Μια από τις πρώτες εμφανίσεις του ήταν στο βιβλίο 1984 του Τζωρτζ Όργουελ, μια πιο σύγχρονη ματιά ήρθε με την την ταινία Truman Show, ενώ… το αύριο το βλέπουμε μέσω της σειράς Black Mirror.

Όλα τα παραπάνω, καθώς και δεκάδες άλλα παραδείγματα, έχουν ένα κοινό. Την παρακολούθηση των ανθρώπων από αυτό που λέμε «Μεγάλος Αδερφός».

Κάποιος που ξέρει ανά πάσα στιγμή που βρίσκεται ο καθένας μας.

Ακούγεται τρομακτικό. Και είναι. Ωστόσο ενδέχεται να είναι ένας από τους κρίκους στην αλυσίδα που θα φτάσει ως την καταπολέμηση του κοροναϊού.

Το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι κυβερνήσεις είναι: θα χρησιμοποιηθεί αμιγώς για την καταπολέμηση του κοροναϊού;

Η εφαρμογή που θα προειδοποιεί

Το είδαμε χθες στη Βρετανία, σήμερα εξετάζεται στη Ρωσία, ενώ την ίδια στιγμή ομάδα ευρωπαίων ειδικών ετοιμάζεται να λανσάρει μια τεχνολογία για smartphones ώστε να βοηθήσουν στην ανίχνευση ατόμων που είχαν έρθει σε επαφή με άλλα άτομα που προσβλήθηκαν από κοροναϊό, βοηθώντας τις υγειονομικές αρχές να ενεργήσουν γρήγορα για να σταματήσουν την εξάπλωσή του.

Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει, σύμφωνα με το Reuters, τη συλλογή δεδομένων μέσω smartphones που θα δείχνουν ποιο άτομο είχε έρθει σε στενή επαφή με τον ιό, έτσι ώστε να μπορούν οι αρχές να έλθουν σε επαφή με όσους βρίσκονται σε κίνδυνο.

Η ικανότητα εντοπισμού των ατόμων που κινδυνεύουν, με μεγαλύτερη ακρίβεια, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποφυγή της καραντίνας ολόκληρων κοινοτήτων με ολέθρια οικονομικά αποτελέσματα.

Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, που ονομάζεται Πανευρωπαϊκή Ανίχνευση Εγγύτητας με Προστασία Προσωπικών Δεδομένων (PEPP-PT), βασίζεται στην επιτυχή χρήση των smartphones σε ορισμένες ασιατικές χώρες για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του ιού και την επιβολή εντολών καραντίνας, μια μέθοδος που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι θα παραβίαζε τους αυστηρούς κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ.

Το PEPP-PT, που είναι αποτέλεσμα δουλειάς 130 ερευνητών από οκτώ χώρες, εκτιμάται ότι θα λάβει άδεια έως τις 7 Απριλίου.

Οι επιδημιολόγοι λένε ότι ο εντοπισμός των επαφών θα γίνει ένα σημαντικό όπλο για τη συγκράτηση μελλοντικών εξάρσεων του COVID-19, αφότου πρώτα η καραντίνα επιβραδύνει την ταχεία εξάπλωση του ιού.

Μάλιστα το BBC έδωσε και ένα γράφημα του πώς θα λειτουργεί η εφαρμογή:

«Οργουελικά» σχέδια και από την βρετανία

Όσον αφορά στη Βρετανία, σύμφωνα με το Sky News, ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει μια εφαρμογή που προειδοποιεί τους ανθρώπους εάν έρθουν πολύ κοντά σε κάποιον που έχει μολυνθεί με κοροναϊό.

Η εφαρμογή παρακολούθησης επαφών, η οποία θα λειτουργήσει σε opt-in βάση, θα κυκλοφορήσει λίγο πριν ή λίγο μετά την άρση της καραντίνας.

Η ύπαρξη της εφαρμογής, είναι γνωστή εδώ και αρκετό καιρό, αλλά οι βασικές τεχνικές λεπτομέρειες, πήραν μόλις πρόσφατα την έγκριση από την NHSX, τη μονάδα καινοτομίας του βρετανικού NHS.

Η εφαρμογή θα ανιχνεύει άλλα τηλέφωνα σε κοντινή απόσταση χρησιμοποιώντας σήματα Bluetooth μικρής εμβέλειας και, στη συνέχεια, θα αποθηκεύει μια καταγραφή αυτών των επαφών στη συσκευή, αναφέρει το δημοσίευμα, επικαλούμενο καλά πληροφορημένες πηγές.

Εάν κάποιος έχει βρεθεί θετικός στον COVID-19, θα μπορέσει να μεταφορτώσει τις επαφές αυτές, που με τη σειρά τους, μετά από κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, θα ειδοποιούνται επίσης.

Με αυτή τη μέθοδο, αναφέρει το δημοσίευμα, τα δεδομένα δεν θα αποστέλλονται τακτικά σε μια κεντρική αρχή, με το NHSX, να ελπίζει ότι έτσι θα διασκεδαστούν – ενδεχομένως – οι ανησυχίες γύρω από την ιδιωτικότητα.

Σφίγγει ακόμα περισσότερο τον κλοιό η Μόσχα

Από την άλλη πλευρά, στη Μόσχα ετοιμάζουν έναν… πιο σκληρό κλοιό παρακολούθησης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, η εφαρμογή της κοινωνικής παρακολούθησης θα περιορίζεται αρχικά σε πολίτες που είναι φορείς του κοροναϊού, αλλά δεν νοσηλεύονται σε νοσοκομεία.

Η εν λόγω εφαρμογή θα ζητάει πρόσβαση στις κλήσεις του χρήστη, την τοποθεσία, την κάμερα, τη μνήμη της συσκευής, τις πληροφορίες δικτύου και άλλα δεδομένα. Σκοπός, σύμφωνα πάντα με το BBC είναι οι αρχές να ελέγχουν ότι οι εν λόγω ασθενείς δεν βγαίνουν από το σπίτι τους όσο είναι θετικοί στον φονικό ιό.

«Θα ανησυχούσαμε για την πιθανότητα αυτή η εφαρμογή να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση των κινήσεων εκατομμυρίων ανθρώπων, αποδεικνύοντας ότι αποτελεί εργαλείο κοινωνικού ελέγχου» σχολίασε ο Τομ Φίσερ, ανώτερος ερευνητής του φιλανθρωπικού οργανισμού Privacy International.

Ωστόσο ο ίδιος υπογραμμίζει πως μια τέτοιο οπτική στο θέμα θα χρησίμευε μόνο στο «να να χάσουν οι άνθρωποι την εμπιστοσύνη τους στις κυβερνήσεις και τις υγειονομικές αρχές» και αυτό θα μπορούσε να «βλάψει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση του ιού».