράνομες, αλλά – κυρίως – παράλογες. Φυσικά, αυτές οι παράξενες φιγούρες δεν ήταν παρά μυστικοί πράκτορες του FBI.

Από αυτή τη στιγμή και έπειτα, το ντοκιμαντέρ, που μπορούμε να παρακολουθήσουμε αποκλειστικά στο Vodafone TV, είναι καταιγιστικό τόσο ως προς τα ίδια τα γεγονότα, όσο και ως προς την ερμηνεία τους. Για παράδειγμα, ποιοι από τους εμπλεκόμενους στο σκάνδαλο χρηματισμού που αποκαλύφθηκε εντέλει έπεσαν στα μαλακά και γιατί; Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στη μάλλον παράξενη ολιγωρία των αρχών; Και κυρίως: Το FBI αποκάλυψε όντως ένα σκάνδαλο ή το δημιούργησε;

Στη ζώνη του γκρι

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει και αντιπαραβάλλει τις ηχογραφημένες κλήσεις που υπέκλεψε το FBI κατά την διαδικασία της έρευνας, με διεξοδικές συνεντεύξεις του ίδιου του Dawkins. Διατηρώντας σε μεγάλο βαθμό την αντικειμενικότητά του και φροντίζοντας να καθιστά σαφείς τις αντιφάσεις στις οποίες πέφτει ο ίδιος ο πρωταγωνιστής του, το The Scheme δεν συγκλονίζει μόνο μέσα από τα πολλαπλά «πλοκάμια» διαφθοράς που παρουσιάζει – και είναι αρκετά, ώστε να είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ίδια η ύπαρξη του ντοκιμαντέρ θα απειλήσει τις καριέρες πολλών διάσημων και ακριβοπληρωμένων προπονητών – αλλά και φέρνοντας στο φως δομικά προβλήματα και ηθικά διλήμματα που δεν απαντιούνται με ευκολία.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι στην εξέλιξή του ερχόμαστε μπροστά σε πολλά και μεγάλα σκάνδαλα. Όμως ταυτόχρονα μας γίνεται σαφές ότι είναι αδύνατο να δοθούν καθαρές λύσεις σε μια βιομηχανία που έχει εγγεγραμμένη την αδικία στο ίδιο της το καταστατικό. Στη συγκεκριμένη ιστορία, οι ήρωες σίγουρα δεν είναι οι πράκτορες του FBI. Είναι ο Dawkins; Είναι οι παίκτες; Και εντέλει πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας ήρωας στο συγκεκριμένο πλαίσιο;

Μπορούμε να απολαύσουμε το The Scheme, όπως και όλο τον κατάλογο ντοκιμαντέρ και ταινιών της HBO εντελώς δωρεάν, όπου και όποτε θέλουμε και σε όποιο δίκτυο και αν ανήκουμε, στο Vodafone TV. Και φυσικά, να ανακαλύψουμε όλες τις διάσημες και νέες σειρές της HBO, αποκλειστικά στο Vodafone TV, το «ΣΠΙΤΙ της HBO» στην Ελλάδα.

Μάθετε περισσότερα για τα νέα πακέτα Vodafone TV εδώ.

Τελευταία Νέα